Władysław Filipiak (saper)

Wojsko i służby mundurowe

Władysław Filipiak, urodzony 21 czerwca 1898 roku w Poznaniu, to postać, która zapisała się w historii Polski jako saper oraz kapral Wojska Polskiego. Jego życie zakończyło się tragicznie 28 maja 1945 roku, w miejscowości Wendisch-Borschütz.

W trakcie swojej służby wojskowej, Filipiak zyskał uznanie i został odznaczony Orderem Virtuti Militari, co jest jednym z najwyższych odznaczeń wojskowych w Polsce.

Życiorys

Władysław Filipiak urodził się 21 czerwca 1898 roku w Poznaniu, w rodzinie Piotra oraz Konstancji z Koczorowskich. Po ukończeniu siedmioklasowej szkoły powszechnej (niemieckiej) w 1912 roku, rozpoczął pracę jako robotnik przy budowie fortyfikacji. Z dniem 11 października 1916 został powołany do armii niemieckiej, gdzie po przeszkoleniu i ukończeniu działań na froncie wschodnim, w 1918 roku przeniesiono go na front zachodni. Po zakończeniu służby w armii niemieckiej, 22 grudnia 1918 roku, wrócił do Poznania.

Jako ochotnik, 21 stycznia 1919 roku, wstąpił do 1. kompanii I batalionu saperów wielkopolskich, który później stał się XV batalionem saperów. Wziął czynny udział w powstaniu wielkopolskim, walcząc w rejonach Zdun i Nakła. 17 lutego 1919 roku był jednym z dziewięciu saperów, którzy pod Rynarzewem stoczyli zaciętą walkę z niemieckim pociągiem pancernym, doprowadzając do jego zdobycia. W swoim rozkazie, głównodowodzący Sił Zbrojnych w dawnym zaborze pruskim, generał Józef Dowbor-Muśnicki, wyraził hołd tym odważnym żołnierzom, pisząc: „cała ta dziewiątka, po wysadzeniu toru kolejowego… ten czyn bohaterski stawiam za wzór.”

W styczniu 1920 roku brał udział w obejmowaniu Pomorza oraz dołączył do grupy podpułkownika Witolda Butlera, która wkroczyła do Bydgoszczy. Później walczył na froncie bolszewickim, a 5 grudnia 1922 roku został przeniesiony do rezerwy w stopniu kaprala.

Po zakończeniu służby wojskowej, Filipiak podjął pracę w H. Cegielski – Poznań, a następnie w zakładach spożywczych „Akwawit”. W 1929 roku znalazł zatrudnienie w Liceum św. Marii Magdaleny w Poznaniu, gdzie pracował jako prowizoryczny woźny aż do września 1939 roku. Wspomnienia absolwentów tej placówki podkreślają, iż na swoim stanowisku budził on grozę i szacunek.

W czasie kampanii wrześniowej, Filipiak walczył z Armią „Pomorze”, a później w obronie Warszawy. Został wzięty do niewoli przez Niemców i trafił do Stalagu IV B, gdzie przebywał aż do 25 lipca 1940 roku. Zmarł 28 maja 1945 roku w obozie jenieckim w Wendisch-Borschütz.

Był dwukrotnie żonaty. Z pierwszego małżeństwa z Anną Marią z Jarzynów miał córkę Teresę Urszulę oraz dwóch synów: Henryka Jana i Czesława Ignacego. W 1928 roku ożenił się z Anną z Lewandowskich, z którą również miał córkę Wandę Janinę oraz dwóch synów: Stefana Wacława i Edwarda.

Władysław Filipiak zapisał się na kartach historii 8 pułku saperów nie tylko dzięki męstwu w walkach, ale również tragicznemu wypadkowi, który miał miejsce w pierwszej dekadzie lipca 1920 roku.

Wojna polsko-rosyjska pozostawiła po sobie wiele wspomnień…

Incydent ten wydarzył się na froncie litewsko-białoruskim, kiedy 15 Dywizja Piechoty, w której składzie znajdował się XV batalion saperów, otrzymała zadanie zniszczenia drewnianego mostu przez rzekę Ponia. Dowódca 2. kompanii, podporucznik Stanisław Doroszewski, postanowił go wysadzić. Z powodu braku przewodnika elektrycznego, postanowiono na bok mostu skryć maszynkę elektryczną. Do zapalenia mostu został wyznaczony saper Filipiak. Niestety, podczas wykonywania zadania, nieumyślnie podłożył ogień na bliższym końcu mostu, co doprowadziło do katastrofy.

Pomimo tragicznego wybuchu, Filipiak nie zginął. Ostatecznie został uratowany i po odzyskaniu przytomności, wypowiedział nietypowe słowa do kaprala Chybiaka. Dla wielu stał się w ten sposób bohaterem dnia, a jego historia przez długi czas była tematem opowieści wśród saperów oraz całej dywizji.

Ordery i odznaczenia

Władysław Filipiak, znany saper, otrzymał wiele odznaczeń za swoje zasługi wojenne. Poniżej przedstawiamy listę jego najważniejszych orderów oraz medali, które zostały mu przyznane.

  • Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari nr 5533 – przyznany 4 sierpnia 1922 roku,
  • Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921,
  • Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości,
  • Wielkopolski Krzyż Powstańczy – przyznany pośmiertnie 9 stycznia 1960 roku.

Przypisy

  1. Program „Straty osobowe i ofiary represji pod okupacją niemiecką”. Fundacja „Polsko-Niemieckie Pojednanie”. [dostęp 08.08.2023 r.]
  2. a b c Kartoteka ewidencji ludności 1870–1931. Archiwum Państwowe w Poznaniu. [dostęp 08.08.2023 r.]
  3. a b c d e f Becker 2016 ↓, s. 90.
  4. a b Becker 2017 ↓, s. 51.
  5. a b c Becker 2017 ↓, s. 50.
  6. Kolekcja ↓, s. 1.
  7. Kolekcja ↓, s. 2, 4.
  8. Kolekcja ↓, s. 3, 4.
  9. Kolekcja ↓, s. 4.
  10. Kolekcja ↓, s. 5.
  11. Kolekcja ↓, s. 8.
  12. Mańkowski 1934 ↓, s. 7.
  13. Mańkowski 1934 ↓, s. 8.
  14. Małecki 1924 ↓, s. 15–16, błędnie jako Władysław Filipek.
  15. Małecki 1924 ↓, s. 17.
  16. Gawdia 1931 ↓, s. 9–10.
  17. Gawdia 1931 ↓, s. 11.
  18. Gawina i in. 1926 ↓, s. 35–37.
  19. Gawina i in. 1926 ↓, s. 35–37, w oryginale występuje nazwa rzeki „Ponca”.
  20. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 41 z 27.10.1922 r., s. 806.

Oceń: Władysław Filipiak (saper)

★★★★★
Średnia ocena:5 Liczba ocen:10