Szpital im. Franciszka Raszei w Poznaniu

---

Historia

W budynku, który obecnie pełni rolę szpitala im. Franciszka Raszei w Poznaniu, historia sięga czasów przed I wojną światową. Wówczas mieściła się tutaj Ubezpieczalnia Krajowa, znana również jako Landesversicherungsanstalt. W okresie I wojny światowej, z myślą o potrzebach medycznych, przekształcono obiekt na szpital wojenny, co stanowiło zabezpieczenie przed wyzwaniami konfliktu militarnego.

Po zakończeniu I wojny światowej, budynek pełnił rolę ośrodka dla Kasy Chorych w czasie II Rzeczypospolitej. W 1933 roku miała tutaj miejsce tragiczna sytuacja związana z katastrofą kolejową na pobliskim nasypie, gdzie znoszono ofiary tego zdarzenia. W okresie II wojny światowej, obiekt został wykorzystany jako szkoła podoficerska, służąca sojusznikom III Rzeszy.

Po wojnie, w gmachu funkcjonował przez krótki czas Powszechny Zakład Ubezpieczeń. W wyniku epidemii choroby Heinego-Medina, w 1951 roku szpital po raz kolejny otworzył swoje drzwi, tym razem jako placówka zakaźna. Ważnym momentem w historii szpitala miała miejsce 9 lipca 1953 roku, kiedy to do obiektu przeniesiono Szpital Miejski nr 2, wcześniej rozproszony w różnych częściach miasta. Dyrektorem nowej placówki został Józef Granatowicz, a lekarze oraz personel pielęgniarski w dużej mierze pochodzili z dawnego szpitala Elżbietanek, który powstał przy ul. Łąkowej w 1909 roku.

Jesienią 1953 roku szpital zyskał imię Franciszka Raszei, co symbolizuje jego znaczenie dla lokalnej społeczności. W późniejszych latach otwierano różne oddziały specjalistyczne, zarówno w głównym gmachu, jak i w przyległych budynkach. Do dziś szczególnie wyróżnia się Ośrodek Toksykologiczny, będący jednym z dziewięciu w Polsce.

Oddziały

W historii szpitala im. Franciszka Raszei w Poznaniu wyodrębnia się wiele ważnych jednostek, które w znacznym stopniu wpłynęły na rozwój placówki. Do najstarszych z nich zaliczają się:

• Oddział Chorób Wewnętrznych, który powstał w 1953 roku w budynku przy ul. Mickiewicza 2. Początkowo dysponował 75 łóżkami i zajmował cały parter. Ordynatorem tego oddziału był dr Włodzimierz Graffstein. W latach 50. XX wieku rocznie hospitalizowano tutaj od 1000 do 1400 pacjentów,
• Oddział Otolaryngologiczny, założony przez dra Piotra Okulicz-Kozaryna, który jednocześnie był jego pierwszym ordynatorem. Już w 1949 roku zorganizował 60-łóżkowy oddział laryngologiczny w szpitalu sióstr Elżbietanek przy ul. Łąkowej. W 1951 roku oddział został przeniesiony do zabudowań przy ul. Mickiewicza 2,
• Oddział Położniczo-Ginekologiczny, który został utworzony na końcu 1960 roku w pomieszczeniach po likwidowanym oddziale zakaźnym dla chorych na chorobę Heinego-Medina. Pierwszym ordynatorem był dr Henryk Szłapka z Akademii Medycznej w Poznaniu, a jego zastępcą Tadeusz Grotteli,
• Oddział Noworodkowy, który zorganizowała dr Julita Ast-Słomko we wrześniu 1961 roku,
• II Klinika Kardiologii Instytutu Kardiologii Akademii Medycznej w Poznaniu, która powstała w 1980 roku na bazie jednego z oddziałów wewnętrznych. Jej pierwszym kierownikiem był prof. Tadeusz Stasiński, a kolejnym, od 1992 roku, prof. Michał Wierzchowiecki,
• Oddział Chorób Zawodowych, który został przeniesiony w 1955 roku ze Szpitala Klinicznego przy ul. Przybyszewskiego (kierownik: prof. Antoni Horst). Został otwarty na części zagospodarowanego strychu w 1957 roku,
• Zakład Radiologii, który powstał w 1953 roku.

