Józef Ratajczak (major)

Wojsko i służby mundurowe

Józef Ratajczak, urodzony 24 lutego 1897 roku w Poznaniu, pozostaje postacią o znaczącym dorobku wojskowym w historii Polski. Jego życie zakończyło się tragicznie w lesie Sękocińskim, gdzie zmarł w nocy z 27 na 28 maja 1942 roku.

Ratajczak był żołnierzem, który służył w armii niemieckiej oraz armii wielkopolskiej, a także w Wojska Polskiego, gdzie osiągnął stopień majora. Jego zaangażowanie w działalność wojskową zaowocowało pełnieniem funkcji komendanta Okręgu Pomorze ZWZ, co świadczy o jego wpływie na ruch oporu podczas II wojny światowej.

W uznaniu jego zasług, został odznaczony Orderem Virtuti Militari, a także pełnił rolę harcmistrza, co podkreśla jego zaangażowanie w działalność na rzecz młodzieży oraz społeczeństwa w trudnych czasach okupacji.

Życiorys

Józef Ratajczak przyszedł na świat w rodzinie z tradycjami robotniczymi, gdzie jego ojcem był Jan, pracownik magistratu, a matką Franciszka z rodziny Karolczaków. Po ukończeniu gimnazjum o profilu matematyczno-przyrodniczym, wziął udział w strajku szkolnym. Już w trakcie nauki angażował się w różnorodne organizacje dążące do niepodległości i odegrał kluczową rolę w organizacji Głównej Kwatery Skautowej, która miała swoje siedziby w Rzeszy Niemieckiej.

W 1917 roku został zmobilizowany do armii niemieckiej, lecz po zakończeniu I wojny światowej powrócił do kraju w listopadzie 1918 roku. Po powrocie aktywnie uczestniczył w powstaniu wielkopolskim, gdzie pełnił funkcję dowódcy kompanii Służby Straży i Bezpieczeństwa w Poznaniu. Od 18 stycznia 1919 roku dowodził plutonem 1. kompanii skautowej w strukturach 1 pułku Strzelców Wielkopolskich, który później przekształcił się w 55 pułk piechoty. W tej jednostce brał udział w intensywnych walkach powstańczych, a następnie walczył w obronie Lwowa jako żołnierz odrodzonego Wojska Polskiego.

Za swoje niezwykłe męstwo, okazane 16 sierpnia w walce pod Kołbielą przeciwko bolszewikom, został odznaczony Orderem Virtuti Militari. Od 17 października 1920 roku objął dowództwo nad II batalionem w 55 pułku piechoty. Swoją edukację kontynuował, zdając maturę w 1922 roku oraz kończąc studia na wydziale wychowania fizycznego w Uniwersytecie Poznańskim.

Do listopada 1924 roku pracował jako oficer instrukcyjny przy Powiatowej Komendzie Uzupełnień Poznań Miasto, a następnie wrócił do macierzystego pułku. W marcu 1926 roku podjął nowe wyzwania w 58 pułku piechoty w Poznaniu. 19 marca 1928 roku uzyskał stopień kapitana, co wiązało się ze starszeństwem od 1 stycznia 1928 roku oraz zajęciem 357. lokaty w korpusie oficerów piechoty. W grudniu 1929 roku został przydzielony do 7 Okręgowego Urzędu Wychowania Fizycznego i Przysposobienia Wojskowego w Poznaniu. W kwietniu 1933 roku przeniesiono go z Dowództwa Okręgu Korpusu Nr VII w Poznaniu do 84 pułku piechoty w Pińsku. 27 czerwca 1935 roku został mianowany majorem ze starszeństwem z 1 stycznia 1935 roku oraz 78. lokatą w korpusie oficerów piechoty, przy czym wyznaczono go na stanowisko dowódcy batalionu. W kolejnym roku ukończył kurs oficerów sztabowych w Centrum Wyszkolenia Piechoty w Rembertowie, co pozwoliło mu na dalszy rozwój w sztuce wojennej.

