Tomasz Pawłowski

Duchowieństwo i religia

Tomasz Pawłowski, znany również jako Zygmunt, był postacią niezwykle znaczącą w polskim Kościele katolickim. Urodził się 18 stycznia 1927 roku w Poznaniu, a przeszedł do wieczności 23 maja 2016 roku w Turzy.

Jako dominikanin, Pawłowski brał aktywny udział w życiu religijnym, pełniąc rolę prezbitera oraz duszpasterza akademickiego. Jego wkład w działalność duszpasterską oraz edukacyjną był wyjątkowy, a zyskaną wiedzę przekazywał jako wykładowca.

Życiorys

Urodziny Tomasza Pawłowskiego miały miejsce 18 stycznia 1927 roku w Poznaniu, w rodzinie, gdzie jego ojcem był Kazimierz Pawłowski – profesor, a matką Zofia z domu Tupalska – nauczycielka. W wyniku wybuchu II wojny światowej w 1939 roku, rodzina przeniosła się do stolicy, Warszawy, gdzie młody Tomasz uczęszczał do szkoły handlowej.

Już od 1942 roku rozpoczął działalność w konspiracji, początkowo w ramach Szarych Szeregów, a następnie w Armii Krajowej, gdzie działał w 33. kompanii WSOP. Podczas tej aktywności posługiwał się pseudonimem „Jur”. W wieku 17 lat, jako starszy strzelec, wziął udział w heroicznym powstaniu warszawskim, walcząc na Śródmieściu w ramach zgrupowania „Gurt”. Po kapitulacji zostaje uwięziony i przetransportowany do obozu jenieckiego Zeithain przez Radogoszcz, gdzie doczekał się wyzwolenia dnia 23 kwietnia 1945 roku.

Po powrocie z obozu, w 1946 roku, przystąpił do matury w gimnazjum im. Juliusza Słowackiego w Poznaniu, a następnie rozpoczął studia na Akademii Handlowej oraz Uniwersytecie Poznańskim. W trakcie edukacji zaangażował się w działalność duszpasterstwa akademickiego prowadzonego przez o. Bernarda Przybylskiego OP, w tym również w Caritas Academica przy kościele oo. Dominikanów. Dodatkowo aktywnie działał w Juventus Christiana oraz ZHP.

W 1947 roku, na skutek kolportażu ulotek „PPR = Płatne Pachołki Rosji”, spędził pół roku w więzieniu, gdzie był postrzegany jako przeciwnik reżimu komunistycznego. Po odbyciu kary pracował jako ekonomista w Państwowym Przedsiębiorstwie Budowlanym oraz w Centrali Mięsnej.

Rok 1948 przyniósł rozpoczęcie nowego etapu w jego życiu, kiedy to 3 listopada wstąpił do Zakonu Braci Kaznodziejów, przyjmując imię Tomasz. Pierwszą profesję złożył 12 listopada 1950 roku, a śluby wieczyste 12 listopada 1953 roku. Święcenia kapłańskie otrzymał 24 czerwca 1956 w Krakowie, a następnie kontynuował studia na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim oraz w Akademii Teologii Katolickiej w Warszawie, gdzie uzyskał doktorat pod okiem ks. prof. Janusza Pasierba.

Na początku pracy duszpasterskiej, rozpoczętą w Wrocławiu w 1956 roku, pełnił opiekę nad ministrantami. W 1957 roku przeniesiono go do Poznania, gdzie, razem z o. Joachimem Badenim OP, wznowili duszpasterstwo akademickie. W 1964 roku, na prośbę ówczesnego biskupa Karola Wojtyły, założył duszpasterstwo akademickie „Beczka”, które prowadził aż do 1983 roku. Od początków zaangażowania w duszpasterstwo, znalazł się pod szczególną inwigilacją Służby Bezpieczeństwa.

15 maja 1977 roku odprawił mszę świętą w intencji zamordowanego Stanisława Pyjasa, co stało się impulsem do utworzenia Studenckiego Komitetu Solidarności. W 1981 roku, w krakowskim rynku, koncelebroł mszę na zakończenie Białego Marszu, mającego miejsce po zamachu na Jana Pawła II.