Czerwiec 1956

W czerwcu 1956 roku, szpital im. Franciszka Raszei w Poznaniu odegrał kluczową rolę w tragicznym kontekście Powstania Poznańskiego. W jego sąsiedztwie, na ulicach Kochanowskiego i Dąbrowskiego, miały miejsce najcięższe starcia uliczne, które przyniosły wiele rannych. To właśnie do szpitala Raszei trafiali poszkodowani z tych rejonów. Początkowo leżeli oni na noszach, lecz wkrótce, gdy miejsc zabrakło, musieli być kładzeni wprost na podłodze, tuż przed salami operacyjnymi.

Wiele osób, które ucierpiały w wyniku konfliktu, zmarło zanim zdążono im udzielić pomocy. Budynek szpitala został ostrzelany przez komunistyczne siły z broni automatycznej, co tylko potęgowało tragedię tego miejsca. Zmarłych umieszczano w garażu, który przynależał do infrastruktury szpitala. Wśród ofiar znalazł się Roman Strzałkowski, który poległ nieopodal szpitala.

29 czerwca 1956 roku, obiekt ten wizytował Jerzy Sztachelski, komunistyczny minister, który nie wykazywał życzliwości w stosunku do instytucji oraz zabiegów ratunkowych. Heroiczne poświęcenie lekarzy i pielęgniarek, którzy w tak dramatycznych okolicznościach ratowali życie rannych, upamiętnia tablica znajdująca się na elewacji szpitala, będąca trwałym świadectwem odwagi i determinacji personelu medycznego.

Architektura

Budynek Szpitala im. Franciszka Raszei w Poznaniu został wzniesiony w latach 1909–1911 na zlecenie, którego projektantem był berliński architekt Hermann Röhde, znany również jako autor domu handlowego Haase & Co.. Posiadał on charakter rezerwowego szpitala wojskowego. Obiekt ten został zaprojektowany w stylu wczesnej architektury modernistycznej, w którym jednak wciąż widoczne są silne wpływy secesyjne.

Po zakończeniu II wojny światowej szpital został odbudowany w sposób niedbały, co skutkowało utratą wielu detali architektonicznych, w tym charakterystycznej, wysokiej wieży, która zdobiła partię wejściową. W latach 1959–1962 odbyła się jego rozbudowa zgodnie z projektem Marii Waschko.

Budynek Szpitala im. Franciszka Raszei jest wpisany do rejestru zabytków pod numerem rej.: 310 z dnia 8.05.1987, co podkreśla jego znaczenie historyczne oraz architektoniczne w kontekście Poznania.

Tablice pamiątkowe

W obrębie elewacji oraz wnętrz szpitala im. Franciszka Raszei w Poznaniu znajdują się niezwykle istotne tablice pamiątkowe, które oddają hołd różnym znaczącym wydarzeniom oraz osobom związanym z tą placówką.

• Jedna z nich, poświęcona Powstaniu Poznańskiemu, została zamontowana 28 czerwca 1981 roku. Jej treść brzmi: „Szpital ten zapisał się w pamięci Poznaniaków, jako symbol pomocy w cierpieniu i świadek śmierci Bohaterów ’56 / w XXV rocznicę”,
• Inna tablica honoruje Franciszka Raszeję, profesora Uniwersytetu Poznańskiego i doktora nauk medycznych. Zawiera inskrypcję: „FRANCISZEK RASZEJA / 1896–1942 / Zamordowany przez hitlerowców w czasie niesienia pomocy chorym w Getcie warszawskim”,
• Trzecia tablica poświęcona jest dr Alicji Barbarze Jurasz, która została zamordowana na swoim stanowisku pracy 2 lipca 1985 roku. Inskrypcja brzmi: „Pamięci dr Alicji Barbary Jurasz / zamordowanej na stanowisku pracy w dniu 2 lipca 1985 / Niewiarygodne, a jednak prawdziwe – ufundowana przez pracowników ZOZ”.

---

Oceń: Szpital im. Franciszka Raszei w Poznaniu

---