Janina Pohl-Mizerska

---

Życiorys

Janina Pohl-Mizerska była córką Walentego Pohl i Władysławy z domu Ludwiczak. Jej narodziny miały miejsce 5 sierpnia 1909 roku w Poznaniu. Po zakończeniu edukacji w 1928 roku uczęszczała do gimnazjum pod patronatem Najświętszego Serca Jezusowego, a następnie kontynuowała naukę w Wyższej Szkole Pielęgniarek i Higienistek PCK, gdzie uzyskała dyplom w 1932 roku.

Po zdobyciu wykształcenia jako dyplomowana pielęgniarka, Janina przez dwa lata odbywała praktyki, w tym w Szpitalu Ortopedycznym w Swarzędzu k. Poznania oraz w różnych wojskowych szpitalach okręgowych, w Toruniu i Krakowie. Została również przyjęta do rezerwy Korpusu Sióstr PCK, otrzymując stopień porucznika.

Z początkiem 1935 roku rozpoczęła pracę w Poznaniu w Wydziale Zdrowia, a także w Poradni Przeciwgruźliczej jako starsza pielęgniarka. W tym samym czasie pełniła funkcję instruktorki w Szkole Pielęgniarstwa PCK. Jej działalność nie ograniczała się jednak do pracy zawodowej; była również aktywnie zaangażowana w działania społeczne w ramach PCK oraz w Związku Zawodowym Pracowników Komunalnych.

Działalność pod czas II wojny światowej

W momencie wybuchu II wojny światowej została zmobilizowana do polowego szpitala PCK w Warszawie, a 29 września złożyła przysięgę w Służbie Zwycięstwu Polski. W okresie tym, z rekomendacji poznaniaków, została zaangażowana do działań konspiracyjnych, pełniąc rolę łączniczki Franciszka Firlika (ps. „Orliński”) w Organizacji Harcersko-Wojskowej powiązanej z „Ojczyzną”. Po jego aresztowaniu współpracowała z Franciszkiem Witaszkiem, szefem Związku Odwetu Okręgu Poznańskiego.

W tym samym czasie, zgodnie z przydziałem niemieckich władz, pracowała także w Miejskim Wydziale Zdrowia, na rzecz policji obyczajowej. Prowadziła pracę w Poradni Chorób Wenerycznych oraz Czystości Rasowej. Jej wysiłki w działalności konspiracyjnej skupiały się na wsparciu mieszkańców Poznania, którzy zostali wysiedleni. Janina dbała o medyczną opiekę ukrywającym się żołnierzom oraz organizowała pomoc w postaci paczek do obozów koncentracyjnych.

Do jej obowiązków w poradni należała także opieka nad kobietami przymusowo pracującymi w domach publicznych dla niemieckich żołnierzy na ul. Rybaki 19, skąd pozyskiwała informacje wywiadowcze na temat niemieckich żołnierzy i transportów wojskowych. Regularnie zbierała niemieckie kartki żywnościowe, które mogła przeznaczyć na potrzeby akcji pomocowych. Ważnym elementem jej działalności była także skrzynka kontaktowa, z której korzystano do przekazywania meldunków oraz szyfrowania wiadomości.

„Lokal naszej poradni był o dużej przelotowości ustawiono w nim skrzynkę kontaktową. […] Przepisywałam także na maszynie różne ulotki, p… listy do Baltendeutschów zajmujących mieszkania po wysiedlonych, szyfrowałam…”

Janina Mizerska

W 1942 roku Janina została przeniesiona do Warszawy, gdzie pracowała w Delegaturze Rządu na Kraj jako łączniczka o pseudonimie „Iza”. W trakcie powstania warszawskiego współorganizowała punkt sanitarny batalionu „Zaremba-Piorun” w lokalu przy ulicy Hożej 63. W 1944 roku, na rozkaz niemiecki, była odpowiedzialna za przygotowanie transportu do obozu Stalag XI A w Altengrabow. Tam pełniła rolę przełożonej nad 11 pielęgniarkami, które opiekowały się 600 rannymi żołnierzami. Towarzysząc ciężko rannym w ich transportach do Niemiec, 19 grudnia 1944 roku znalazła się w stalagu Oberlangen (numer jeniecki – 47458).

