Wincenty Wierzejewski

---

Życiorys

Wincenty Wierzejewski, urodzony w rodzinie bednarza, Franciszka i Michaliny z Majewskich, w młodzieńczych latach był aktywnym uczestnikiem Towarzystwa Samokształceniowego Młodzieży „Iskra”. Po pewnym czasie przeniósł się do Krakowa, gdzie ukończył edukację w szkole średniej, a następnie w 1907 roku rozpoczął studia na Akademii Sztuk Pięknych. Jego kierunkiem studiów były malarstwo oraz sztuki zdobnicze. Niestety, w 1910 roku musiał wrócić do Poznania, aby odbyć służbę wojskową w Armii Cesarstwa Niemieckiego.

W 1912 roku Wierzejewski stał się jednym z założycieli i liderem pierwszego skautowego zastępu „Poznań” w Wielkopolsce. Z biegiem czasu, na wskutek rosnącej liczby uczestników, zastęp przekształcił się w drużynę, a niebawem stał się hufcem „Piast”, którego komendantem został Wierzejewski. W tym czasie skauci wielkopolscy prowadzili tajne działania w celu przygotowania się do możliwego powstania przeciwko Niemcom, nawiązując również łączność ze Związkiem Walki Czynnej (ZWC).

W 1914 roku Wierzejewski został zmobilizowany do armii niemieckiej i wysłany na front, gdzie odniósł rany i powrócił do Poznania. Tam zdezerterował i już nigdy nie wrócił na front zachodni. Jako jeden z organizatorów Polskiej Organizacji Wojskowej w Zaborze Pruskim, brał aktywny udział w walce o niepodległość, dowodząc kompanią skautów, która zdołała wyzwolić z rąk niemieckich Bastion III Grolman w Poznaniu. Jego podwładni później stanowią podstawę 1 pułku strzelców wielkopolskich, znanego następnie jako 55 Poznański pułk piechoty.

Wierzejewski brał także udział w walkach na wschodzie Polski, w tym w 1919 roku w obronie Lwowa, a następnie w wojnie polsko-bolszewickiej, gdzie służył pod dowództwem generała Daniela Konarzewskiego. W grudniu 1924 roku został przydzielony do macierzystego 55 pułku piechoty z Dowództwa Okręgu Korpusu Nr VII w Poznaniu. W 1925 roku ukończył Centralną Szkołę Gimnastyki i Sportu, po czym objął dowództwo kompanii w Batalionie Podchorążych Rezerwy Piechoty Nr 7 w Śremie.

Po pewnym czasie został przeniesiony do 57 pułku piechoty wielkopolskiej w Poznaniu i pełnił służbę w Samodzielnym Referacie Bezpieczeństwa DOK VII. W 1932 roku objął stanowisko zastępcy komendanta Wojskowej Składnicy Tranzytowej na Westerplatte. Na mocy decyzji z dnia 30 listopada 1935 roku, przeszedł na emeryturę.

Po zakończeniu służby wojskowej, Wierzejewski został przedstawicielem w przedsiębiorstwie Katowickich Firm Budowy Dróg „Smołobit” w Poznaniu. Jego działalność w tej firmie skupiała się na tworzeniu struktury przyszłej Tajnej Organizacji Konspiracyjnej, mającej na celu ochronę Polski przed zagrożeniem z zewnątrz. W sierpniu 1939 roku, tuż przed wybuchem II wojny światowej, został przydzielony do Sztabu Głównego WP.

Zmobilizowany w sierpniu 1939 roku, opuścił kraj z Sztabem Głównym. Po kampanii wrześniowej kontynuował swoją służbę w Polskich Siłach Zbrojnych na Zachodzie, w tym w 1 Brygadzie Strzelców w Szkocji, gdzie pełnił funkcję oficera oświatowego w latach 1940–1945. Po wojnie osiedlił się w Anglii, gdzie w Leeds założył zakład rzeźbiarski specjalizujący się w sztuce sakralnej. Władze RP na uchodźstwie awansowały go na pułkownika, a zmarł 8 września 1972 roku w Leeds.

Oprócz działalności rzeźbiarskiej, malował także obrazy olejne oraz akwarele, do których należą między innymi „Syreny na Westerplatte” (1934) oraz „Dęby rogalińskie” (1935). Regularnie brał udział w wystawach malarskich organizowanych w Poznaniu oraz w innych miastach w kraju. W małżeństwie z Ireną Janowską miał dwie córki, Danutę oraz Stefanię, natomiast drugie małżeństwo z Mary Powell nie doczekało się potomstwa.

W Poznaniu, skwer usytuowany przy skrzyżowaniu ulic Grunwaldzkiej i Szylinga nosi nazwę Wincentego i Jana Wierzejewskich. Szymon Dąbrowski stworzył monografię na temat Wierzejewskiego, zatytułowaną „Wincenty Wierzejewski: działaj, twórz i nie bój się życia” (ISBN 83-929926-9-5). Po jego śmierci, 19 grudnia 2019 roku, spoczął na cmentarzu Zasłużonych Wielkopolan w Poznaniu.

Wybrane awanse

Wincenty Wierzejewski zdobył kilka znaczących awansów w trakcie swojej kariery wojskowej, co podkreśla jego zaangażowanie oraz uznanie w ramach struktury armii.

• porucznik – awans przyznany z dniem 1 czerwca 1919 r.,
• kapitan – otrzymany 31 marca 1924 r. ze starszeństwem od 1 lipca 1923 r., zajmując 19 lokatę w korpusie oficerów piechoty.

Ordery i odznaczenia

Wincenty Wierzejewski został uhonorowany licznymi odznaczeniami i medalami, które świadczą o jego niezwykłym wkładzie w historię i rozwój Polski.

• Krzyż Wielki Orderu Odrodzenia Polski – przyznany pośmiertnie 11 grudnia 2019 roku „za wybitne zasługi dla niepodległości Rzeczypospolitej Polskiej, za wkład w rozwój skautingu i ruchu harcerskiego”,
• Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari nr 847 – 13 kwietnia 1921 roku,
• Krzyż Niepodległości z Mieczami – nadany 20 lipca 1932 roku „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”,
• Krzyż Walecznych – przyznany czterokrotnie w roku 1921,
• Złoty Krzyż Zasługi,
• Srebrny Krzyż Zasługi – wyróżniony 24 grudnia 1928 roku „za zasługi położone w powstaniu Wielkopolskiem”,
• Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921,
• Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości,
• Srebrny Medal za Długoletnią Służbę,
• Wielkopolski Krzyż Powstańczy – nadany pośmiertnie 30 marca 1990 roku,
• Odznaka ZHP „Wdzięczności” – przyznana „za zasługi dla harcerstwa”.

---

Oceń: Wincenty Wierzejewski

---