Halina Nowacka-Durnaś


Halina Nowacka-Durnaś, urodzona 31 października 1909 roku w Poznaniu, a zmarła 28 września 2005 roku w Szczecinie, była wybitną postacią w polskim świecie muzycznym.

Nie tylko piastowała rolę utalentowanej pianistki, ale również pełniła funkcję nauczycielki muzyki, czego efektem były jej znaczące osiągnięcia w zakresie edukacji muzycznej.

Halina Nowacka-Durnaś odegrała kluczową rolę w organizowaniu życia muzycznego w powojennym Szczecinie. W ówczesnych realiach potrafiła zjednoczyć lokalną społeczność i wprowadzić szereg inicjatyw, które przyczyniły się do rozwoju kultury muzycznej w regionie.

W szczególności, w 1988 roku założyła i została dyrektorem pierwszej w mieście szkoły muzycznej, która w późniejszych latach zintegrowała się z Zespołem Szkół Muzycznych im. Feliksa Nowowiejskiego, stając się ważnym ośrodkiem edukacyjnym dla młodych muzyków w Szczecinie.

Życiorys

Lata 1909–1940

Halina Nowacka przyszła na świat w Poznaniu w październiku 1909 roku jako córka Ludwika Nowackiego oraz Bronisławy z domu Czyżewskiej. W swojej rodzinie miała wielu braci, jednym z nich był Witold Nowacki. W swoich najwcześniejszych latach Halina spędzała czas w Zakrzewie koło Gniezna. W roku 1918 jej rodzina zdecydowała się przenieść do Poznania, a w kolejnych latach kilka razy zmieniali miejsce zamieszkania, odwiedzając takie miejscowości jak Gdańsk, Janowiec Wielkopolski oraz Bydgoszcz, do której osiedlili się w 1922 roku. Tam Halina zaczęła rozwijać swoje umiejętności muzyczne, ucząc się gry na fortepianie najpierw w Nakle nad Notecią, a później w Bydgoskim Konserwatorium Muzycznym.

W 1936 roku, po kolejnej przeprowadzce, rodzina na stałe osiedliła się w Poznaniu, gdzie utalentowana pianistka nagrywała swoje występy dla bydgoskiego, toruńskiego oraz poznańskiego radia.

Lata 1940–1945

W marcu 1940 roku rodzina Nowackich została wysiedlona do Janowca nad Wisłą. Dwa lata później, w czerwcu 1942 roku, Halina wzięła ślub ze Stanisławem Durnasiem, lekarzem weterynarii, który był także jej pierwszym uczniem. Para miała syna, Marka. Niestety, tragicznie w czerwcu 1944 roku, mąż Haliny został rozstrzelany w wyniku działalności w Ruchu Oporu Armii Krajowej, co miało głęboki wpływ na rodzinę. Po stracie Stanisława, Halina z dzieckiem i rodzicami osiedliła się w Karczmiskach, a przed wrześniem 1944 roku przeniosła się do Lublina. Przez krótki czas pełniła funkcję nauczycielki fortepianu w Państwowym Instytucie Muzycznym im. St. Moniuszki, który został stworzony przez Ministra Kultury i Sztuki PKWN, Wincentego Rzymowskiego.

Lata 1945–2005

Halina Nowacka-Durnaś osiedliła się w Szczecinie 19 sierpnia 1945 roku, gdzie rozpoczęła pracę jako nauczycielka śpiewu i muzyki w Państwowym Gimnazjum i Liceum Janiny Szczerskiej. Debiut naukowy na nowym stanowisku miał miejsce 1 września 1945 roku, kiedy to odbyła się inauguracja roku szkolnego, w której brali udział prawie wszyscy ówcześni polscy mieszkańcy Szczecina, zgromadzeni wzdłuż alei Piastów.

Nieco później, w lutym 1946 roku, Halina uzyskała zgodę od Ministerstwa Kultury i Sztuki, co pozwoliło jej utworzyć prywatną Niższą (pięcioklasową) i Średnią (sześcioklasową) Szkołę Muzyczną, której nadano imię Karola Szymanowskiego. Początkowo lekcje odbywały się w prywatnym mieszkaniu założycielki (al. Piastów 72), by później przenieść się do większych pomieszczeń przy ul. Armii Czerwonej 1, obecnie ul. Monte Cassino. Szkoła szybko się rozwijała, początkowo przyjęła 239 uczniów, którzy uczestniczyli w zajęciach z fortepianu, skrzypiec, śpiewu solowego i akordeonu.

W trudnych powojennych realiach, Halina Durnasiowa nie poprzestawała na nauczaniu – jednocześnie pełniła rolę kierownika Okręgowego Biura Koncertowego, propagując muzykę wśród mieszkańców Szczecina. W 1950 roku, jej szkoła została upaństwowiona i zintegrowana z drugą, powołaną w marcu 1946 roku, prywatną szkołą muzyczną, a od 1950 nosi nazwę Państwowa Szkoła Muzyczna im. Fryderyka Chopina, którą kierował Wacław Piotrowski. W roku 1980 z połączenia z IX Liceum Ogólnokształcącym powstało Liceum Muzyczne, które mieściło się w byłym „pałacu Wolkenhauera. W 1988 roku Halina przyczyniła się do stworzenia Zespołu Szkół Muzycznych im. Feliksa Nowowiejskiego.

