Poznań Główny

---

Wymiana pasażerska

Dworzec kolejowy w Poznaniu charakteryzuje się wysoką wymianą pasażerską, co czyni go jednym z najważniejszych w kraju.

Rok	Liczba osób dziennie	Liczba osób rocznie	Miejsce w rankingu w Polsce	Źródło informacji
2017	56,3 tys.	20,5 mln	1	Brak
2018	57,8 tys.	21,1 mln	2	Brak
2019	62 tys.	22,6 mln	1	Brak
2020	32,8 tys.	12 mln	2	Brak
2021	41 tys.	15 mln	2	Brak
2022	60,5 tys.	22 mln	2	Brak
2023	68,3 tys.	24,92 mln	2	Brak

Warto zwrócić uwagę na wzrost liczby podróżnych w ostatnich latach, co może świadczyć o rosnącym zainteresowaniu transportem kolejowym w regionie.

Budynki dworca w użytku

Nowy budynek

W roku 2009 PKP S.A. zawarły umowę z węgierską firmą deweloperską Trigranit Development Corporation, co zapoczątkowało ambitny projekt budowy Zintegrowanego Centrum Komunikacyjnego w Poznaniu. Całkowity koszt tej inwestycji wynosił 160 milionów euro. Założeniem tego przedsięwzięcia było stworzenie nowoczesnego dworca kolejowego, który miałby być wzbogacony o parking mogący pomieścić 1500 samochodów, dworzec autobusowy oraz centrum handlowo-usługowe, znane dzisiaj jako galeria handlowa.

Nowa infrastruktura miała zapewnić bezpośrednie połączenie z Międzynarodowymi Targami Poznańskimi oraz z systemem Poznańskiego Szybkiego Tramwaju, obecnie obsługującego przystanek na byłym peronie numer 7. Budowa nowego obiektu była ściśle związana z organizacją mistrzostw EURO 2012, które miały miejsce w Polsce.

Uroczystość otwarcia nowego dworca miała miejsce 29 maja 2012 roku, a zaszczytu dokonania tego aktu dostąpił Prezydent RP, Bronisław Komorowski. Obiekt zajmuje powierzchnię 7000 m² i jest umiejscowiony nad torami i peronami 5, 3, 2 oraz 1, które przed wrześniem 2022 roku były oznaczone jako 1, 2 i 3. Budynek zlokalizowany jest równolegle do Mostu Dworcowego.

W bezpośrednim sąsiedztwie nowego dworca znajduje się galeria handlowa Poznań City Center, która swą działalność rozpoczęła 25 października 2013 roku, a od listopada 2016 roku funkcjonuje pod nową nazwą – Avenida, co w języku hiszpańskim oznacza aleję.

Jednakże nowoczesny budynek nieuniknął krytyki ze strony pasażerów oraz ekspertów. Zauważają oni mankamenty takie jak skomplikowany układ hali głównej, ograniczona liczba kas oraz znaczna odległość do niektórych peronów. Przykładowo, dojście do peronu 7 (wcześniej oznaczonego jako 4a) może wymagać pokonania pieszo około 400 m, co jest problematyczne dla podróżnych przybywających z innych miast, ponieważ droga nie jest odpowiednio oznakowana i prowadzi przez co najmniej dwa inne perony.

Pierwotnie istniały także zastrzeżenia dotyczące braku odpowiedniego skomunikowania dworca z przystankiem tramwajowym, który usytuowany był w odległości około 100 m od głównego wyjścia. Do roku 2015 jedyną opcją dotarcia do przystanku tramwajowego była trasa przez centrum handlowe, wymagająca trzykrotnego pokonania schodów lub skorzystania z windy.

Dworzec Letni

Osobny artykuł opisujący ten obiekt można znaleźć pod linkiem: Dworzec Letni w Poznaniu. Znany pierwotnie jako Dworzec Cesarski, jest to zabytkowy budynek, który powstał w 1902 roku jako luksusowy, prywatny dworzec kolejowy dla cesarza Wilhelma II. Obiekt był rozbudowywany i w skład jego wystroju wchodził pawilon oraz otwarta hala z cylindrycznym dachem. Został wybudowany po prawej stronie dojazdu do ówczesnego głównego dworca (ul. Dworcowa) i obecnie przylega do niego peron 9, który przed wrześniem 2022 roku był oznaczony jako 4b.

To właśnie o Dworzec Cesarski przyjechał 26 grudnia 1918 roku Ignacy Paderewski, co stanowiło punkt wyjścia jego wizyty w Poznaniu, skutkującą wybuchem powstania wielkopolskiego.

W czasie II Rzeczypospolitej dworzec służył celom reprezentacyjnym i przyjmował takich gości jak naczelnik państwa, Józef Piłsudski, oraz prezydent Polski, Stanisław Wojciechowski.

