Czesław Smoczyński, znany również pod pseudonimem Polżan, to postać, która pozostawiła znaczący ślad w historii Polski. Urodził się 20 lipca 1896 roku w Poznaniu, a jego życie zakończyło się 12 czerwca 1971 roku.
W trakcie swojej kariery militarną, pełnił funkcję kapitana żandarmerii w Wojska Polskim, co świadczy o jego zaangażowaniu i służbie dla kraju. W uznaniu za swoje zasługi, Czesław Smoczyński został odznaczony Orderem Virtuti Militari, jednym z najwyższych odznaczeń wojskowych w Polsce.
Życiorys
Czesław Smoczyński urodził się 20 lipca 1896 roku w Poznaniu, w rodzinie o nazwisku Deinert. W roku 1913, rozpoczął współpracę z Wincentym Wierzejewskim, Tadeuszem Wolskim, Stanisławem Jańczakiem, Józefem Gabrielem Jęczkowiakiem (późniejszym porucznikiem żandarmerii), Janem Kąkolewskim, Leonardem Skowrońskim oraz Janem Skrzypczakiem. Razem z innymi osobami zorganizowali tajny skauting na terenie Poznania.
W trakcie powstania wielkopolskiego, Smoczyński pełnił funkcję zastępcy komendanta oraz kierownika głównej kancelarii Polskiej Organizacji Wojskowej dla zaboru pruskiego. 26 stycznia 1919 roku, stał się organizatorem i dowódcą oddziału żandarmerii polowej przy Dowództwie Głównym Sił Zbrojnych Polskich w byłym zaborze pruskim. W marcu tego samego roku, jako sierżant z byłej armii niemieckiej, został formalnie przyjęty do Sił Zbrojnych Polskich przez Komisariat Naczelnej Rady Ludowej, a także mianowany podporucznikiem w żandarmerii, ze starszeństwem przypadającym na dzień 1 marca 1919.
W sierpniu 1920 roku, podczas wojny z bolszewikami, dowodził plutonem żandarmerii polowej w składzie Grupy „Dolna Wisła” pod dowództwem generała Osikowskiego. Wziął aktywny udział w obronie Płocka. Za swe zasługi w tej obronie, otrzymał Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari. Następnie kierował IV dywizjonem żandarmerii polowej, a 19 stycznia 1921 roku, zostało jego mianowanie na stopień porucznika zatwierdzone z dniem 1 kwietnia 1920, w ramach grupy oficerów byłej armii niemieckiej. Został zdemobilizowany 25 października 1921 roku.
W latach 1923–1924, pełnił rolę oficera rezerwowego w 50 pułku piechoty w Kowlu, uzyskując weryfikację stopnia kapitana z datą starszeństwa na 1 czerwca 1919 roku i 1623 lokatą w korpusie oficerów rezerwowych piechoty. Wkrótce, z korpusu oficerów piechoty został przeniesiony do korpusu oficerów żandarmerii. W 1934 roku, pozostawał w ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień w Wilnie Miasto, mając przydział w rezerwie do 3 dywizjonu żandarmerii.
Po zakończeniu służby wojskowej, Smoczyński postanowił spróbować swoich sił w przemyśle filmowym, gdzie mieszkał kolejno w kilku lokalizacjach. Najpierw w Bydgoszczy, przy ul. Gdańskiej 11 m. 10, potem w Wilnie przy ul. Ostrobramskiej 5, oraz w Warszawie przy al. Jerozolimskich 45. Ostatecznie, zamieszkał w Poznaniu przy ul. Święty Marcin 2 m. 4. W 1933 roku, pełnił funkcję kierownika kina „Rewia” w Wilnie.
W czasie II wojny światowej, walczył w powstaniu warszawskim, gdzie pracował w Szefostwie Żandarmerii Okręgu Warszawskiego Armii Krajowej. Po zakończeniu walk, znalazł się w niewoli niemieckiej. Zmarł 12 czerwca 1971 roku, pozostawiając za sobą dziedzictwo, a także żonę, z którą się ożenił – Antonią z Rutkiewiczów.
Ordery i odznaczenia
Czesław Smoczyński był odznaczanym żołnierzem, a jego osiągnięcia potwierdzają liczne nagrody. Oto lista jego orderów i odznaczeń, które zdobył przez lata swojej służby:
- krzyż srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari nr 2830,
- medal Niepodległości – przyznany 17 marca 1938 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”,
- medal pamiątkowy za Wojnę 1918–1921,
- wielkopolski krzyż powstańczy – nadany 6 grudnia 1957,
- odznaka pamiątkowa Polskiej Organizacji Wojskowej.
Przypisy
- a b c d e f Czesław Smoczyński. [w:] Kolekcja Orderu Wojennego Virtuti Militari, sygn. I.482.96-9447 [on-line]. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 08.09.2024 r.]
- Kartoteka ewidencji ludności 1870–1931. Archiwum Państwowe w Poznaniu. [dostęp 08.09.2024 r.]
- a b c d Czesław Smoczyński. Muzeum Powstania Warszawskiego. [dostęp 10.02.2022 r.]
- a b Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 10.02.2022 r.]
- M.P. z 1938 r. nr 64, poz. 72.
- Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 267, 484.
- Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 245, 425.
- Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 191, 721.
- Kandziora 1939 ↓, s. 37.
- Ratajczyk 2004 ↓, s. 86.
- Tygodnik Urzędowy Naczelnej Rady Ludowej Nr 10 z 20.03.1919 r., s. 51.
- Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 41 z 06.12.1921 r., s. 1609.
- Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 4 z 29.01.1921 r., s. 137.
- Pierwsza lista 1921 ↓, s. 64.
- Poźniakowska-Hanak 2006 ↓, s. 113.
Pozostali ludzie w kategorii "Wojsko i służby mundurowe":
Mirosław Szyłkowski | Józef Ratajczak (major) | Marian Pokładecki | Wandolin Wolny | Marian Zieliński (generał) | Antoni Wysocki (żołnierz) | Antoni Szymański (generał) | Kazimierz Krawczyk | Michał Rohde | Günther von Kluge | Józef Rudzki (żołnierz) | Włodzimierz Chojnacki | Zygmunt Wiza | Kazimierz Bernaczyk-Słoński | Józef Gołębiewski | Marian Senger | Stanisław Dutkiewicz | Jerzy Rychłowski | Bronisław Kirchner | Henryk KosickiOceń: Czesław Smoczyński