Po oswobodzeniu obozu przez 1. Dywizję Pancerną gen. Stanisława Maczka, Janina pozostała w okupacyjnej strefie angielskiej, organizując szpital dla byłych jeńców wojennych oraz przesiedleńców w miejscowości Meppen.

Działalność po wojnie

Janina wróciła do Polski razem z I Dywizją Pancerną 31 marca 1946 roku. Po przybyciu do Poznania odkryła, że jej dom rodzinny został zniszczony. Na własną prośbę została skierowana do Wydziału Zdrowia Urzędu Wojewódzkiego w Szczecinie, gdzie pracowała jako instruktorka pielęgniarek, organizując kursy pielęgniarskie na terenie województwa. W 1950 roku objęła stanowisko pielęgniarki wojewódzkiej ds. matki i dziecka, a w 1956 roku przeniosła się do Gdańska jako pielęgniarka wojewódzka.

Ze względu na problemy zdrowotne, w 1959 roku zmuszona była przejść na rentę socjalną, jednak to nie powstrzymało jej od aktywności społecznej w wielu organizacjach oświatowych oraz kombatanckich w Gdańsku, Olsztynku i Warszawie. Publikowała również wspomnienia i teksty dotyczące działalności w konspiracji.

Zmarła 3 stycznia 1999 roku i została pochowana na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach (A-19-7-19).

Życie prywatne

„Janina Pohl-Mizerska była narzeczoną Franciszka Firlika, który w pierwszych dniach czerwca 1941 roku doświadczył tragicznych wydarzeń – został aresztowany i umieszczony w poznańskim areszcie Gestapo, jaki mieścił się w przedwojennym Domu Żołnierza. Mimo brutalnych tortur, Firlika nie zdradził nikogo, co prawdopodobnie skutkowało jego śmiercią; wkrótce po aresztowaniach mógł zostać zamęczony lub rozstrzelany w nieznanym miejscu. Niestety, nie udało się ustalić daty jego śmierci ani miejsca pochówku.

W 1949 roku Janina ponownie związała się z życiem rodzinnym, wychodząc za mąż za Waleriana Lachnittema. Natomiast w 1959 roku po raz kolejny zawarła związek małżeński, tym razem z Zbigniewem Mizerskim.

Odznaczenie

Janina Pohl-Mizerska została uhonorowana licznymi odznaczeniami, które odzwierciedlają jej wkład w różne dziedziny życia społecznego oraz kulturowego. Poniżej przedstawione są niektóre z najważniejszych odznaczeń, które otrzymała:

• krzyż kawalerski Orderu Odrodzenia Polski,
• medal za Warszawę 1939-1945,
• medal „Za Udział w Wojnie Obronnej 1939r.”,
• krzyż partyzancki,
• warszawski krzyż powstańczy,
• medal zwycięstwa i wolności 1945r.,
• odznaka grunwaldzka,
• medal 40-lecia Polski Ludowej,
• odznaka honorowa „Zasłużonym dla Warmii i Mazur”,
• odznaka „Zasłużony Działacz Kultury”,
• odznaka Towarzystwa Przyjaciół Dzieci,
• odznaka honorowa PCK III, II, i I stopnia,
• odznaka honorowa PCK II stopnia,
• odznaka honorowa PCK I stopnia,
• medal im. Florence Nightingale 1997r.

Każde z tych odznaczeń jest świadectwem jej zaangażowania oraz poświęcenia dla dobra społeczności lokalnej i krajowej.

---

Oceń: Janina Pohl-Mizerska

---