W ciągu ponad pięćdziesięciu lat pracy, Halina miał zaszczyt wychować wiele pokoleń znakomitych pianistów, wśród których byli tacy artyści jak Marek Jasiński oraz Roman Kraszewski, który był pierwszym absolwentem szkoły i pełnił rolę nauczyciela już od roku szkolnego 1948/49.

Wyróżnienia, upamiętnienie i opinie wychowanków

Halina Nowacka-Durnaś otrzymała znaczące wyróżnienia za swoje zasługi w dziedzinie edukacji oraz kultury. W 1991 roku została odznaczona Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. Dodatkowo nadano jej tytuł honorowy „Zasłużony Nauczyciel Rzeczypospolitej Polskiej”, a także wpisano do „Księgi Zasłużonych dla Pomorza Zachodniego” z okazji pięćdziesięciolecia pracy nad rozwojem szczecińskiej pianistyki.

Opinie jej uczniów znacząco podkreślają jej wpływ na młodych muzyków. Słowa jednej z uczennic najlepiej oddają jej talent i podejście wychowawcze:

Pani Profesor oddziaływała na nas poprzez swoją osobowość, niezaprzeczalne umiejętności w zakresie gry na fortepianie i wewnętrzny spokój, który nam potrafiła przekazać. Myślę, że czuwała nad nami, czyniąc to jednak w bardzo dyskretny sposób, pełen taktu i wyczucia charakteru każdego ucznia, traktując nas zawsze bardzo indywidualnie uzyskiwała wspaniałe efekty nie tylko w nauczaniu, ale także na polu wychowawczym.

Uczczeniem pamięci Haliny Nowackiej-Durnaś jest również praca magisterska autorstwa Piotra Woźniaka, która poświęcona jest jej działalności pedagogicznej. Jej wkład w kształcenie kolejnych pokoleń jest bezsprzeczny i pozostaje inspiracją dla wielu.

Przypisy

  1. Halina Durnaś (Nowacka). [w:] Genealogy Directory [on-line]. geni.com. [dostęp 13.11.2018 r.]
  2. Lubelskie Towarzystwo Muzyczne > Szkoły. [w:] Strona internetowa Towarzystwa [on-line]. [dostęp 12.11.2018 r.]
  3. a b c d Anna Maria Kowalska: Halina Nowacka-Durnaś. [w:] Encyklopedia Pomorza Zachodniego [on-line]. Książnica Pomorska i Fundacja sedina.pl. [dostęp 12.11.2018 r.]
  4. Kalendarium wydarzeń muzycznych w Lublinie > XX wiek > Sierpień 1944. Teatr NN. [dostęp 12.11.2018 r.]
  5. Źródła finansowania inwestycji w ZSM w Szczecinie; Wirtualny spacer po naszej Szkole - Zapraszamy!; Koncertowe otwarcie; … Muzyk - nabiera kolorów …. zsm2.szczecin.pl. [dostęp 12.11.2018 r.]
  6. a b c d e f g h i j k l Zespół Państwowych Szkół Muzycznych. zsm2.szczecin.pl. [dostęp 12.11.2018 r.]
  7. Danuta Prandecka: Zespół Szkół Muzycznych im. Feliksa Nowowiejskiego. W: Praca zbiorowa, red. Tadeusz Białecki: Encyklopedia Szczecina. T. 2. Szczecin: Uniwersytet Szczeciński, Instytut Historii, Zakład Historii Pomorza Zachodniego, 2000, s. 695. ISBN 83-7241-089-5.
  8. Włodzimierz A. Gibasiewicz: Lekarze weterynarii ofiary II wojny światowej. Wyd. Bellona Warszawa 2011, s. 119-120. ISBN 978-83-11121-64-5.
  9. Agata Rokicka: Jedynka, Szczerska i Szczerytki. [w:] Fragmenty wspomnień Janiny Szczerskiej i Piotra Zaremby [on-line]. www.radioszczecin.pl. [dostęp 08.11.2012 r.]
  10. a b c d e f Danuta Prandecka: Durnasiowa-Nowacka Halina. W: Praca zbiorowa, red. Tadeusz Białecki: Encyklopedia Szczecina. T. 1. Szczecin: Uniwersytet Szczeciński, Instytut Historii, Zakład Historii Pomorza Zachodniego, 1999, s. 214. ISBN 83-87341-45-2.
  11. Rozporządzenie w sprawie utworzenia Zespołu Państwowych Szkół Muzycznych im. Feliksa Nowowiejskiego w Szczecinie. „BIP: Centrum Edukacji Artystycznej”, 09.05.2017 r.
  12. Ewidencja pomników, akcentów rzeźbiarskich, tablic pamiątkowych i miejsc pamięci (upamiętnienie prof. Haliny Nowackiej-Durnaś i Dr Wacława Piotrowskiego). [dostęp 13.11.2018 r.]

Oceń: Halina Nowacka-Durnaś

Średnia ocena:4.95 Liczba ocen:8