Garaszewo

---

Historia

Wieś Garaszewo, znana z bogatej historii, stanowiła niegdyś własność poznańskiej Kapituły. Z dokumentów związanych z tą instytucją pochodzi najstarszy znany zapis, który wspomina o Garaszewie (w różnych formach, na przykład Garaschewo).

W 1400 roku archidiakon poznański, Wojciech, podjął decyzję o przekazaniu swojemu domownikowi Mirosławowi przywileju na objęcie sołectwa w tej kapitulnej wsi. Istnieją dowody sugerujące, że początki Garaszewa mogą sięgać czasów pomiędzy drugą połową X wieku a połową XII wieku, co zostało potwierdzone w wyniku badań archeologicznych.

Była to wieś duchowna, która w późniejszych latach znajdowała się w rękach prepozyta kapituły katedralnej poznańskiej. Na koniec XVI wieku Garaszewo leżało w obrębie powiatu poznańskiego w województwie poznańskim. W XIX wieku wieś ta została przeniesiona na swoje obecne miejsce, co przyczyniło się do jej dalszego rozwoju.

Garaszewo włączono w granice miasta Poznań w 1940 roku, co zakończyło pewien rozdział w jego historii i miasto to stało się częścią większej aglomeracji.

Stan obecny

W Garażewie nadal dominuje rolniczy charakter, który jest wspierany przez powoli rosnącą zabudowę willową. Obszar ten rozwija się także dzięki niewielkim zakładom rzemieślniczo-przemysłowym, co stanowi element jego lokalnej gospodarki.

Ważnym szlakiem komunikacyjnym jest fragment autostrady A2, który przebiega przez ten teren. Mimo planów budowy węzła Starołęka, projekt ten nie doczekał się realizacji ze względu na wysokie koszty związane z jego wykonaniem.

Garażewo jest także obsługiwane przez infrastrukturalną pętlę, na której kończą przebieg linie autobusowe numer 189 i 194, co ułatwia mieszkańcom dostęp do transportu publicznego.

Położenie

Garaszewo wyróżnia się interesującym ukształtowaniem terenu, a jego najwyższym punktem jest sztucznie usypane Garaszewska Góra, które powstało na miejscu dawnym wysypiska śmieci. Na wzniesieniu stworzono malowniczą ścieżkę, idealną do aktywności pieszych i rowerowych.

W sezonie zimowym, miejsce to zamienia się w doskonałą przestrzeń do zjazdów na sankach, natomiast latem można zachwycać się spektakularnymi zachodami słońca. Z szczytu Garaszewskiej Góry rozpościera się fenomenalny widok na całą dzielnicę oraz osiedla ratajskie i Minikowo.

Przyroda

Użytek ekologiczny „Świątnica I”

Obszar ten, zlokalizowany na południowych obrzeżach Poznania, został utworzony na podstawie uchwały Rady Miasta w dniu 10 maja 1994 roku. Jego celem była ochrona pozostałości naturalnej roślinności, która była obecna w tej części miasta przed intensywnym rozwojem urbanistycznym. Użytek obejmuje fragment cieku Świątnica oraz przylegające do niego wilgotne łąki. Teren rozciąga się na długości około 3 km, przy szerokości wynoszącej od 300 do 400 m, położony pomiędzy stacjami kolejowymi Poznań–Franowo i Poznań–Krzesiny.

Od momentu wejścia w życie Ustawy o ochronie przyrody z dnia 16 kwietnia 2004 r. zaistniały pewne zawirowania prawne dotyczące statusu ekologicznego tego miejsca. Ustawa ta nałożyła nowe zasady dotyczące formalnego uznania użytków ekologicznych, co wpłynęło na utratę mocy obowiązującej wcześniejszych uchwał. Aktualna sytuacja prawna pozwala Radzie Miasta ponownie ustanowić użytek na podstawie obecnych przepisów.

Flora

Dzięki różnorodności siedlisk, flora wąskiego koryta Świątnicy jest zaskakująca. W rowie i na brzegach strumienia zanotowano wystąpienie aż 120 gatunków roślin zielnych przynależących do 31 rodzin. Większość z tych roślin jest związana z ekosystemami wodnymi, błotnymi i podmokłymi łąkami. Do najbardziej licznych należą:

• trzcina pospolita (Phragmites australis),
• pałka szerokolistna (Typha latifolia),
• rdest ziemnowodny (Polygonum amphibium),
• turzyca błotna (Carex acutiformis).