W 1996 roku na Dworcu Letnim kręcone były sceny do filmu „Poznań ’56” w reżyserii Filipa Bajona, który przedstawiał historię Powstania Poznańskiego z 1956 roku poprzez losy głównych bohaterów. W obrazie ukazane są także dramatyczne wydarzenia związane z pięcioma profesorami: Władysławem Kowalskim, Danielem Olbrychskim, Januszem Gajosem, Janem Nowickim oraz Jerzym Radziwiłowiczem, którzy znaleźli się w trudnej sytuacji, uwięzieni w wagonie.

Od 2011 roku w budynku funkcjonują kasy Kolei Wielkopolskich, co zwiększa jego funkcjonalność i dostępność dla pasażerów.

Dworzec Zachodni

W 1904 roku, przy wylocie tunelu łączącym perony z ul. Głogowskiej, powstał niewielki budynek nazwany Dworcem Łazarskim, usytuowany w pobliżu dawnych pozostałości Dworca Marchijskiego. Obiekt został rozebrany w 1927 roku, a w jego miejscu, w związku z przygotowaniami do Powszechnej Wystawy Krajowej, zbudowano obecny gmach, którego projektantem był Władysław Czarnecki.

W 1978 roku dworzec został wpisany do rejestru zabytków. W latach 1992-1996 obiekt przeszedł gruntowną renowację, a kolejny remont, połączony z modyfikacją wnętrza, miał miejsce w latach 2017-2018.

Stary budynek dworca

Budowa stacji kolejowej w Poznaniu rozpoczęła się w 1870 roku, a zakończenie realizacji projektu miało miejsce 16 listopada 1879. Prace wykończeniowe trwały do 1906 roku. Dworzec zlokalizowany jest na osi szerokiej ulicy dojazdowej, dzisiejszej ul. Dworcowej, w pobliżu kaponiery kolejowej, obecnie znanej jako Rondo Kaponiera.

W jego założeniu znalazło się północne skrzydło, które miało centralnie usytuowany hol, oraz południowe skrzydła przylegające do dwóch dziedzińców. Elewacje budynku zostały obłożone czerwoną cegłą licówką, co dodaje mu charakterystycznego wyglądu. Dworzec, będący typem przejazdowym, jest centralnie usytuowany w stosunku do torów, przy czym perony wschodnie (5, 3, 2) i zachodnie (8, 10, 11) są do niego przylegające.

Połączenie z peronami zapewnia przejście podziemne, co znacząco ułatwia podróżnym dostęp do pociągów. W 1929 roku przeprowadzono remont przed Powszechną Wystawą Krajową, który przygotował dworzec do większego natężenia ruchu. W czasie drugiej wojny światowej, pomiędzy 1939 a 1945 rokiem, zbudowano południową obwodnicę dworca Poznań Główny, co miało na celu poprawienie warunków strategicznych.

W tym okresie także powstały schrony przeciwlotnicze wzdłuż ul. Dworcowej, aby chronić mieszkańców. Nałożone bombardowania, które miały miejsce 9 kwietnia 1944 roku, oraz w kolejnych miesiącach, spowodowały znaczne straty. Po zakończeniu wojny, w latach 1946–1949, przeprowadzono odbudowę zaawansowaną w dużej mierze oraz przekształcono fasadę budynku, nadając jej cechy klasycystyczne.

W latach 1961–1976 dworzec przeszedł kolejny etap modernizacji, której efektem było uzyskanie cech modernistycznych. Ważnym wydarzeniem miało miejsce 25 listopada 2006 roku, podczas ceremonii odsłonięcia tablicy pamiątkowej poświęconej Kazimierzowi Nowakowi, podróżnikowi, który przeszedł i przejechał 40 tys. km po Afryce.

Jednakże stary budynek dworca został zamknięty dla obsługi biletowej 25 października 2013 roku, w dniu otwarcia nowoczesnej galerii handlowej Poznań City Center. Galeria ta została przemianowana na Avenida w listopadzie 2016 roku, a jej nazwa oznacza „aleję” w języku hiszpańskim.

Zmiana numeracji peronów

4 września 2022 roku miała miejsce istotna zmiana w numeracji peronów na dworcu Poznań Główny. Zmiana ta dotyczyła nie tylko aktualizacji samych numerów, ale także całej organizacji przestrzeni dworcowej.

Nowa numeracja	Stara numeracja
1
2	3
3	2
4	2a
5	1
6	1a
7	4a
8	4
9	4b
10	5
11	6

W ramach tych modyfikacji, z oznaczeń peronów zostały usunięte litery, co miało na celu uproszczenie ich identyfikacji dla podróżnych. Na terenie dworca zamontowano również ponad 300 nowych tablic, co znacząco poprawiło informatyzację infrastruktury.

