Kościół pw. Najświętszej Marii Panny Wspomożycielki Wiernych jest znany w Poznaniu pod różnymi nazwami, co świadczy o jego bogatej historii oraz znaczeniu w lokalnej społeczności. Jest on czasami określany jako Kościół Katarzynek, nawiązujący do dawnej patronki, św. Katarzyny Męczenniczki, a innym razem jako Kościół Salezjanów, co z kolei odnosi się do obecnych opiekunów tego miejsca.
Ten urokliwy kościół usytuowany jest na skrzyżowaniu ulic Masztalarskiej oraz Wronieckiej w sercu Poznania. Dzięki swojemu położeniu oraz charakterystycznej architekturze przyciąga nie tylko wiernych, ale również miłośników historii i architektury, którzy pragną zgłębić tajemnice tego miejsca.
Od roku 2017, kościół pełni ważną rolę jako wielkopostny kościół stacyjny, co oznacza, że w czasie Wielkiego Postu staje się centrum duchowego przeżywania i modlitwy dla wielu wiernych. Znajduje się on na terenie parafii Matki Bożej Nieustającej Pomocy, św. Marii Magdaleny i św. Stanisława Biskupa w Poznaniu, która organizuje liczne wydarzenia religijne i kulturalne, służące umocnieniu wspólnoty.
Architektura
W opisie tej imponującej świątyni, jaką jest Kościół Najświętszej Marii Panny Wspomożycielki Wiernych w Poznaniu, wyróżniają się liczne aspekty architektoniczne. Zwracają uwagę szczegóły, które nadają jej unikalny charakter.
Na zewnątrz dominującym elementem jest dwuspadowy dach, który przykrywa gotycki korpus budowli. Różnorodność form architektonicznych znajduje swoje zwieńczenie w wschodnim szczycie kościoła. Jest on podzielony na wnęki przy pomocy laskowania, co dodaje mu lekkości i elegancji. Największą atrakcją tej struktury jest środkowa wnęka, która wypełniona jest ceglanym kratowaniem, nadającym całości charakterystyczny wygląd.
Jednak to, co sprawia, że świątynia ta jest naprawdę szczególna, to sklepienie żebrowe znajdujące się ponad prezbiterium. To unikatowy typ sklepienia, znany jako sklepienie piastowskie, stanowi rzadki przykład kunsztu architektonicznego tamtej epoki. Nawa północna z kolei pokryta jest sklepieniem gwiaździstym, które dopełnia wspaniałą prezencję tego miejsca.
Historia
W 1282 roku, w pobliżu kościoła św. Pawła i św. Jana Ewangelisty, powstał klasztor dominikanek, który został zbudowany dzięki wsparciu Przemysła II oraz braci Przedpołkowiców. W pierwszej połowie XIV wieku dominikanki zorganizowały budowę klasztoru tuż obok istniejących murów, a w 1365 roku patronką tego miejsca została św. Katarzyna ze Sieny. Stąd poznańskie dominikanki zaczęły być nazywane „katarzynkami”. W roku 1404 kościół przeszedł gruntowną przebudowę, która między innymi obejmowała dodanie nowego sklepienia nad prezbiterium. Na przełomie XV i XVI wieku dobudowano również nawę północną.
W 1536 roku ten historyczny obiekt uległ zniszczeniu w wyniku pożaru, a kolejne straty spowodowały wojska szwedzkie podczas potopu oraz August II Mocny w trakcie III wojny północnej. W czasach napoleońskich, kościół stał się miejscem stacjonowania wojsk francuskich, po których przyszli żołnierze rosyjscy. W 1816 roku, wskutek złego stanu technicznego, część budynku klasztornego została zburzona. W 1822 roku władze zaboru pruskiego zdecydowały o kasacie klasztoru, zamieniając cały zespół budynków na magazyny wojskowe. W 1899 roku część klasztoru została rozebrana, aby zrobić miejsce dla nowo wytyczonej ulicy Masztalarskiej.
W dniu 8 stycznia 1926 roku, prymas Polski Kardynał abp Edmund Dalbor zaprosił do Poznania salezjanów, którym przekazano zarząd nad kościołem oraz klasztorem przy ul. Wronieckiej. Po przeprowadzeniu remontu, 6 czerwca 1927 roku, Prymas Polski dokonał poświęcenia kościoła pod nazwą Najświętszej Maryi Panny Wspomożycielki Wiernych. Salezjanie zalożyli oratorium dla chłopców, w którym w latach 1931–1937 dyrektorem był ks. Augustyn Piechura; w tym okresie uczęszczało tam około 180 chłopców. W oratorium prowadzono różnorodne działania, w tym Towarzystwo Najświętszego Sakramentu, Towarzystwo Maryjne, Kółko Misyjne, Towarzystwo Wesołości, Kółko Teatralne oraz Towarzystwo św. Jana Bosko.
To właśnie z tego oratorium wywodzi się bohaterska grupa znana jako „Piątka” męczenników: Edward Klinik, Franciszek Kęsy, Jarogniew Wojciechowski, Czesław Jóźwiak i Edward Kaźmierski. Zostali oni aresztowani przez Gestapo we wrześniu 1940 roku z powodu przynależności do tajnej organizacji Wojskowej Organizacji Ziem Zachodnich; ich nazwiska zostały zdradzone przez donosy. Początkowo osadzono ich w Poznańskim Forcie VII, a następnie, 24 sierpnia 1942 roku, w Dreźnie zginęli w męczeńskich okolicznościach. W 1999 roku, papież Jan Paweł II ogłosił ich błogosławionymi.
