Andrzej Ryżyński to postać, która na stałe wpisała się w historię polskiej inżynierii. Urodził się 9 lipca 1926 roku w Poznaniu, a swoje życie zakończył 4 kwietnia 2017 roku. Był to człowiek o bogatym dorobku naukowym, przez wiele lat pełnił funkcję profesora nauk technicznych oraz nauczyciela akademickiego.
Jako rektor Politechniki Poznańskiej, Andrzej Ryżyński odegrał kluczową rolę w rozwoju tej instytucji. Jego autorskie opracowania z dziedziny konstrukcji inżynieryjnych przyczyniły się do wzrostu znaczenia nauk technicznych w Polsce.
W kolejnych częściach artykułu przyjrzymy się bliżej jego osiągnięciom oraz wpływowi, jaki wywarł na środowisko akademickie i inżynieryjne.
Życiorys
Andrzej Ryżyński przyszedł na świat 9 lipca 1926 roku w Poznaniu. Urodził się w rodzinie Kazimierza Ryżyńskiego oraz Antoniny, a pierwsze lata spędził w swoim rodzinnym mieście. W czasie II wojny światowej, w latach 1940–1943, pełnił funkcję laboranta w Rolniczej Stacji Doświadczalnej Gleboznawstwa. W ramach działania harcerstwa, angażował się w tajne nauczanie, co było niezwykle istotne w okresie braku dostępu do edukacji dla polskich dzieci. Jego losy zmieniły się na początku 1944 roku, kiedy to został przymusowo wywieziony do Niemiec, gdzie do zakończenia wojny pracował jako robotnik. Działał wówczas na rzecz fortyfikacji terenów.
Kariera naukowa
Po zakończeniu wojny, Andrzej Ryżyński rozpoczął naukę w Gimnazjum oraz Liceum im. Jana Kantego w Poznaniu, gdzie w 1947 roku zdał maturę. W latach 1947–1950 studiował na Wydziale Inżynierii Lądowo-Wodnej w poznańskiej Szkole Inżynierskiej, a następnie kontynuował naukę na Wydziale Inżynierii Lądowej Politechniki Gdańskiej do 1954 roku. W marcu 1963 roku uzyskał tytuł doktora nauk technicznych na Politechnice Gdańskiej. Po dwóch latach, w grudniu 1965 roku, zdobył stopień doktora habilitowanego w Wydziale Budownictwa Lądowego Politechniki Wrocławskiej.
Profesjonalna kariera Ryżyńskiego koncentrowała się na Politechnice Poznańskiej, gdzie związał się z Uczelnią w 1954 roku, a dzięki ciężkiej pracy i osiągnięciom zdobył tytuł docenta w 1966 roku, a później profesora nadzwyczajnego (1973) i profesora zwyczajnego (1980). W latach 1966-1970 pełnił funkcję kierownika Katedry Dróg i Mostów, a po reorganizacji uczelni w 1970 roku, został zastępcą dyrektora Instytutu Inżynierii Lądowej, którym zarządzał od maja 1986 roku do września tego samego roku. Od września 1977 do września 1981 roku był również dziekanem Wydziału Lądowego. W latach 1985-1990 pełnił funkcję rektora Politechniki Poznańskiej, a do 1996 roku kierował Zakładem Budowy Mostów w Instytucie Inżynierii Lądowej.
W ciągu swojej kariery naukowej, Andrzej Ryżyński wypromował 13 doktorów w dziedzinie nauk technicznych. Ponadto, był czynnie zaangażowany w działalność Komitetu Inżynierii Lądowej i Wodnej Polskiej Akademii Nauk oraz Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, a także zdobył honorowe członkostwo Związku Mostowców RP oraz Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Komunikacji RP.
