Parafia św. Jana Jerozolimskiego za Murami w Poznaniu

---

Historia

Historia chrześcijaństwa w rejonie dzisiejszej Komandorii sięga czasów początku polskiej państwowości. Już w XVIII wieku, przy rozwidleniu dróg wychodzących z grodu poznańskiego w stronę Giecza oraz Śremu, wzniesiono kościół pod wezwaniem św. Michała. Tradycja związana z tym świątynią jest widoczna do dziś w nazwie pobliskiej ulicy. W Rocznikach ks. Jana Długosza można znaleźć zapis z 1170 roku, który potwierdza, że książę wielkopolski Mieszko III Stary, wraz z biskupem Radwanem, fundowali przy kościele św. Michała schronisko dla wędrowców. Warto dodać, że ten sam książę w 1187 roku przekazał kościół oraz hospicjum w ręce joannitów.

Na przełomie XII wieku, joannici rozpoczęli budowę nowego, romańskiego kościoła, używając cegły. Nadali mu tytuł św. Jana Chrzciciela, co wiązało się z dodatkowym przydomkiem „extra muros” (za murami), podkreślającym jego położenie poza murami grodu poznańskiego. Ich działalność duszpasterska obejmowała wiernych zamieszkujących obszar na wschód od Warty, z wyjątkiem Śródki i Zawad. Zakon utworzył przy kościele komandorię, która funkcjonowała aż do kasaty zakonu w 1832 roku, na mocy decyzji władz pruskich.

W końcówce XV wieku, po pożarze, kościół przeszedł przebudowę w stylu gotyckim. Natomiast w XVI wieku dobudowano nawy boczne oraz wieżę. Kolejny istotny projekt budowlany miał miejsce w latach 1719-1740, dzięki inicjatywie komandora Michała Dąbrowskiego. W owym okresie powstała barokowa kaplica ku czci Krzyża Świętego, w której podziemiach grzebano zmarłych komandorów zakonu.

Po kasacie zakonu w 1832 roku, nowo utworzona parafia została powierzona księżom diecezjalnym. W 1870 roku papież Pius XI umożliwił odpust zupełny dla wszystkich nawiedzających kościół w Poniedziałek Wielkanocny, znany jako odpust Emaus. Na przełomie XIX i XX wieku parafia maltańska obejmowała obszary Komandorii, Głównej, Przedmieścia Warszawskiego, Chartowa, Żegrza, Świętego Rocha oraz Rataj.

Po I wojnie światowej powstawały nowe parafie:

• 1924: parafia Najświętszej Maryi Panny Niepokalanie Poczętej na Głównej,
• 1936: parafia Chrystusa Odkupiciela na Osiedlu Warszawskim (wydzielona z parafii na Głównej),
• 1937: parafia św. Rocha (restytuowana).

W czasie II wojny światowej, niemieccy okupanci zlikwidowali działalność parafii, a kościół przekształcili w magazyn. Budynek ucierpiał w wyniku walk pomiędzy Armią Czerwoną a wojskami niemieckimi zimą 1945 roku. Po zakończeniu działań wojennych rekonstrukcję kościoła oraz organizację życia parafialnego powierzono ks. Władysławowi Koperskiemu. W czasie odbudowy przywrócono many romańskie elementy wystroju. W związku z rozwijaniem się nowej dzielnicy mieszkaniowej „Rataje”, w latach 60. i 70. XX wieku wydzielono z parafii tereny Chartowa i Żegrza, co ustaliło aktualne granice.

W 1992 roku, do Poznania powrócili przedstawiciele zakonu maltańskiego, który na obszarze parafii utworzył specjalistyczne gabinety medyczne.

Współczesność

Parafia, która znajduje się w zabytkowym sercu Poznania, jest integralną częścią dekanatu Poznań-Nowe Miasto. Od roku 2010 proboszczem wspólnoty jest ks. prałat Paweł Deskur, który z zaangażowaniem prowadzi działalność duszpasterską.

W granicach terenowych parafii mieszka około 4,5 tysiąca mieszkańców, co czyni ją znaczącą wspólnotą lokalną. W ramach różnych form kultu chrześcijańskiego, wspólnota organizuje także nabożeństwa z wykorzystaniem języka migowego, co jest szczególnie istotne dla osób niesłyszących, umożliwiając im pełne uczestnictwo w życiu parafialnym.

Terytorium

Parafia św. Jana Jerozolimskiego za Murami w Poznaniu obejmuje wiernych Kościoła katolickiego, którzy zamieszkują kluczowe dzielnice miasta: Komandorię oraz Podwale. Należy do niej wiele ulic, przy których mieszczą się domy parafian. Do tych ulic należą:

• Baraniaka,
• Bnińska,
• Komandoria,
• Konarskiego,
• Koralowa,
• Małachowskiego,
• Miłosławska,
• Łaskarza,
• Średzka,
• Świętojańska,
• Św. Michała (nr. 1-50),
• Tomickiego,
• Warszawska (nr. 17-91),
• Zaniemyska,
• Zdrojowa.

Proboszczowie

W historii parafii św. Jana Jerozolimskiego za Murami w Poznaniu, nazwiska proboszczów odgrywają znaczącą rolę. Poniżej przedstawiamy listę osób, które pełniły tę ważną funkcję na przestrzeni lat:

• 1348 – Sulisław,
• 1445 – Piotr,
• 1449 – Paweł,
• 1465 – Wincenty,
• 1465 – Jakób,
• 1465 – Piotr,
• 1483 – Jakób z Gostynia,
• 1483 – Michał z Kościana,
• 1484 – Jakób Gruszczyński,
• 1494 – Jakób,
• 1496 – Piotr,
• 1516 – Jakób Potocki,
• 1549 – Andrzej,
• 1576 – Jan,
• 1607 – Walenty z Margonina,
• 1607 – Tomasz z Ciążenia,
• 1620 – Jan Rogalski,
• 1628 – Mikołaj Korytowski,
• 1640 – Piotr z Maniewa,
• 1660 – Jan Więckowicz,
• 1727 – Szymon Piotrowicz,
• 1729-1732 – Paweł Łupiński,
• 1779-1783 – Paweł Chylkowski,
• 1783-1814 – Wawrzyniec Florkowski,
• 1814-1828 – Wawrzyniec Szafrański,
• 1829-1841 – Jan Pawłowski,
• 1841 – Michał Wieruszewski,
• 1845-1851 – Lambert Płuszczewski,
• 1851-1862 – Anastazy Szułczyński,
• 1862-1872 – Ignacy Migdalski,
• 1872-1886 – Telesfor Loserez,
• 1886-1889 – Jan Lewicki,
• 1889-1918 – Wawrzyniec Kotecki,
• 1920-1924 – Józef Kłos,
• 1924-1941 – Karol Mazurkiewicz,
• 1945-1946 – Szczepan Czemplik,
• 1948-1987 – Władysław Koperski,
• 1988-2010 – Kazimierz Królak,
• od 2010 – Paweł Deskur.

Każdy z tych proboszczów przyczynił się do historii parafii, tworząc jej bogate dziedzictwo i tradycje, które trwają do dnia dzisiejszego.

---

Oceń: Parafia św. Jana Jerozolimskiego za Murami w Poznaniu

---