W 1945 roku kościół ucierpiał jedynie w niewielkim stopniu, co pozwoliło mu kontynuować swoje funkcje w społeczności lokalnej.
Kontrowersje
W 2015 roku w Domu Zakonnym Salezjanów rozpoczął swoją posługę ks. Michał Woźnicki SDB, który szybko stał się postacią kontrowersyjną. Jego zamiarem było wprowadzenie mszy trydenckiej w ramach liturgii kościoła, co spotkało się z silnym sprzeciwem ze strony przełożonych wspólnoty, którzy nie zgadzali się na takie zmiany.
Od 2016 roku ks. Woźnicki odprawiał msze trydenckie w prywatnej kaplicy, którą stworzył, adaptując swoją zakonną celę. Jednakże, wyjątkowo, od sierpnia do grudnia 2017 roku otrzymał zezwolenie na celebrowanie tych mszy w kościele. To pozwolenie było jednak krótkotrwałe, a w sierpniu 2018 roku władze zakonne podjęły decyzję o wydaleniu go z zakonu.
W wyniku późniejszych działań prawnych, 8 września 2022 roku, na mocy wyroku sądu, ks. Woźnicki został eksmitowany z celi zakonnej. Po tym zdarzeniu osiedlił się w Baranowie, gdzie kontynuował swoją działalność duszpasterską, stając się tym samym jeszcze bardziej kontrowersyjną figurą wśród wiernych.
Ostatecznie, 25 września 2023 roku, decyzja papieża Franciszka zakończyła jego karierę kapłańską, gdyż został on wydalony ze stanu kapłańskiego oraz ekskomunikowany, co podkreśla wagę sytuacji i konfliktów, jakie miały miejsce w kontekście jego działań.
Przypisy
- Rejestr zabytków nieruchomych – województwo wielkopolskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30.09.2024 r. [dostęp 29.05.2010 r.]
- Mieszkańcy Baranowa chcą wydalenia księdza Michała Woźnickiego. „Nazywa nas złodziejami i cwaniakami” [online], wiadomosci.gazeta.pl [dostęp 21.04.2023 r.]
- Ks. Michał Woźnicki wydalony ze stanu duchownego i ekskomunikowany [online], www.ekai.pl [dostęp 20.12.2023 r.]
- Suspendowany ksiądz z Poznania eksmitowany. „Zabrał wszystko, co było związane z kaplicą i jego mieszkaniem” [online], oborniki.naszemiasto.pl [dostęp 08.09.2022 r.]
- Informacja o statusie ks. Michała Woźnickiego [online], salezjanie.pl [dostęp 23.10.2020 r.]
- PiotrP. Żytnicki PiotrP., Ksiądz Michał Woźnicki na wylocie. Watykan zarzuca mu schizmę, sprawa u papieża [online], poznan.wyborcza.pl [dostęp 09.03.2024 r.]
- Ks. Jan Niewęgłowski OSB, Poznańska „Piątka”. Wychowankowie Salezjańskiego Oratorium w Poznaniu Seminare. Poszukiwania naukowe 16, 2000.
- Włodzimierz Łęcki i Piotr Maluśkiewicz(Red.), Poznań od A do Z – Leksykon krajoznawczy, Wydawnictwo Kurpisz, Poznań, 1998.
- Jerzy Sobczak podaje jako patronkę św. Katarzynę Aleksandryjską, natomiast Zofia Kurzawa i Andrzej Kusztelski (s. 134) św. Katarzynę ze Sieny. Za drugą świętą, poza autorytetem autorów, przemawia to, że była dominikanką.
- a b Kościół klasztorny salezjanów pw. NMP Wspomożenia Wiernych w Poznaniu [online], regionwielkopolska.pl.
Pozostałe obiekty w kategorii "Kościoły":
Kościół Łaski Bożej w Poznaniu | Kościół św. Jana Pawła II w Poznaniu | Kościół Najświętszej Maryi Panny Matki Kościoła w Poznaniu | Kościół Najświętszej Maryi Panny Niepokalanie Poczętej w Poznaniu | Kościół św. Rocha w Poznaniu | Kościół św. Stanisława Kostki w Poznaniu | Kościół Błogosławionej Poznańskiej Piątki w Poznaniu | Kościół św. Karola Boromeusza w Poznaniu | Kościół Nawrócenia św. Pawła Apostoła w Poznaniu | Kościół św. Wawrzyńca i św. Wincentego Pallottiego w Poznaniu | Kościół Najświętszej Bogarodzicy Maryi w Poznaniu | Kościół Najświętszej Maryi Panny Królowej Różańca Świętego w Poznaniu | Kościół Najświętszego Zbawiciela w Poznaniu | Parafia św. Stanisława Biskupa i Męczennika w Poznaniu | Parafia Matki Bożej Zwycięskiej w Poznaniu | Zespół klasztorny Sióstr Pasterek od Opatrzności Bożej w Poznaniu | Parafia Zwiastowania Pańskiego w Poznaniu | Parafia św. Ojca Pio z Pietrelciny w Poznaniu | Parafia św. Mateusza Apostoła i Ewangelisty w Poznaniu | Parafia św. Józefa w PoznaniuOceń: Kościół Najświętszej Marii Panny Wspomożycielki Wiernych w Poznaniu