Stawy Sołackie

---

Historia

Park Sołacki o powierzchni 14,63 ha został stworzony w 1907 roku z inicjatywy miasta i powstał na miejscu dawnej bagiennej krainy. Jego projekt przygotował Hermann Kube, znany architekt. Realizując projekt, dokonano spiętrzenia wód rzeki Bogdanki, co doprowadziło do utworzenia niezwykłego zespołu stawów.

Warto dodać, że w 1995 roku stworzono jeszcze dwa dodatkowe stawy, które charakteryzują się jednak bardzo małymi rozmiarami. Te niewielkie akweny pełnią funkcję sedymentacyjno-flotacyjną, co sprawia, że najczęściej odnosi się do dwóch historycznych stawów zaprojektowanych przez Kubego.

Morfologia i obiekty

Powierzchnia stawów Sołackich wynosi 3,6 ha, natomiast długość ich linii brzegowej to 1050 m. Wschodni staw, znany jako Duży Staw, zajmuje powierzchnię 3,22 ha i charakteryzuje się długością linii brzegowej 760 m, oraz głębokością wahającą się od 1,5 do 2 m. Z kolei Mały Staw ma powierzchnię 0,2 ha, głębokość 1,3–1,5 m i przyjmuje formę wydłużonej laguny.

Ogólnie, zbiorniki są uformowane w sposób wydłużony, w kierunku wschód-zachód. Brzeże stawów porastają zarówno krzewy i lasy liściaste, jak i niewielkie trawniki. Brzegi Dużego Stawu mają łagodny spadek, natomiast brzegi Małego Stawu są strome i wzmocnione. Dno obu akwenów obfituje w osady.

Od strony północnej został stworzony punkt widokowy wyposażony w barierki, co pozwala na podziwianie okolicy. W latach 70. XX wieku, istotną atrakcją było pływanie łodziami, które można było wypożyczyć nad południowym brzegiem akwenów. Od 2012 roku tradycja ta została przywrócona i obecnie ponownie istnieje możliwość wynajmu łódek.

W wąskim przesmyku między stawami można znaleźć drewno mostu przeznaczonego dla pieszych. W sąsiedztwie mostu zlokalizowana jest restauracja wysokiej klasy, dawniej znana jako Piracka, obecnie funkcjonująca pod nazwą Meridian. W pobliżu znajduje się również kontrowersyjna rzeźba Dwie kobiety, stworzona przez Sylwestra Ambroziaka.

Flora i fauna

W okolicach litoralu można spotkać niewielkie skupiska makrofitów, które stanowią istotny element lokalnej flory. W północnej części regionu można zaobserwować różnorodne ptactwo wodne, co wskazuje na bogactwo tutejszej fauny.

W latach 1999–2000 przeprowadzono szczegółowe badania fykologiczne Stawów Sołackich, które ujawniły obecność 208 taksonów sinic i glonów, w tym 22 podgatunków. Największą różnorodność obserwowano w Stawie Dużym, gdzie zidentyfikowano aż 164 taksony. Wśród okrzemek znalazły się dwa gatunki zagrożone wyginięciem: Gomphonema helveticum oraz Cymbella elginensis.

Całkowita liczba komórek fitoplanktonu oraz ich biomasa w Stawie Dużym była dwa razy wyższa w porównaniu do Stawu Małego. W charakterystyce fykoflory tych zbiorników dominowały zielenice i okrzemki. Największa liczebność organizmów została odnotowana na początku jesieni, kiedy to w sezonie wegetacyjnym 2012 zidentyfikowano łącznie 294 taksony fitoplanktonu, z czego 244 wystąpiły w Stawie Małym, a 246 w Dużym. W analizowanej grupie przeważały zielenice (32%) oraz okrzemki (33%).

W wyniku oceny ilościowej stwierdzono, że latem oba stawy były zdominowane przez zielone glony, natomiast w jesieni przez nitkowate sinice. Najwyższe zagęszczenie fitoplanktonu zaobserwowano właśnie w okresie jesiennym, kiedy udział sinic osiągnął największy poziom. Wśród dominujących gatunków znalazły się: Ulnaria acus, Crucigenia tetrapedia, Tetraedron minimum, Planktothrix agardhii oraz Pseudanabaena limnetica.

W połowie lat 60. XX wieku w stawach odnotowano także obecność bardzo rzadkiego w Polsce grzybieńczyka wodnego, co podkreśla unikalność tutejszego ekosystemu.

Czystość wód

W kwestii czystości wód stawowych zawsze istniał szereg poważnych wyzwań. Woda w stawach ma tendencję do zbierania zanieczyszczeń, w tym wielu kolektorów deszczowych z pobliskich terenów. Staw Sołacki to ostatni akwen rzeki Bogdanki przed jej ujściem do Warty, co podkreśla jego znaczenie ekologiczne.

W 2005 roku przeprowadzono działania mające na celu poprawę jakości wód, podczas których spuszczono wodę z akwenów, a następnie przystąpiono do ich oczyszczania oraz wapnowania dna stawów. Jednak to nie był jedyny czas na takie działania, ponieważ zbiorniki były również poddawane rekultywacji w latach 1995-1996. Również w 2020 roku zrealizowano proces odmulania i oczyszczania Dużego Stawu przy użyciu metody refulacji.

Wówczas wydobyto z tego akwenu około 8,9 tys. m³ uwodnionego namułu, co po odsączeniu dało około 7,5 tys. m³ materiału, który został odpowiednio zagospodarowany. Przy okazji tych prac przeprowadzono także niezbędne prace konserwacyjno-remontowe związane z budowlami piętrząco-upustowymi oraz kanałem upustowym, co dodatkowo wpływa na poprawę stanu ekosystemu w rejonie stawów.

Dojazd

Osiągnięcie celu podróży do Stawów Sołackich jest możliwe dzięki komunikacji tramwajowej. Dwa kluczowe połączenia, a mianowicie linie tramwajowe 9 oraz 11, oferują dogodny dojazd do wyznaczonych przystanków.

Aby dotrzeć do celu, należy wysiąść na przystankach Nad Wierzbakiem lub Park Sołacki, co zapewnia łatwy dostęp do malowniczej okolicy stawów.

---

Oceń: Stawy Sołackie

---