Wymienione gatunki tworzą charakterystyczne łany, które na pewnych odcinkach cieku mogą osiągać znaczne długości – turzyca rozciąga się od 10 do 50 metrów, natomiast trzcina może mieć długość od 10 do 40 metrów.

Wśród roślin znajdują się również gatunki zagrożone w Wielkopolsce, takie jak:

• ożanka czosnkowa (Teucrium scordium),
• gwiazdnica błotna (Stellaria palustris),
• tarczyca pospolita (Scutellaria galericulata),
• koniopłoch łąkowy (Silaum silaus).

Większość z tych roślin to apofity oraz półsynantropijne spontaneofity, które adaptują się do antropogenicznych siedlisk. W korycie rzeki można dostrzec pojedyncze drzewa, będące pozostałością po naturalnych lasach, które niegdyś dominowały w tym obszarze.

Fauna

W wodach Świątnicy zarejestrowano siedem gatunków kręgowców, wśród których występują:

• cierniczek (Pungitius pungitius),
• traszka zwyczajna (Triturus vulgaris),
• żaba trawna (Rana temporaria),
• żaba zielona (Rana esculenta complex),
• grzebiuszka ziemna (Pelobates fuscus),
• ropucha szara (Bufo bufo),
• ropucha zielona (Bufo viridis).

W obszarze użytku odnaleziono także rzadką jaszczurkę zwinkę, jedynego gada notowanego w tej okolicy. Ponadto stwierdzono obecność ponad 70 rodzajów bezkręgowców, w tym dwa gatunki pijawek:

• pijawka końska (Haemopis sanguisuga),
• Helobdella stagnalis.

W wodzie żyją liczne ślimaki, reprezentowane przez pięć gatunków oraz ośliczka pospolita (Asellus aquaticus), będąca typowym skorupiakiem. Fauna owadów jest równie bogata, z dominującą grupą chrząszczy – aż 28 gatunków, a także 8 gatunków ważek, w tym:

• świtezianka błyszcząca (Calopteryx splendens),
• ważka płaskobrzucha (Libellula depressa),
• tężnica wytworna (Ischnura elegans).

Na wyższych roślinach wodnych można spotkać także pająka tygrzyka paskowanego (Argiope bruennichi), który jest chroniony i osiąga największe liczebności w określonym regionie. W latach 1997–1998 jego populacja była znacząco wyższa niż w latach późniejszych.

Krzyże przydrożne

Podczas podróży główną ulicą Garaszewa, można zauważyć dwa zachowane krzyże przydrożne, które są pozostałością po wcześniejszych. Pierwszy z nich, zlokalizowany naprzeciwko drogi prowadzącej do gospodarstwa Państwa Paszkiewiczów, został wzniesiony przed II wojną światową. Podczas działań wojennych, krzyż został zniszczony przez Niemców, a jego fragmenty ukryto. Po wojnie wzniesiono nowy, dębowy krzyż z zachowaną, drewnianą pasyjką. Obecnie drewniana konstrukcja została wymieniona na metalową, a jej stan jest pielęgnowany przez Państwa Paszkiewicz.

Drugi krzyż znajduje się na posesji Państwa Grysków. Umieszczony na nim napis brzmi: „Fundowali Maryja i Franciszek Gryska w roku 1949”. W odróżnieniu od pierwszego krzyża, ten nadal jest drewniany i postawiono go na znak wdzięczności za przetrwanie II wojny światowej. Metalowa figurka Pana Jezusa jest chroniona daszkiem i znajduje się pod opieką rodziny Grysków.

Schron poniemiecki

Nieco w głębi pól, około 300 metrów od ul. Garaszewo 4, w sąsiedztwie krzyża z pasyjką, znajduje się schron z czasów niemieckich. Obiekt składa się z trzech pomieszczeń oraz pięciu wejść, w tym jednego kominkowego. Zachowane otwory strzelnicze i wentylacyjne świadczą o jego militarnym przeznaczeniu, choć wnętrze częściowo jest zatarasowane ziarnem. Brak jakichkolwiek elementów instalacji elektrycznej oraz dostępu do pomieszczeń. Otwarte ściany schronu porastają liczne porosty i mchy, a czasami można dostrzec nietoperze. Właścicielem terenu jest Jerzy Paszkiewicz, z którym należy uzgodnić ewentualną wizytę w obiekcie.

---

Oceń: Garaszewo

---