Maciej Jerzy Serwański urodził się 5 listopada 1946 roku w Poznaniu, gdzie również zmarł 3 maja 2019 roku. Był wybitnym polskim historykiem oraz profesorem zwyczajnym na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza, znacząco przyczyniając się do rozwoju badań historycznych w Polsce.
Jego praca i osiągnięcia akademickie pozostają niezwykle ważne dla przyszłych pokoleń historyków i badaczy.
Przebieg kariery naukowej i zawodowej
Maciej Jerzy Serwański, syn Edwarda Serwańskiego, rozpoczął swoją edukację w 1964 roku, kiedy to ukończył III Liceum Ogólnokształcące w Poznaniu, które obecnie ponownie nosi imię św. Jana Kantego. W latach 1964–1969 studiował na Wydziale Filozoficzno-Historycznym Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu (UAM), gdzie jego praca magisterska poświęcona była znajomości kultury francuskiej w Polsce w XVII wieku, a seminarium prowadził profesor Janusz Pajewski.
Po ukończeniu studiów, od 1969 do 1970 roku, pracował jako asystent naukowo-techniczny w Dziale Wydawnictw UAM. Następnie w latach 1970–1974 był asystentem oraz starszym asystentem w Instytucie Historii UAM, a także doktorantem. W 1974 roku uzyskał stopień doktora nauk humanistycznych w zakresie historii, prezentując rozprawę na temat stosunków polsko-francuskich w drugiej połowie XVI wieku, pod przewodnictwem promotora profesora Janusza Pajewskiego.
W latach 1974–1988 pełnił funkcję adiunkta w Instytucie Historii UAM. W 1985 roku zdobył stopień doktora habilitowanego nauk humanistycznych w zakresie historii, którego tematem była polityka Francji wobec Polski w okresie wojny trzydziestoletniej. Następnie, w latach 1988-1991, pełnił rolę docenta w tym samym instytucie, a w 1991 roku awansował na profesora nadzwyczajnego w Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu.
Od 1992 roku Serwański kieruje Zespołem Dydaktycznym Historii Nowożytnej w Instytucie Historii UAM i w latach 1999–2012 był kierownikiem Zakładu Historii Nowożytnej do XVIII wieku. Od 1999 pełni również funkcję pełnomocnika Dziekana Wydziału Historycznego ds. programu Socrates-Erasmus. W 2001 roku uzyskał tytuł profesora tytularnego (belwederskiego), a od 2004 roku sprawuje stanowisko profesora zwyczajnego w UAM. Serwański był także członkiem Senackiej Komisji Odwoławczej UAM w latach 2008–2012 oraz wykładowcą w Wyższej Szkole Nauk Humanistycznych i Dziennikarstwa w Poznaniu.
W latach 2012–2016 był kierownikiem Zakładu Historii Kultury w Instytucie Historii UAM, a od 2016 roku kontynuuje swoją pracę w Zakładzie Historii Nowożytnej do XVIII wieku. Od 1978 roku jest organizatorem lub współorganizatorem dziewiętnastu międzynarodowych kolokwiów Poznań-Strasburg oraz kierownikiem lub współkierownikiem siedmiu projektów badawczych, zarówno krajowych, jak i międzynarodowych.
Serwański był także profesorem wizytującym na zagranicznych uczelniach, takich jak Université Laval w Kanadzie (Québec – 1993) oraz na wielu uniwersytetach francuskich, w tym Université de Haute Bretagne Rennes 2, Université de Versailles Saint-Quentin-en-Yvelines oraz Université de Strasbourg. Regularnie prowadził wykłady w takich krajach jak Francja, Belgia, Szwajcaria, Niemcy, Hiszpania, Rosja, Szwecja, Dania, Włochy oraz Czechy.
Od 2002 roku był promotorem siedmiu rozpraw doktorskich w współpracy z uniwersytetami we Francji i Hiszpanii. Jest autorem ponad 200 publikacji wydanych w językach polskim, francuskim, angielskim oraz hiszpańskim. Dodatkowo, jako promotor, pomógł w ukierunkowaniu ponad stu prac magisterskich oraz był recenzentem wielu rozpraw doktorskich i habilitacyjnych, zarówno w Polsce, jak i we Francji oraz Czechach.