Po 1983 roku ponownie zajął się duszpasterstwem akademickim w Poznaniu, a w 1987 roku, za sprawą biskupa Ignacego Tokarczuka, został przeniesiony do Rzeszowa, gdzie założył duszpasterstwo akademickie „Szopka”. W latach 1993–2005 mieszkał oraz pracował w Gdańsku, ucząc etyki na tamtejszych uczelniach oraz prowadząc grupy apostolsko-formacyjne, by ostatecznie powrócić do Rzeszowa.

Był również aktywnym członkiem Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej. Na mocy rozkazu prezydenta RP Aleksandra Kwaśniewskiego otrzymał awans na podporucznika.

14 października 2004 roku, z okazji 40-lecia duszpasterstwa „Beczka”, został uhonorowany tytułem Honorowego Obywatela Krakowa. Następnie 30 czerwca 2008 roku, prezydent RP Lech Kaczyński odznaczył go Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski za jego nieoceniony wkład w przemiany demokratyczne w kraju oraz osiągnięcia w pracy zawodowej.

W dniu 25 października 2014 roku wziął udział w obchodach jubileuszu 50-lecia DA „Beczka” w Krakowie. Ostatnie dni swojego życia spędził w zakładzie opiekuńczo-leczniczym Leśniówka w Turzy. Mszy pogrzebowej przewodniczył biskup Jan Wątroba, a po ceremonii został pochowany w grobowcu zakonnym na Cmentarzu Wilkowyja w Rzeszowie.

Publikacje

Książki

Oto przegląd najważniejszych publikacji Tomasza Pawłowskiego, które znacząco wpłynęły na myśl i praktykę religijną:

  • Przewodnik dla zniechęconych spowiedzią i mszą świętą. Poznań: W drodze, 1984, s. 135. ISBN 978-83-00-00785-1, (pol.),
  • Siła przebicia. Poznań: W drodze, 1986, s. 95. ISBN 978-83-85008-32-3, (pol.),
  • Stopem przez życie. Poznań: W drodze, 1991, s. 139. ISBN 978-83-7033-168-9, (pol.),
  • Latająca Szopka. Rzeszów: Poligrafia Wyższego Seminarium Duchownego w Rzeszowie, 1993, s. 118, (pol.),
  • Summa głupstw: prowokacje i kontrowersje. Poznań: W drodze, 2000, s. 97. ISBN 978-83-7033-223-5, (pol.),
  • Pomiędzy miłosierdziem a lękiem. Kraków: Wydawnictwo AA, 2006, s. 92. ISBN 83-89368-51-X, (pol.),
  • Summa rad. Kraków: Stowarzyszenie Akademickie „Beczka”, 2014, s. 606. ISBN 978-83-934576-4-9, (pol.) – wydanie to zawiera wcześniejsze książki,

Inne

W dorobku autora znajdują się również liczne artykuły oraz teksty publikowane w różnych czasopismach:

  • Studenci o nowej liturgii. „Tygodnik Powszechny”. nr 21, s. 5, 1965-05-23. Kraków. ISSN 0041-4808, (pol.),
  • Przeciw reformie. „Znak”, s. 1518-1520, grudzień 1966. Hanna Malewska (red. nacz.). Kraków: Społeczny Instytut Wydawniczy „Znak”. ISSN 0044-488X. [dostęp 2023-09-17], (pol.),
  • Ślub nieco inaczej. „Tygodnik Powszechny”. nr 25, s. 2, 1967. Kraków. ISSN 0041-4808, (pol.),
  • Jeszcze o kazaniach. „Znak”, s. 1563-1567, listopad-grudzień 1968. Hanna Malewska (red. nacz.). Kraków: Społeczny Instytut Wydawniczy „Znak”. ISSN 0044-488X. [dostęp 2023-09-17], (pol.),
  • Dlaczego unikam spowiedzi?. „W Drodze”, s. 104-111, marzec 1977. Marcin Babraj (red. nacz.). Poznań: W drodze. ISSN 0137-480X. [dostęp 2023-09-17], (pol.),
  • Czy księża wymyślili spowiedź?. „W Drodze”, s. 64-74, luty 1978. Marcin Babraj (red. nacz.). Poznań: W drodze. ISSN 0137-480X. [dostęp 2023-09-17], (pol.),
  • Zanim przystąpimy do Sakramentu Pokuty. „W Drodze”, s. 34-43, luty 1979. Marcin Babraj (red. nacz.). Poznań: W drodze. ISSN 0137-480X. [dostęp 2023-09-17], (pol.),
  • „To jest najważniejsze”. „W Drodze”, s. 20-29, luty 1980. Marcin Babraj (red. nacz.). Poznań: W drodze. ISSN 0137-480X. [dostęp 2023-09-17], (pol.),
  • Komu może zaszkodzić spowiednik stały?. „W Drodze”, s. 76-84, luty 1981. Marcin Babraj (red. nacz.). Poznań: W drodze. ISSN 0137-480X. [dostęp 2023-09-17], (pol.),
  • Rachunek sumienia dla zniechęconych. „W Drodze”, s. 77-84, maj 1983. Marcin Babraj (red. nacz.). Poznań: W drodze. ISSN 0137-480X. [dostęp 2023-09-17], (pol.),
  • Dlaczego kocham i boję się charyzmatyków?. „W Drodze”, s. 96-104, lipiec-sierpień 1986. Marcin Babraj (red. nacz.). Poznań: W drodze. ISSN 0137-480X. [dostęp 2023-09-17], (pol.),
  • Od czego zaczynać?. „W Drodze”, s. 35-42, październik 1986. Marcin Babraj (red. nacz.). Poznań: W drodze. ISSN 0137-480X. [dostęp 2023-09-17], (pol.),
  • Siódemkowa Eucharystia. „W Drodze”, s. 78-87, listopad-grudzień 1986. Marcin Babraj (red. nacz.). Poznań: W drodze. ISSN 0137-480X. [dostęp 2023-09-17], (pol.),
  • Autostopem do Ziemi Świętej. „W Drodze”, s. 69-79, styczeń 1987. Marcin Babraj (red. nacz.). Poznań: W drodze. ISSN 0137-480X. [dostęp 2023-09-17], (pol.),
  • Wojenny stop. „W Drodze”, s. 40-55, sierpień 1987. Marcin Babraj (red. nacz.). Poznań: W drodze. ISSN 0137-480X. [dostęp 2023-09-17], (pol.),
  • Obawy zwielokrotnione. „W Drodze”, s. 178-179, marzec-kwiecień 1988. Marcin Babraj (red. nacz.). Poznań: W drodze. ISSN 0137-480X. [dostęp 2023-10-02], (pol.),
  • Szczęśliwi wy, którzy teraz płaczecie…. „W Drodze”, s. 13-15, maj 1999. Paweł Kozacki (red. nacz.). Poznań: W drodze. ISSN 0137-480X. [dostęp 2023-09-17], (pol.),
  • Szkoła apostolstwa. „W Drodze”, s. 28-34, październik 1999. Paweł Kozacki (red. nacz.). Poznań: W drodze. ISSN 0137-480X. [dostęp 2023-09-17], (pol.),
  • Najtrudniejsza decyzja. „W Drodze”, s. 79-87, styczeń 2006. Paweł Kozacki (red. nacz.). Poznań: W drodze. ISSN 0137-480X. [dostęp 2023-09-17], (pol.).