W 1939 roku pełnił rolę wykładowcy w Centrum Wyszkolenia Piechoty, jednocześnie łącząc swoje obowiązki ze działalnością harcerską. Pełnił funkcje zastępcy naczelnika Naczelnej Rady Harcerskiej, a także był komendantem chorągwi poznańskiej i poleskiej w latach 1937–1938. W maju 1939 roku objął stanowisko komendanta-komisarza Pogotowia Harcerzy Głównej Kwatery ZHP oraz zastępcy komendanta Chorągwi Warszawskiej ZHP.

24 sierpnia 1939 roku stanął na czele I batalionu 15 pułku piechoty, z którym uczestniczył w dramatycznej kampanii wrześniowej. Po wybuchu II wojny światowej, w czasie niemieckiej okupacji, działał w strukturach Związku Walki Zbrojnej jako komendant Okręgu Pomorze. Został aresztowany przez gestapo 24 listopada 1940 roku w Warszawie, a następnie osadzony na Pawiaku. W trakcie brutalnego śledztwa nie wydał nikogo, co zapłacił najwyższą ceną. W nocy z 27 na 28 maja 1942 roku, z Pawiaka został wywieziony na noszach i stracony w lesie Sękocińskim w pobliżu Magdalenki.

Życie prywatne

W 1927 roku Józef Ratajczak poślubił Ewę Halinę Hubaczek, która pełniła funkcję harcmistrzyni w Krakowie.

Para doczekała się trójki potomstwa: Róży, która przyszła na świat w 1928 roku, Marii, urodzonej w 1929 roku oraz Janusza Jana, który przyszedł na świat w 1930 roku.

Awanse

Awanse Józefa Ratajczaka są znaczącym elementem jego kariery wojskowej. Oto chronologia uzyskanych stopni wojskowych:

  • sierżant sztabowy – 18 stycznia 1919,
  • podporucznik – 22 maja 1919,
  • porucznik – czerwiec 1922.

Ordery i odznaczenia

Wśród zaszczytów, które otrzymał Józef Ratajczak, wymieniają się liczne ordery i odznaczenia, które poświadczają jego odwagę i oddanie w służbie wojskowej.

  • Krzyż Złoty Orderu Wojskowego Virtuti Militari,
  • Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari nr 382,
  • Krzyż Niepodległości (20 lipca 1932),
  • Krzyż Walecznych (czterokrotnie),
  • Srebrny Krzyż Zasługi (19 marca 1931).

Przypisy

  1. Rybka i Stepan 2006, s. 454.
  2. Polak (red.) 1993, s. 176, wg autora został stracony 24.05.1942 r.
  3. Dz. Pers. MSWojsk., Nr 11 z 31.08.1935 roku, s. 95.
  4. Dz. Pers. MSWojsk., Nr 9 z 28.06.1935 roku, s. 71.
  5. Dz. Pers. MSWojsk., Nr 5 z 11.04.1933 roku, s. 82.
  6. Dz. Pers. MSWojsk., Nr 20 z 23.12.1929 roku, s. 385.
  7. Dz. Pers. MSWojsk., Nr 6 z 19.03.1928 roku, s. 54.
  8. Dz. Pers. MSWojsk., Nr 13 z 11.03.1926 roku. Dodatek „Obsada personalna przysposobienia wojskowego”, s. 6.
  9. Dz. Pers. MSWojsk., Nr 122 z 18.11.1924 roku, s. 682.
  10. Jasionek 1928, s. 27 poz. 40.
  11. Wróblewski 1975, s. 390.
  12. Kolekcja VM, s. 2.
  13. Kolekcja VM, s. 4.
  14. Derda 1987, s. 626.
  15. Derda 1987, s. 627.
  16. Polak (red.) 1993, s. 175.
  17. M.P. z 1932 r. nr 167, poz. 198 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
  18. M.P. z 1931 r. nr 74, poz. 120 „za zasługi na polu wychowania fizycznego i rozwoju sportu”.

Oceń: Józef Ratajczak (major)

★★★★★
Średnia ocena:4.95 Liczba ocen:9