Działalność inżynieryjna
Rozpoczął pracę zawodową w dziedzinie budownictwa lądowego w 1949 roku jako technik w Oddziale Inżynieryjnym ówczesnego Państwowego Przedsiębiorstwa Budowlanego, a jego kariera tam trwała do 1951 roku. Następnie, w latach 1952–1954 działał jako projektant konstrukcji inżynierskich w Biurze Projektów Inwestycyjnych w Gdańsku. W późniejszych latach, od 1955 do 1962 roku, zyskiwał doświadczenie jako projektant, weryfikator i główny konstruktor w Przedsiębiorstwie Projektowania i Budowy Zakładów Przemysłu Metalowego w Poznaniu. Równolegle do kariery akademickiej, w latach 1976–1988 pracował na pół etatu w Poznańskim Przedsiębiorstwie Robót Drogowych.
Projekty i konsultacje inżynieryjne
Oprócz działalności naukowej, Ryżyński zaangażował się w szereg projektów inżynieryjnych. Posiadał uprawnienia budowlane w zakresie projektowania oraz wykonawstwa budowlanego od 1958 roku, a w 1966 roku uzyskał kolejne w zakresie projektowania i wykonawstwa dróg oraz mostów. Brał udział w wielu znaczących projektach, takich jak:
- budowa infrastruktury Jeziora Maltańskiego w Poznaniu,
- budowa zbiornika wodnego i elektrowni pompowo-szczytowej Porąbka-Żar,
- budowa górskiej drogi w czeskich Karkonoszach,
- budowa autostrady A2 (odcinek Września–Koło),
- budowa trzech mostów na Warcie w Poznaniu,
- budowa mostu w Śremie,
- budowa wiaduktów w Poznaniu i Pile,
- budowa sportowo-widowiskowej Hali Mistrzów we Włocławku.
Wykonał również wiele ekspertyz naukowych oraz opinii technicznych, które przyczyniły się do rozwoju polskiego budownictwa. Andrzej Ryżyński znalazł swój ostatni spoczynek na Cmentarzu Junikowo w Poznaniu.
Wybrane publikacje
Prof. Andrzej Ryżyński specjalizował się w konstrukcjach inżynierskich, ze szczególnym naciskiem na mosty. W jego dorobku naukowym znajduje się około 150 prac drukowanych, w tym trzy monografie oraz dwa podręczniki akademickie.
Oto niektóre z jego wybranych publikacji:
- Przenoszenie mostu nad mostem; Wydawnictwo PK 2009,
- 750 lat poznańskich mostów; Wydawnictwo Politechniki Poznańskiej ISBN 83-7143-485-5,
- Mosty stalowe – współautor.
Odznaczenia i wyróżnienia
List odznaczeń i wyróżnień Andrzeja Ryżyńskiego jest imponujący i wyróżnia go w dziedzinie edukacji oraz patriotyzmu. Oto niektóre z jego najbardziej znaczących nagród:
- krzyż kawalerski Orderu Odrodzenia Polski,
- krzyż komandorski Orderu Odrodzenia Polski,
- medal Komisji Edukacji Narodowej,
- złota odznaka ZNP („za udział w tajnym nauczaniu”).
Przypisy
- Prof. zw. dr hab. inż. Andrzej Rajmund Ryżyński, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 26.10.2023 r.]
- Andrzej Ryżyński – miejsce pochówku [dostęp 05.02.2019 r.]
- Pożegnanie profesora Andrzeja Ryżyńskiego – Politechnika Poznańska – Poznan University of Technology. www.put.poznan.pl. [dostęp 05.04.2017 r.]
- a b Andrzej Ryżyński w bazie straty.pl. Fundacja Polsko-Niemieckie Pojednanie. [dostęp 07.04.2017 r.]
Pozostali ludzie w kategorii "Inżynieria i technologie":
Zbigniew Zieliński (architekt) | Lucjan Sikorski | Maciej Niedźwiecki | Stefan Cybichowski | Zdzisław Hensel | Paweł Zalewski (inżynier) | Emil Asmus | Marcin Mrugalski | Tomasz Hypki | Lucjan Ballenstedt | Zygmunt Skupniewicz | Roger Sławski | Marian Andrzejewski | Włodzimierz Kiernożycki | Klemens Mikuła | Martin Samter | Bogusław Dobrzycki | Stanisław Skoczowski | Marek Budzyński | Zygmunt WaschkoOceń: Andrzej Ryżyński