Zygmunt Latoszewski, urodzony 26 kwietnia 1902 roku w Poznaniu, był niezwykle wpływową postacią w polskim świecie muzyki i sztuki. Jego życie artistyczne zakończyło się 18 stycznia 1995 roku w Warszawie, gdzie pozostawił po sobie znaczący ślad.
Był nie tylko dyrygentem, lecz również pełnił funkcje dyrektora oraz kierownika artystycznego teatru. W swojej karierze Latoszewski z powodzeniem zajmował się reżyserią, pedagogiką oraz badaniami w dziedzinie muzykologii, co czyni go osobą o niezwykle szerokich kompetencjach.
Życiorys
Urodził się jako syn Wincentego w 1873 roku. W młodzieńczych latach, między 1912 a 1917 rokiem, z zapałem uczestniczył w chórze, którym kierował Wacław Gieburowski. Tego samego okresu był uczniem znanego poznańskiego Gimnazjum św. Marii Magdaleny. W latach 1919-1926, z wielkim zaangażowaniem, uczył się w Konserwatorium w Poznaniu. Tam doskonalił swoje umiejętności gry na skrzypcach pod okiem Zdzisława Jahnkego oraz zagłębiał się w teorię muzyki, ucząc się od Feliksa Nowowiejskiego.
Początkowo w 1921 roku rozpoczął studia na Uniwersytecie Poznańskim, gdzie interesował się głównie filologią klasyczną oraz historią sztuki. Z czasem, przeniósł się na muzykologię, gdzie nauczył się pod kierownictwem Łucjana Kamieńskiego. Jego wysoki poziom akademicki zaowocował w 1932 roku, kiedy to uzyskał tytuł doktora muzykologii na podstawie rozprawy naukowej dotyczącej Pierwszych oper polskich Macieja Kamieńskiego.
Jego kariera jako dyrygenta rozpoczęła się w 1929 roku. Od tego momentu, z pasją prowadził Operę Poznańską, a także pełnił funkcję dyrektora w latach 1933-1939 oraz 1945-1948. Czas II wojny światowej spędził w Warszawie, gdzie aktywnie organizował koncerty artystów polskich w restauracji „Gastronomia” oraz w kawiarni Lourse’a, wspólnie z Adamem Didurem. Po zakończeniu powstania warszawskiego, poszukiwał schronienia w Krakowie.
W 1945 roku związał się z Filharmonią Krakowską, a następnie w 1949 roku z Operą Warszawską. W tym samym roku współpracował także z Filharmonią Bałtycką. Szczególnym osiągnięciem była jego dyrygentura podczas prawykonania Introdukcji i Kaprysu Grażyny Bacewicz, mającego miejsce 25 lutego 1947 roku z Orkiestrą Filharmonii Łódzkiej. W latach 1952-1954 pełnił rolę dyrektora Opery Warszawskiej, a następnie dwa lata później, od 1955 do 1961 roku, był kierownikiem artystycznym Opery oraz Filharmonii Bałtyckiej. Kolejne lata to jego działalność jako kierownik artystyczny Opery Łódzkiej w latach 1961-1972.
Nie mniej ważne było jego zaangażowanie w edukację; wykładał w łódzkiej oraz warszawskiej Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej, gdzie od 1964 roku pełnił funkcję profesora nadzwyczajnego. Po przejściu na emeryturę w 1972 roku, nadal z czasem dyrygował, a w latach osiemdziesiątych prowadził spektakle w Teatrze Wielkim w Warszawie. W 1984 roku Złotą Nagrodę od Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w postaci tytułu doktora honoris causa, wzbogaciła jego osiągnięcia zawodowe.
W latach 1925-1928 redagował poznański miesięcznik „Muzyka Kościelna”, a także współpracował z warszawskim miesięcznikiem „Muzyka”. Jego dorobek literacki obejmuje wiele artykułów o tematyce muzycznej, zwłaszcza krytycznych. W Warszawie zakończył swoje życie, a jego miejsce spoczynku znajduje się na cmentarzu Powązkowskim, w kwaterze Klin-12-4.
Ordery i odznaczenia
Oto lista odznaczeń i orderów, które otrzymał Zygmunt Latoszewski, wyróżniającego się przedstawiciela swojego czasu.
- Order Sztandaru Pracy I klasy,
- Order Sztandaru Pracy II klasy,
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (przyznany 14 grudnia 1955),
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski,
- Złoty Krzyż Zasługi (przyznany dwukrotnie: 11 listopada 1936 oraz 15 czerwca 1946),
- Medal 40-lecia Polski Ludowej,
- Medal 10-lecia Polski Ludowej (przyznany 25 marca 1955),
- Odznaczenie „Zasłużony dla Miasta Poznania” (przyznane 1 czerwca 1993),
- Odznaka honorowa „Za Zasługi dla Gdańska” (przyznana w 1960 roku),
- Krzyż Oficerski Orderu Korony (Belgia).
