Starołęka Wielka

Dzielnice

Starołęka Wielka jest interesującą częścią Poznania, zajmującą południowy obszar Starołęki, która rozciąga się wzdłuż brzegu rzeki Warty. Najlepiej znana jest z lokalizacji przy ulicy Starołęckiej, w rejonie skrzyżowania z ulicą Głuszyna. Ta dzielnica ma swoje specyficzne sąsiedztwo, ponieważ graniczy z Marlewem oraz Minikowem, a także z wsią Czapury, która znajduje się na południu. Na zachód, po drugiej stronie rzeki Warty, zlokalizowane jest miasto Luboń.

W obrębie Starołęki Wielkiej przepływają liczne cieki wodne, z których szczególnie warto wspomnieć o Czapnicy oraz Rowie Marlewski. To sprawia, że teren ten charakteryzuje się bogactwem przyrodniczym oraz malowniczymi krajobrazami. Jednakże, pojawiają się także trudności związane z wyznaczaniem granic między Starołęką Wielką a Marlewem. Często za obszar Starołęki Wielkiej uznaje się jedynie północną część tej dzielnicy, leżącą na północ od autostrady, a poniżej ulicy Jędrzejowskiej granica ta jest mniej wyraźna.

Historia

Na obszarze Starołęki Wielkiej odkryto pierwsze dowody osadnictwa sięgające schyłku paleolitu. W tym miejscu znajdowały się pozostałości obozowiska łowców reniferów oraz pracownie krzemieniarskie położone nad rzeką Czapnicą. Początek obecnej formy Starołęki Wielkiej oraz Minikowej datuje się na połowę XI wieku.

Nazwa Starołęka pojawiła się po raz pierwszy w dokumentach z 1253 roku, kiedy to przywilej lokacji Poznania na prawie magdeburskim przyznał ziemie starołęckie mieszczanom poznańskim. W tym czasie miejscowość zamieszkiwało zaledwie około 50 osób. W 1469 roku wieś, znana jako Starołęka Pańska, była własnością Mikołaja oraz Mroczka ze Starołęki.

W 1585 roku Jan Starołęski oraz jego stryj Andrzej sprzedali wieś Marcinowi Skrzetuskiemu. Następnie, w 1602 roku, została ona odsprzedana Piotrowi Potulickiemu, który pełnił funkcję wojewody kaliskiego. Po 1628 roku wieś przeszła w ręce Jana Muchlińskiego z Balic, który zdecydował się sprzedać ją Karmelitom od Bożego Ciała. Obiekt ten pozostawał w ich rękach aż do końca XVIII wieku, aż do konfiskaty dokonanej przez Prusaków i włączenia do domeny państwowej w Swarzędzu.

Zgodnie z danymi zawartymi w Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego z 1890 roku, Starołęka Wielka składała się z 45 chałup z kominami, a jej powierzchnia wynosiła 331 mórg, co odpowiada około 220 ha użytków rolnych oraz 298 ha łąk. W miejscowości mieszkało 307 katolików oraz 24 protestantów. Wieś została włączona w granice Poznania w 1940 roku, co miało miejsce później niż w przypadku Starołęki Małej, znanej jako obecna Starołęka „zwykła”.

Współczesność i zabytki

Obecnie w tej dzielnicy przeważa budownictwo jednorodzinne, jednak wciąż można dostrzec ślady dawnych gospodarstw rolnych. W szczególności, w rejestrze zabytków znajdują się liczne budynki, takie jak te przy ul. Starołęckiej: 188 (willa z 1912 roku), 190 (z 1905 roku), 190A (z 1937 roku), 191 (z kuźnią, 1926 rok), 196A (z 1910 roku), 200 (z 1918 roku), 202 (z XIX wieku), 211 (z 1878 roku), oraz 233 (z 1931 roku). Do szczególnie ważnych zabytków należy także stary dwór starołęcki.

Warto również zwrócić uwagę na dom rodzinny Stefana Stuligrosza, który jest przykładem lokalnej architektury oraz historii tej okolicy. Położony na północ od dzielnicy, Fort I w Poznaniu również stanowi istotny element historyczny w krajobrazie regionu.

Komunikacja

Komunikacja w Starołęce Wielkiej jest zapewniana przez rozbudowaną sieć autobusową. W regionie kursują autobusy MPK Poznań, w tym linie 158, 194, a także nocna linia 221. Dodatkowo, funkcjonuje linia podmiejska 527 obsługiwana przez KPA KOMBUS, co znacząco zwiększa dostępność transportu publicznego dla mieszkańców i odwiedzających.

Niemniej, nazwa historycznej wsi Starołęka Wielka przetrwała do dziś i można ją odnaleźć na znakach przystankowych, którym jest przystanek o tej samej nazwie, będący dawną pętlą autobusową. Warto również wspomnieć, że przez teren dzielnicy przebiega autostrada A2, co sprawia, że dojazd do Starołęki Wielkiej jest szybki i wygodny.

Przypisy

  1. Zenon Sarbak, Mój Świat, czyli dawna i niedawna Starołęka, Minikowo i Marlewo, Bonami, Poznań, 14.01.2014 r., ISBN 978-83-62298-47-1

Oceń: Starołęka Wielka

★★★★★
Średnia ocena:4.57 Liczba ocen:9