Przypisy

  1. Tomasz Pawłowski, [w:] Honorowi obywatele miasta Krakowa (1818-2021) i laureaci medalu „Cracoviae Merenti” (1993-2021), Kraków: Urząd Miasta Krakowa, 2022 [dostęp 17.09.2023 r.]
  2. o. Tomasz Pawłowski, [w:] Poczet Krakowski [online], Urząd Miasta Krakowa, 2022 [dostęp 17.09.2023 r.]
  3. RafałR. Łatka, Duszpasterstwo akademickie w polityce władz PRL w latach 1970-1989 na przykładzie województwa krakowskiego, [w:] DariuszD. Magier (red.), To idzie młodość. Młodzież w ideologii i praktyce komunizmu, Lublin - Radzyń Podlaski: Archiwum Państwowe w Lublinie, 2016 [dostęp 08.10.2023 r.]
  4. Dominikanie z „Beczki”: duszpasterstwo akademickie jest wstępem do katechizacji dorosłych, KAI, Kraków, 27.10.2014 r. [dostęp 04.10.2023 r.]
  5. Zmarł o. Tomasz Pawłowski OP [online], dominikanie.pl, 23.05.2016 r. [dostęp 04.10.2023 r.]
  6. Rzeszów: zmarł o. Tomasz Pawłowski, KAI, Rzeszów, 23.05.2016 r. [dostęp 04.10.2023 r.]
  7. Pogrzeb ojca Tomasza Pawłowskiego w poniedziałek w Rzeszowie, [w:] Aktualności [online], dominikanie.pl, 26.05.2016 r. [dostęp 17.09.2023 r.]
  8. AnnaA. Janik, Pogrzeb ojca Tomasza Pawłowskiego, [w:] Wiadomości Rzeszów [online], Nowiny, 30.05.2016 r. [dostęp 17.09.2023 r.]
  9. Rzeszów: pogrzeb o. Pawłowskiego OP, legendarnego duszpasterza młodzieży, KAI, Rzeszów, 30.05.2016 r. [dostęp 04.10.2023 r.]
  10. MarcinM. Sanak, Polscy dominikanie wobec rzeczywistości społeczno-politycznej w kraju w latach 1945–1956, [w:] TomaszT. Gałuszka, KatarzynaK. Matyja (red.), Dominikanie o Polsce i Polakach od XIII do XX wieku, Poznań: Wydawnictwo Polskiej Prowincji Dominikanów „W drodze”, 2020 [dostęp 02.10.2023 r.]
  11. WojciechW. Wiśniewski, Nieśmiały ochotnik „Jur”. O. Tomasz Pawłowski OP, „Znak”, październik 2007 r. [dostęp 24.09.2023 r.]
  12. Uchwała Nr LIX/570/04 Rady Miasta Krakowa z dnia 6.10.2004 r. w sprawie nadania Ojcu Tomaszowi Pawłowskiemu OP. Honorowego Obywatelstwa Stołecznego Królewskiego Miasta Krakowa, [w:] Uchwały Rady Miasta Krakowa [online], Biuletyn Informacji Publicznej Miasta Krakowa [dostęp 17.09.2023 r.]
  13. o. Tomasz Pawłowski opowiada o Beczce [film], październik 2014 r. [dostęp 24.05.2016 r.]
  14. Powstanie Warszawskie. o. Tomasz Pawłowski [film], Polska: TVP, 2009 r. [dostęp 24.05.2016 r.]
  15. WojciechW. Wiśniewski, Psy Pana Boga. Los Perros de Dios, Poznań: Zysk i S-ka, 2008 r.
  16. KatarzynaK. Jarkiewicz, Duszpasterstwa akademickie Krakowa po II wojnie światowej, Kraków: Wyższa Szkoła Filozoficzno-Pedagogiczna Ignatianum i Wydawnictwo WAM, 2004 [dostęp 07.10.2023 r.]
  17. Słowo wprowadzające do mszy o. Tomasza Pawłowskiego, [w:] Msza za Pyjasa, „Tygodnik Powszechny”, Kraków: Tygodnik Powszechny, 23.04.2017 r. [dostęp 24.09.2023 r.]
  18. JanJ. Góra, Przytulić i kopa!, „W Drodze”, Roman Bielecki (red. nacz.), 464, Poznań: W drodze, kwiecień 2012 r. [dostęp 24.09.2023 r.]
  19. Akta członka ŚZŻAK: Zygmunt Pawłowski, [w:] Inwentarz archiwalny [online], IPN [dostęp 24.09.2023 r.]
  20. PiotrP. Litka, Kościół ludzi odważnych, „Tygodnik Powszechny”, 23.04.2017 r. [dostęp 24.09.2023 r.]

Oceń: Tomasz Pawłowski

★★★★★
Średnia ocena:4.99 Liczba ocen:5