Specjalności zawodowe
Maciej Jerzy Serwański specjalizuje się w wielu obszarach historycznych, w których z powodzeniem łączy wiedzę z zakresu różnych epok i tematów. Jego główne dziedziny specjalizacji obejmują:
- historię powszechną nowożytną oraz historię Polski w okresie XVI–XVIII wieku,
- stosunki międzynarodowe w Europie w czasach XVI–XVIII wieku,
- historię dyplomacji w dobie nowożytnej,
- historię Francji oraz relacje polsko-francuskie w okresach XVI–XVIII wieku,
- problemy związane z nauczaniem historii, w tym dydaktykę historii.
Przynależność do stowarzyszeń naukowych
Maciej Jerzy Serwański w ciągu swojej kariery naukowej zdobył członkostwo w wielu prestiżowych stowarzyszeniach, co pokazuje jego zaangażowanie w badania i rozwój nauki.
- od 1970 roku związany z Polskim Towarzystwem Historycznym,
- od 1993 roku członek „Centre Méridional de Rencontres sur le XVIIe siècle” przy Uniwersytecie w Prowansji w Marsylii,
- od 1994 roku członek, a od 1997 roku także członek Zarządu „Commission Internationale pour la Publication des Sources de l’Histoire Européenne” (Monumenta Europae Historica); zajmujący się publikacją kontraktów małżeńskich europejskich dynastii,
- od 1995 roku posiada status członka zagranicznego „Centre de Recherche sur l’Histoire de l’Europe Centrale” na Uniwersytecie Paris IV-Sorbonne, a od 2000 roku jest członkiem zwyczajnym tego ośrodka,
- od 1995 roku przynależy do „Société d’Etudes du XVIIe Siècle” z siedzibą na Uniwersytecie Paris IV-Sorbonne,
- od 1999 roku członek centrum badawczego „État, Société, Religion en Europe XVIIe–XVIIIe siècles – ESR 17–18” na Uniwersytecie w Wersalu Saint-Quentin-en-Yvelines, w roli professeur associé,
- od 2002 roku należy do „Groupe d’Études pluridisciplinaires sur l’Europe Centrale et Orientale” (GEPECO) na Uniwersytecie Paris VII Denis Diderot,
- od 2008 roku pełni funkcję przewodniczącego Rady Muzeum Miasta Ostrowa Wielkopolskiego,
- od 2015 roku aktywnie uczestniczy w międzynarodowym Towarzystwie Naukowym „Sociétés Plurielles. Programme interdisciplinaire Université Sorbonne Paris Cité” mającego siedzibę na Uniwersytecie Paris IV-Sorbonne.
Dzięki takim osiągnięciom, Maciej Jerzy Serwański zyskał uznanie w międzynarodowym środowisku akademickim, a jego wkład w historię i naukę pozostaje nieoceniony.
Odznaczenia
Maciej Jerzy Serwański otrzymał w ciągu swojej kariery szereg prestiżowych wyróżnień, które potwierdzają jego znaczące osiągnięcia i zaangażowanie w rozwój edukacji oraz współpracę międzynarodową.
- W roku 2000 został uhonorowany Złotym Krzyżem Zasługi,
- W 2001 roku otrzymał tytuł kawalera Orderu Palm Akademickich, który został nadany przez rząd francuski,
- W 2003 roku zdobył Medal Komisji Edukacji Narodowej.
Publikacje
Książki
Maciej Jerzy Serwański jest autorem wielu istotnych publikacji, które przyczyniły się do rozwoju historiografii. Jego prace obejmują zarówno badania dotyczące relacji polsko-francuskich, jak i analizy historii ogólnej.
- Henryk III Walezy w Polsce. Stosunki polsko-francuskie w latach 1566–1576, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1976,
- Historia powszechna XVI wieku. Teksty źródłowe, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 1978 (współautor: Z.Boras),
- Francja wobec Polski w dobie wojny trzydziestoletniej (1618–1648), Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 1986,
- Słownik władców polskich, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 1997 (et alii, drugie wydanie – 1999),
- Historia powszechna. Wiek XVI–XVIII, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 2001, (drugie wydanie – 2008),
- Staropolskie tradycje kontaktów z Francją – związki serca czy rozsądku, Instytut Historii UAM, Poznań 2009,
- (wywiad-rzeka) F.Kubiaczyk, Nie tylko o historii… Rozmowy z Maciejem Serwańskim, Opuscula Gnesnensia 4, Instytut Kultury Europejskiej UAM, Gniezno 2013.