Nagrody
Zygmunt Latoszewski, znany ze swojej pasji i zaangażowania w muzykę, otrzymał wiele nagród, które świadczą o jego dokonaniach w tej dziedzinie. Oto lista niektórych z nich:
- nagroda wojewody poznańskiego za działalność muzyczną w 1947,
- nagroda przewodniczącego Miejskiej Rady Narodowej w Gdańsku w dziedzinie muzycznej w 1950,
- nagroda Państwowa II stopnia (zespołowa) za wybitne realizacje artystyczne w Bałtyckim Studio Operowym w 1952,
- nagroda Ministra Kultury i Sztuki I stopnia w 1971,
- nagroda im. Włodzimierza Pietrzaka za wyjątkową działalność artystyczną i organizacyjną w zakresie krzewienia w Polsce kultury muzycznej, zwłaszcza operowej i symfonicznej w 1971,
- nagroda Prezesa Rady Ministrów I stopnia za twórczość artystyczną w 1979.
Przypisy
- Zygmunt Tadeusz Latoszewski M.J. Minakowski, Genealogia Potomków Sejmu Wielkiego [dostęp 01.08.2024 r.]
- Uchwała nr LXXXIII/446/93 z dnia 01.06.1993 r. - bip.poznan.pl [dostęp 01.08.2024 r.]
- Latoszewski Zygmunt [online], encyklopediakrakowa.pl [dostęp 01.08.2024 r.]
- Zygmunt Latoszewski - Teatr Wielki Opera Narodowa [online], archiwum.teatrwielki.pl [dostęp 01.08.2024 r.]
- MałgorzataM. Gąsiorowska MałgorzataM., Bacewicz, Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 1999 r., s. 456, ISBN 978-83-224-0547-5.
- Zygmunt Latoszewski (1902–1995) - dyrygent, pedagog, muzykolog. W: Stanisław Sierpowski, Józef Malinowski (oprac.): Sylwetki sławnych i zasłużonych absolwentów Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, 2019 r., s. 131–132, ISBN 978-83-232-3481-4. [dostęp 01.08.2024 r.]
- ZYGMUNT LATOSZEWSKI | Odkryj Poznań [online], www.poznan.pl [dostęp 01.08.2024 r.]
- Cmentarz Stare Powązki: ZYGMUNT LATOSZEWSKI, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 10.02.2019 r.]
- M.P. z 1956 r. nr 23, poz. 334 „za zasługi w dziedzinie sztuki teatralnej i w pracy zawodowej”.
- M.P. z 1936 r. nr 263, poz. 469 „za zasługi na polu rozwoju sztuki”.
- M.P. z 1946 r. nr 114, poz. 212 „za wybitne zasługi w dziedzinie Teatru i Sztuki na terenie całego kraju”.
- Uznanie dla twórców kultury [w:] „Trybuna Robotnicza”, nr 170, 19.07.1984 r., s. 1–2.
- M.P. z 1955 r. nr 104, poz. 1411 - Uchwała Rady Państwa z dnia 25.03.1955 r. nr 0/431 - na wniosek Ministra Kultury i Sztuki.
- Wiadomości z miast i gmin, [w:] Kronika Wielkopolski, nr 3/1993, s. 209, ISSN 0137-3102.
- Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Gdańsku, nr 1, 10.02.1961 r., s. 5.
- Kto jest kim w Polsce, Interpress 1984 r.
- Uchwała Prezydium Rządu w sprawie przyznania nagród za osiągnięcia w dziedzinie nauki, postępu technicznego, literatury i sztuki za rok 1952. „Trybuna Ludu”. Rok V, Nr 203 (1265), s. 6, 23.07.1952 r. Warszawa: KC PZPR. [dostęp 01.08.2024 r.]
- Zygmunt Latoszewski, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby) [dostęp 01.08.2024 r.]
Pozostali ludzie w kategorii "Kultura i sztuka":
Arkady Fiedler | Piotr Wojciechowski | Piotr Kuźniak | Lech Grześkiewicz | Hanna Okońska-Ratajczak | Krzysztof Grabowski (wokalista) | Józef Robakowski | Czesław Bulczyński | Wacław Zimpel | Włodzimierz Głowacki | Mariusz Rybicki (muzyk) | Mieczysław Mierzejewski | Katarzyna Kwiatkowska (pisarka) | Grażyna Maria Grabowska | Janusz Musielak | Stanisław Dąbrowski (muzyk) | Stanisław Niewczyk | Tadeusz Wolniewicz | Michał Kielak | Piotr SchulzOceń: Zygmunt Latoszewski