Kościół Najświętszej Marii Panny w Poznaniu

---

Historia kościoła

Wyniki badań archeologicznych ujawniają interesujące odkrycia w rejonie kościoła Najświętszej Marii Panny w Poznaniu. Pod prezbiterium, zaledwie kilka metrów na południe, zlokalizowano fundamenty rotundy, które mogły pełnić rolę kaplicy. Co więcej, podłoga świątyni skrywa pozostałości palatium, które przypisuje się Mieszkowi I.

Choć dokumenty historyczne wspominają o kościele pod dzisiejszym wezwaniem po raz pierwszy w 1247 roku, jego obecny kształt uformował się w latach 1430-1447. Niektóre źródła wskazują na przesunięcie tych dat o rok później. 2 lipca 1448 roku biskup Andrzej z Bnina konsekrował go. Od chwili poświęcenia do 1 marca 1805 kościół pełnił rolę kolegiaty, a jego kapituła była złożona z prałatury oraz pięciu kanonikatów, z późniejszymi dodatkami od kolejnych biskupów.

Wielokrotne remonty świątyni są świadectwem jej ważności. Na początku XIX wieku kościół był tak mocno zniszczony, że rozważano jego rozbiórkę. Restauracja, która miała miejsce w latach 1859-1862, uratowała go przed zagładą. W czasie II wojny światowej obiekt został przekształcony w magazyn dla muzealiów.

W latach 1954-1956 zrealizowano rekonstrukcję wnętrza, którą prowadził Wacław Taranczewski. To on stworzył nowoczesne witraże oraz wzorowaną na glowickiej gotycką nastawę ołtarzową w formie poliptyku. Następnie, w 1976 roku, przywrócono świetność elewacji, przeprowadzając remont i częściową wymianę elementów w lizenach oraz na szczycie budowli.

W 1988 roku zamknięto świątynię, aby przeprowadzić prace budowlane związane z wzmocnieniem filarów, co miało poprawić stabilność konstrukcji. Rundy badawcze archeologiczne, będące częścią szerokiego projektu, były prowadzone przez Hannę Kóčkę-Krenz. W latach 2017-2021, we współpracy z archidiecezją poznańską oraz miastem Poznań, a także Muzeum Archeologicznym, przeprowadzono kompleksową renowację i konserwację kościoła. W jej ramach odsłonięto także palatium Mieszka I, wzbogacając je o kaplicę Dobrawy.

14 kwietnia 2021 roku, w dniu narodowego Święta Chrztu Polski, kościół został przywrócony do pełnienia funkcji sakralnych, a arcybiskup Stanisław Gądecki, metropolita poznański, poświęcił nowy ołtarz w tej historycznej świątyni.

Opis

Obecny kościół Najświętszej Marii Panny w Poznaniu to efekt wieloletnich prac budowlanych, które rozciągały się przez różne etapy jego powstawania. Korpus nawy, który zapewne jest krótszy niż pierwotnie zamierzano, został wzniesiony z funduszy poznańskiej kapituły w pierwszej połowie XV wieku. Kierownictwo nad tymi pracami objął Hanusz Prus, artysta pochodzący z Poznania, kontynuujący tradycje szkoły Heinricha Brunsberga. Następnie Jan Lorek z Kościana zajął się dobudową szczytu zachodniego, a Mikołaj z Poznania wraz ze swoim synem nałożeniem sklepienia.

Budowla została w całości zrealizowana z czerwonej cegły, urozmaiconej cegłą glazurowaną. Zwieńczenie szczytu zdobią białe otynkowane blendy, a centralnie umieszczona sygnaturka oraz sterczyny z kwiatonami podkreślają jej elegancki styl. Skarpy, które zostały zintegrowane z budynkiem, są widoczne z zewnątrz jako lizeny, które sygnalizują ich obecność. Pomiędzy tymi elementami można dostrzec ogromne ostrołukowe okna, które od strony północnej zostały zaślepione.

Wnętrze kościoła ma halową konstrukcję, podzieloną na trzy nawy, każda z nich przekryta jest sklepieniem gwiaździstym z XV wieku. Prezbiterium oraz ambit zamykają się w formie pięciobocznej, a ich sklepienia żaglasty datowane są na 1727 rok. Wnętrze zasługuje również na uwagę dzięki polichromiom, które powstały w latach 1954–1955, wykreowanych przez Wacława Taranczewskiego. To właśnie on wykonał również poliptyk inspirowany stylem gotyckim, a rok później zaprojektował witraże, które wzbogaciły to wyjątkowe miejsce.

Na uwagę zasługuje również kolumna, która stoi przed kościołem i posiada figurę Matki Boskiej Niepokalanej, datowaną na rok 1886, co dodatkowo podkreśla duchowy wymiar tego obiektu.

---

Oceń: Kościół Najświętszej Marii Panny w Poznaniu

---