Włodzimierz Szafrański

---

Życiorys

Włodzimierz Szafrański od najmłodszych lat wykazywał żywe zainteresowanie historią, co znalazło odzwierciedlenie w jego pierwszych odkryciach. W wieku piętnastu lat, podczas poszukiwań, natrafił na grób kultury pomorskiej w Murowanej Goślinie, a jego opis w postaci krótkiej notatki został opublikowany w tym samym roku w czasopiśmie „Z Otchłani Wieków”. Jego niezwykłe zaangażowanie oraz wiedza przyczyniły się do tego, że trzy lata przed przystąpieniem do egzaminu maturalnego został zaproszony przez profesorów Józefa Kostrzewskiego oraz Zdzisława Rajewskiego do udziału w ekspedycji archeologicznej, która prowadziła badania w Biskupinie.

W 1945 roku Szafrański rozpoczął czteroletnie studia na Wydziale Historii Uniwersytetu Poznańskiego, równocześnie zyskując doświadczenie zawodowe, pracując na stanowisku asystenta w Muzeum Archeologicznym w Poznaniu. Po ukończeniu studiów w 1949 roku podjął pracę w Instytucie Badania Starożytności Słowiańskich Uniwersytetu Poznańskiego. Już w 1951 roku zaprezentował swoją pracę doktorską i zdobył członkostwo, a później funkcję adiunkta w Kierownictwie Badań nad Początkami Państwa Polskiego.

W 1955 roku Szafrański przeniósł się do Warszawy, gdzie podjął pracę w Instytucie Historii Kultury Materialnej Polskiej Akademii Nauk. Już rok później uzyskał tytuł zastępcy profesora, a następnie docenta w 1958 roku. W tym samym roku miał zaszczyt objąć stanowisko kierownika Uniwersyteckiej Ekspedycji Wykopaliskowej pracującej w Biskupinie, a od 1959 do 1966 roku sprawował funkcję sekretarza Komisji Archeologicznej Obchodów Tysiąclecia Państwa Polskiego.

Wielokrotnie korzystał z możliwości poszerzenia swojego wykształcenia poza Polską; między innymi studiował pod okiem André Dupont-Sommera w École pratique des hautes études w Paryżu oraz odbywał staże w Muzeum Guimet. W Università per stranieri di Perugia w Perugii zyskał szerszą wiedzę na temat etruskologii, a także uczestniczył w pracach archeologicznych w Bagdadzie.

W Instytucie Historii Kultury Materialnej PAN, poza pracami naukowymi, pełnił wiele funkcji, w tym kierowniczą w Zakładzie Historii Metali oraz w archiwum. Od 1968 roku zajmował stanowisko zastępcy dyrektora instytutu; był także członkiem kolegium oraz redaktorem czasopisma „Polskie Badania Archeologiczne”. W 1971 uzyskał tytuł profesora nadzwyczajnego Uniwersytetu Warszawskiego.

Jednocześnie od początku lat 60. kierował Pracownią Archeologiczną w Płocku, w trakcie której prowadził przez piętnaście lat szereg badań dotyczących historii osadnictwa w tym regionie.

Dorobek naukowy

Dorobek naukowy profesora Włodzimierza Szafrańskiego obejmuje ponad 120 prac badawczych, które zostały opublikowane w aż 13 różnych językach. Jego aktywność naukowa rozciąga się na członkostwo w różnych towarzystwach badawczych zarówno w Polsce, jak i na poziomie międzynarodowym. Pracował jako wykładowca na Uniwersytecie Poznańskim oraz na Warszawskim, gdzie wniósł znaczący wkład w badania dotyczące wspólnot pierwotnych oraz ewolucji stosunków produkcyjnych w kontekście wielkiej własności ziemskiej w czasach wczesnofeudalnych.

Profesor Szafrański szczególnie skupił swoje badania na archeologii Płocka. Dzięki jego wysiłkom udało się udowodnić znaczenie osadnictwa w czasach pogańskich oraz podczas początków polskiej państwowości. Jego odkrycia miały wielką wagę naukową, w tym pozostałości pięciu istotnych budowli. Wśród nich wymienia się preromańskie palatium z końca X wieku, rotundę o kolistej nawie z połowy XI wieku, monaster z oratorium, trójkątny triconchos baptysterialny oraz wczesnoromańskie palatium z czasów Władysława Hermana.

Włodzimierz Szafrański zasłużył sobie na tytuł honorowego członka Towarzystwa Naukowego Płockiego, co świadczy o jego znaczeniu dla lokalnej oraz krajowej nauki. Podobne, choć na mniejszą skalę, odkrycia dokonał również w Sandomierzu, gdzie odnaleziono pozostałości dwóch kamiennych budowli preromańskich. Dzięki tym osiągnięciom, wkład prof. Włodzimierza Szafrańskiego w polską archeologię i historię jest nieoceniony.

Odznaczenie

Włodzimierz Szafrański, osoba wyjątkowa, została uhonorowana wieloma prestiżowymi odznaczeniami, które świadczą o jego znaczącym wkładzie w życie publiczne oraz społeczne.

• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski,
• Odznaka 1000-lecia Państwa Polskiego,
• Medal „Zasłużony dla Płocka”,
• Złota Odznaka „Za zasługi dla województwa warszawskiego”,
• Nagroda Prezydium Warszawskiej Wojewódzkiej Rady Narodowej.

---

Oceń: Włodzimierz Szafrański

---