Redakcja i współredakcja prac zbiorowych
W zakresie redakcji, Serwański również ma znaczące osiągnięcia, w których jego wkład w redakcję książek i prac zbiorowych jest niezaprzeczalny.
- Développement de la conscience nationale en Europe Centrale du XVIe au XXe siècle. Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 1982 (współredakcja),
- Les expressions de l’identité sociale en Europe depuis la Renaissance. Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 1990 (redakcja),
- Théâtre et société de la Renaissance à nos jours. Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 1992 (redakcja),
- L’histoire en partage. Le récit du vrai. Questions de didactique et d’historiographie. Nathan, Paryż 1994 (współredakcja),
- Le rôle des médias à travers l’histoire. Instytut Historii UAM, Poznań 1995 (redakcja),
- L’explication en histoire. Problèmes historiographiques et didactiques. Instytut Historii UAM, Poznań 1996 (współredakcja),
- Słownik władców Europy średniowiecznej. Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 1998 (współredakcja),
- Słownik władców Europy nowożytnej i najnowszej. Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 1998 (współredakcja),
- Słownik dynastii Europy. Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 1999 (współredakcja),
- L’Histoire et ses fonctions. Une pensée et des pratiques au présent. L’Harmattan, Paryż 2000 (współredakcja),
- Les grands hommes des autres. Instytut Historii UAM, Poznań 2000 (redakcja),
- Seria Zrozumieć Dzieje (Historia powszechna. Starożytność.; Historia powszechna. Średniowiecze.; Historia powszechna. Wiek XVI–XVIII.; Historia powszechna. Wiek XIX.; Historia powszechna. Wiek XX. Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 2001 (redakcja naukowa),
- Francja, Niemcy i Polska w Europie nowożytnej i najnowszej (XVI–XX wiek) – La France, l’Allemagne et la Pologne dans l’Europe moderne et contemporaine (XVIe–XXe s.) – Frankreich, Deutschland und Polen im neuzeitlichen und modernen Europa (16. bis 20. Jh.). Instytut Historii UAM, Poznań 2003 (współredakcja),
- La Pologne et l’Europe occidentale du Moyen-Age à nos jours. Instytut Historii UAM, Poznań–Paryż 2004 (współredakcja),
- Obrzeża nowożytnej Rzeczypospolitej. Kwestie wyznaniowe, społeczne i narodowościowe. Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2005 (współredakcja),
- Stratégies de la Contre-Réforme en France et en Pologne. Instytut Historii UAM, Poznań 2006 (współredakcja),
- Amis et ennemis héréditaires : les stéréotypes nationaux. Instytut Historii UAM, Poznań 2006 (współredakcja),
- « Toute la France est polonaise ». La présence polonaise en France aux XIXe et XXe siècles. Wydawnictwo Poznańskie, Poznań–Paryż 2007 (współredakcja),
- Religion et nations. Entre l’universel et les particularismes. Instytut Historii UAM, Poznań 2008 (współredakcja),
- Jeux et sports de la Renaissance à nos jours. Instytut Historii UAM, Poznań 2013 (współredakcja).
Przypisy
- Poznań: Nie żyje profesor Maciej Jerzy Serwański, historyk, wykładowca UAM. gloswielkopolski.pl. [dostęp 07.05.2019 r.]
- Historia jakiej nie znacie - prof. Maciej Serwański. radiopoznan.fm. [dostęp 06.05.2019 r.]
- Prof. zw. dr hab. Maciej Serwański (1946–2019). zhnxviii.amu.edu.pl. [dostęp 06.05.2019 r.]
Pozostali ludzie w kategorii "Nauka i edukacja":
Bogdan Sojkin | Andrzej Siemianowski (filozof) | Stefan Hahn | Zofia Trojanowiczowa | Wiesław Szczerbiński | Bogdan Kostrzewski | Jan Zimmermann | Adam Szyszka | Lech Leciejewicz | Tadeusz Esman | Izolda Kiec | Rafał Bernard | Aleksander Wróblewski (entomolog) | Magdalena Raszewska | Zbigniew Palka | Maria Lisiewska | Emilia Waśniowska | Teresa Czyż | Andrzej Zdzisław Bzdęga | Johannes GadOceń: Maciej Jerzy Serwański