Dębina (Poznań)

---

Przyroda

Dębina to naturalny park leśny o powierzchni 80 ha, który zachował fragment dawnych lasów łęgowych, niegdyś rozwijających się na zalewowej terasie Warty. Obecnie można tam spotkać zjawiskowe około 400 dębów, z których wiele osiągnęło status pomników przyrody z obwodami sięgającymi 5 metrów.

Na terenie parku znajdują się jeziora, które są starorzeczami, charakteryzującymi się mocno rozwiniętą strefą przybrzeżną, znaną jako litoral.

Ptaki

W Dębinie można zaobserwować przeszło 50 gatunków ptaków, w tym m.in. łyski, kokoszki, kapturki, gąsiorki, łabędzie nieme, gągoły, dzięcioły dużej, traczy nurogęsi oraz sikory ubogie i czarnogłowe. Wieloletnie badania ornitologiczne wykazały obecność ponad 130 różnych gatunków tych skrzydlatych mieszkańców parku.

Płazy i gady

Różnorodność fauny obejmuje również płazy i gady, wśród których znajdują się: żaba trawna, żaba moczarowa, ropucha szara, ropucha zielona, kumak nizinny, grzebiuszka, traszka zwyczajna, traszka grzebieniasta oraz zaskroniec zwyczajny.

Ryby

W tutejszych stawach można spotkać 27 gatunków ryb, w tym słonecznice, karpie, szczupaki, sumy, płoće, ukleje oraz węgorze, co czyni te wody niezwykle bogatym ekosystemem.

Owady i ślimaki

Świat owadów oraz ślimaków jest reprezentowany przez takie gatunki jak: świtezianka błyszcząca, husarz władca, biegacz gajowy, podrzut myszaty, bursztynka pospolita, ślimak przydrożny, ślimak gajowy, wstężyk ogrodowy, pomrów wielki, winniczek oraz liczne przedstawiciele nartnikowatych.

Rośliny

W parku można spotkać blisko 500 gatunków roślin naczyniowych, a dodatkowo ponad 70 gatunków porostów, 26 gatunków mchów oraz wiele gatunków grzybów. Lasy te uchodzą za jedne z najbardziej naturalnych na obszarze Poznania, charakteryzując się bogatym i zróżnicowanym podszytem oraz runem, w którym występują ciekawe i czasami rzadkie rośliny, takie jak przylaszczka pospolita, czosnaczek pospolity czy konwalia majowa.

Grzyby

Na terenie dębińskich lasów odkryto także unikalne w skali kraju stanowisko pochwiaka pasożytniczego (Volvariella surrecta). Grzyb ten pasożytuje na rozkładających się owocnikach innych gatunków grzybów, takich jak gąsówki mglistej i ciemnobiałki krótkotrzonowej. Jego obecność została stwierdzona w 2000 roku przez Dorotę Celkę. Na terenie Dębiny licznie występuje również żółciak siarkowy.

Historia

Dębina ma bogatą historię, sięgającą XV wieku, kiedy to była częścią klasztoru Karmelitów Trzewiczkowych, znajdującego się w pobliżu kościoła pw. Bożego Ciała. W 1703 roku, w trakcie Potopu Szwedzkiego, obszar ten dotknęły brutalne wydarzenia, które zakończyły się plądrowaniem i wycięciem ponad trzech setek dębów. Przez pewien czas, w epoce Wielkiego Księstwa Poznańskiego, Dębina była domem dla Ludwiki, małżonki namiestnika Księstwa, Antoniego Radziwiłła. Jako element lokalnej infrastruktury, w 1820 roku powstała Droga Dębińska, mająca na celu ułatwienie dostępu księżnej do jej rezydencji.

W miarę upływu czasu, wzdłuż drogi zaczęły rosnąć różnorodne kompleksy rozrywkowe, w których można było znaleźć pergole, altany, pawilony muzyczne oraz miejsca do tańca i koncertów. W połowie XIX wieku Dębina stała się miejscem występów zespołu Teatru Polskiego, który wystawiał dzieła narodowe. Właściciele rozrywkowych ogródków, które często przybierały wyszukane nazwy, takie jak „Columbia”, „Nowa Ameryka” czy „Dolina Szwajcarska”, starali się oferować gościom doskonałe jedzenie oraz atrakcje. Przez te tereny organizowano koncerty i spotkania towarzyskie zarówno polskich, jak i niemieckich organizacji.

Rok 1856 przyniósł zmiany w zarządzaniu tym obszarem, po kasacie zakonu Karmelitów, kiedy Dębinę przejął rząd pruski. W 1905 roku obszar stał się częścią miasta Poznań. W tym czasie na południu Dębiny wykopano wiele studni, a w latach dwudziestych XX wieku powstały stawy infiltracyjne, które miały za zadanie pozyskiwanie wody dla miasta. Niestety, działania te miały negatywne skutki dla kondycji lokalnego lasu. W odpowiedzi na degradację terenu przeprowadzono akcję „Ratować Dębinę”, organizowaną przez Komitet Ochrony Przyrody w latach 1929-1931. W 1994 roku Rada Miasta Poznania powołała w tym miejscu obszar chroniony, który obecnie jest zarządzany przez Zarząd Zieleni Miejskiej oraz Stowarzyszenie Miłośników Dębiny „Leśniczówka”, założone w 1985 roku.

Miejsce, w którym obecnie znajduje się stacja benzynowa Lotos, kiedyś gościło Fogielkę (Vogelwiese), czyli wesołe miasteczko, które cieszyło się dużą popularnością wśród dzieci, oferując karuzelę, strzelnice oraz inne atrakcje. Starsze pokolenia mogły zaobserwować taniec brzucha, a nawet skorzystać z rad wróżki. Po drugiej stronie drogi, obecnie zajmowanej przez teren AWF, znajdował się stadion Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”, zbudowany w 1922 roku. Zachowały się jedynie łazienki rzeczne stojące nad Wartą, zaprojektowane przez Jerzego Tuszowskiego, które otwarto w 1925 roku i oferowały bogatą infrastrukturę dla odwiedzających.

Początkowo plaże były od siebie oddzielane płotem, jednak z czasem zdecydowano się stworzyć oddzielną, rodzinną plażę, co spotkało się z entuzjazmem gości. Obok łazienek powstała w latach 1927–1928, według tego samego projektu, placówka edukacyjna znana jako Dzieciniec pod Słońcem, będąca jedną z pierwszych tego typu inicjatyw w regionie. Dziś w tym miejscu znajduje się Młodzieżowy Dom Kultury nr 1. Na przełomie lat 50. i 60. z Ogrodu Jordanowskiego (MDK 1) zaczynała kursować Harcerska Kolejka Dziecięca, która po około 2 km kończyła trasę w Dębinie. Dziś jest to Kolejka Parkowa Maltanka, przewożąca pasażerów od ronda Śródka wzdłuż Jeziora Maltańskiego do Nowego ZOO.

W 2001 roku utworzono jednostkę pomocniczą w postaci osiedla Osiedle Dębina, a 1 stycznia 2011 roku doszło do połączenia Osiedla Dębina z Osiedlem Dębiec, tworząc jedno nowe osiedle o nazwie Zielony Dębiec. W roku 2008 ustanowiono dwa obszary obszarowe Systemu Informacji Miejskiej: Dębina oraz Łęgi Dębińskie.

---

Oceń: Dębina (Poznań)

---