Kościół Przemienienia Pańskiego w Poznaniu

---

Historia

Historia powstania kościoła, jak również przyległego klasztoru, ściśle związana jest z osobą kontrowersyjnego dziekana katedralnego ks. Andrzeja Kościeleckiego. Zgodnie z lokalną legendą, tuż przed swoją śmiercią, ksiądz miał sen, w którym zobaczył figurę Salvator Mundi, przedstawiającą Chrystusa Zbawiciela, ukrytą w podziemiach Watykanu. W tym czasie z niebios usłyszał głos, informujący go, że odzyska zdrowie, jeżeli przywiezie wspomnianą figurę do Poznania.

Wkrótce figury sprowadzono do miasta, a Kościelecki zdecydował się na zaproszenie sióstr bernardynek, aby zadbały o opiekę nad cudem. Kościół oraz klasztor, pierwotnie poświęcone Chrystusowi Zbawicielowi, budowano w latach 1595–1603. Rzeźba szybko zdobyła przychylność wiernych, którzy zaczęli otaczać ją kultem jako cudowną.

Niestety, podczas potopu szwedzkiego świątynia uległa spaleniu, aczkolwiek figura pozostała nietknięta. Została przeniesiona do fary, gdzie czekała na lepsze czasy do 1753 roku, aż w końcu powróciła do kościoła dominikanek.

Po zakończeniu wojny ze Szwedami, kościół został odbudowany niezwykle szybko. Dlatego też tradycyjny odpust, przypadający na 6 sierpnia, który zbiegał się z liturgicznym świętem Przemienienia Pańskiego, sprawił, że konsekrowana ponownie świątynia przyjęła obecne wezwanie.

Niestety, w 1821 roku, władze pruskie przeprowadziły kasatę klasztoru bernardynek. Na szczęście, w rok później, Elżbieta Mycielska, założycielka poznańskiego domu, przy wsparciu rodziców: Ludwika i Elżbiety z Mielżyńskich, sprowadziła do tej posługi szarytki.

Opis

Kościół Przemienienia Pańskiego to jednonawowa budowla, która charakteryzuje się wieżą przylegającą do północno-zachodniego narożnika oraz renesansową kruchtą, która została wysunięta przed północną elewację. Z zewnątrz budynek został pokryty harmonijnym tynkiem, a jego gotyckie pochodzenie dostrzegamy jedynie w charakterystycznych, masywnych szkarpach.

W kruchcie zobaczyć można renesansowy portal datowany na około 1600 rok. Wnętrze kościoła przykrywa trójprzęsłowe sklepienie krzyżowo-żebrowe, na którym znajdują się freski z około 1750 roku. To dzieła nieznanego autora, które przedstawiają 12 scen namalowanych w stylu barokowym.

Sceny w podziale na przęsła przedstawiają:

• PRZĘSŁO I – znajduje się nad chórem muzycznym i ilustruje: przegnanie złodziei, kazanie św. Franciszka do ptaków, modlitwę bernardynki pod krzyżem oraz bernardynkę na tle kościoła,
• PRZĘSŁO II – centralne, które pokazuje: uzdrawianie chorych i pomoc biednym, procesję z figurą Chrystusa, św. Jana Kapistrana na czele krucjaty przeciwko Turkom oraz zwycięstwo wojsk chrześcijańskich,
• PRZĘSŁO III – nad prezbiterium z: przemienieniem na górze Tabor, przyjęciem nowicjuszek do klasztoru bernardynek, uzdrowieniem księdza Kościeleckiego oraz przywiezieniem figury Jezusa Przemienionego, co związane jest z budową kościoła.

Wiele oryginalnych fresków ucierpiało wskutek niewłaściwych zabiegów po II wojnie światowej. W latach 2005–2006 przeprowadzono gruntowną renowację sklepienia. Z powodu złego stanu tynków i malowideł, nowa polichromia została odtworzona według wcześniejszych szablonów przez poznańskiego artystę malarza Piotra Pawła Drozdowicza, zajmującego się również polichromią o łącznej powierzchni około 265 m².

Na południowej ścianie umieszczone są dwa duże malowidła. Po lewej stronie, wykonane na początku XX wieku przez Bolesława Łaszczyńskiego, przedstawia kopię „Przemienienie na górze Tabor” według Rafaela Santi. Z kolei po prawej stronie jest malowidło ukazujące św. Ludwikę de Marillac wysyłającą pierwszą grupę sióstr miłosierdzia do Polski, a powyżej znajduje się wizerunek Św. Wincentego á Paulo, jakie namalował Wacław Taranczewski w 1946 roku.

Na zachodniej ścianie znajduje się empora muzyczna, wsparta na dwóch filarach. Chociaż pierwotnie był to chór klasztorny, około 1900 roku umieszczono tam organy. Balustrada empory zdobiona jest wizerunkami św. Cecylii w towarzystwie grających aniołów.

Większość wyposażenia kościoła, które w większości zostało utrzymane w stylu neogotyckim, powstała około 1900 roku. Środkową część ołtarza zajmuje sprowadzona z Rzymu figura Salvator Mundi, będąca polichromowaną, drewnianą rzeźbą w stylu renesansowym z połowy XVI wieku. Srebrna aureola na głowie Chrystusa powstała w XVII wieku, a w 1728 roku dodano srebrną sukienkę, wysadzaną szlachetnymi kamieniami. Figura zasłaniana jest neogotyckim obrazem ukrzyżowania. Bocznie od ołtarza znajdują się figury Matki Bożej i św. Józefa, a u góry figura Michała Archanioła.

Za ołtarzem umieszczone są dwa witraże wykonane w pracowni Stanisława Powalisza z 1957 roku. Lewy witraż ukazuje Najświętszą Marię Pannę z św. Ludwiką de Marillac, a prawy przedstawia Trójcę Świętą z św. Wincentym á Paulo. W północno-wschodnim narożniku kościoła znajduje się figura św. Pawła, a po przeciwnej stronie św. Piotra.

Naprzeciwko wejścia, pod malowidłem św. Ludwiki, która wysyła mniszki, oraz św. Wincentego á Paulo, umieszczono ołtarz boczny Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Marii Panny. Zarówno wejście z kruchty, jak i z zakrystii ozdobione są kamiennymi portalami, w ostatnim z nich znajdują się bogato zdobione drzwi.

Pod emporą umieszczona jest tablica dobroczyńców kościoła, która wymienia Ludwika, Elżbietę z Mielżyńskich oraz Elżbietę Mycielskich. Wyposażenie świątyni dopełnia neoklasycystyczna chrzcielnica, neogotycka ława ozdobiona maswerkiem oraz płaskorzeźba przedstawiająca Chrystusa wśród chorych i ubogich, umieszczona nad wejściem z kruchty.

Obecne zabudowania klasztorne powstały w XVI i XVII wieku, jednak przeszły przebudowę w XIX wieku. Południowe skrzydło zostało zaadaptowane dla zakonnic, które przy wsparciu finansowym lokalnej społeczności założyły szpital, przekształcony z czasem w Samodzielny Publiczny Szpital Kliniczny nr 1 Przemienienia Pańskiego Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu. W latach 1996-1997 zachodnie skrzydło i dolna część wieży zostały przekształcone w aptekę.

---

Oceń: Kościół Przemienienia Pańskiego w Poznaniu

---