Całkowity koszt zmiany numeracji wyniósł około 4,8 mln złotych, co z pewnością jest istotnym wydatkiem w kontekście poprawy jakości usług dla pasażerów.

PKP PLK postanowiły także wybudować 400-metrowy, całkowicie zadaszony peron, który zlokalizowany jest pomiędzy dotychczasowym peronem nr 2 a popularną galerią handlową Avenida. Nowo powstały peron oznaczono numerem 1. Budowa tego peronu wiązała się z wydatkiem rzędu 112 mln złotych, co wskazuje na znaczące inwestycje w modernizację infrastruktury kolejowej.

Otwarcie nowego peronu miało miejsce 12 grudnia 2022 roku. Aby poprawić dostępność do tego peronu, rozbudowano istniejący tunel o ponad 200 metrów, co ułatwia komunikację pomiędzy ul. Składową a starym przejściem podziemnym, prowadzącym do ulicy Głogowskiej.

Dodatkowo, nowy peron został wyposażony w windę oraz ruchome schody, które łączą go z rozbudowanym tunelem, umożliwiając jeszcze lepszą dostępność dla podróżnych. Te zmiany z pewnością podniosą komfort podróży na dworcu Poznań Główny.

Pozostałe informacje

W latach 1945–1950 stacja Poznań Główny odgrywała kluczową rolę jako punkt przeładunkowy repatriantów, którzy z kresów wschodnich kierowali się na zachód. Dzięki swojemu strategicznemu położeniu, stanowiła centrum migracji ludności polskiej ze wschodu w kierunku Ziem Odzyskanych. Była to także istotna stacja dla Niemców wysiedlanych z terenu Polski. Repatrianci polscy nierzadko przebywali w jej okolicach w skrajnie nieodpowiednich warunkach. W okresie od 28 lutego 1945 do 31 grudnia 1946 stacja przyjęła ogromną liczbę 109 618 wagonów, transportując 1 198 648 osób oraz 336 070 sztuk inwentarza. Wspierał ją również etapowy punkt dla reemigrantów przybywających z zachodu, zarówno koleją, jak i specjalnymi transportami drogowymi, a później dla Ukraińców w ramach akcji „Wisła”.

15 listopada 1986 roku zakończyła się sprzedaż biletów peronowych, co znacząco wpłynęło na obsługę podróżnych. Od początku lat 90. XX wieku trwał spór o teren wokół dworca, nazywany wolnymi torami, pomiędzy władzami PKP, miastem Poznań i władzami województwa. Po pewnym czasie rozpoczęto realizację projektu Zintegrowanego Centrum Komunikacyjnego, co miało na celu poprawę infrastruktury.

Od 17 kwietnia 1996 do lipca 2012 roku, pociągi były zapowiadane za pomocą systemu komputerowego, znanego jako „Franek”. Był to pierwszy tego rodzaju system w Polsce. Jego głos należał do Pawła Binkowskiego, aktora z Teatru Nowego. W 2012 roku system ten został zastąpiony przez nowoczesny syntezator mowy Ivona.

Warto również wspomnieć, że do 2014 roku przy peronie 4a (obecnie 7) można było podziwiać parowóz, który prowadził regularne połączenia do Wolsztyna. Dworzec, razem z galerią, zdobył tytuł Makabryły roku 2013, co podkreśla jego wyjątkowość. W lutym 2019 roku, PKP Polskie Linie Kolejowe podpisały umowę z firmą Colas Rail na budowę dodatkowego peronu oraz przedłużenie przejścia podziemnego do dworca PKS.

Ostatnie zmiany na dworcu miały miejsce 4 września 2022 roku, kiedy to zmieniono oznaczenia peronów, wprowadzając jednolitą numerację od 1 do 11 w kierunku od centrum handlowego do zachodniego końca. 9 grudnia 2022 roku zainstalowano nowy gong, który pojawił się w zapowiedziach pociągów, a 12 grudnia 2022 oddano do użytku nowy 417-metrowy peron 1.

Dojazd do dworca

W historii komunikacji w Poznaniu, ulica Dworcowa odegrała znaczącą rolę, stając się trasą, którą przebywała pierwsza linia poznańskiego tramwaju konnego (numer 1) od 1880 roku. W początkowym okresie torowiska, które tworzyły pętlę tramwajową, przebiegały tuż przy arkadach dworca, co umożliwiało pasażerom wygodne wsiadanie do wagonów.

Ten korzystny układ trwał do 1900 roku, kiedy to zarząd kolei zdecydował, że należy przesunąć torowiska. W wyniku tej decyzji, torowiska zostały odsunięte o około 60 metrów od arkad, w stronę centrum placu dworcowego. W celu dostosowania infrastruktury do nowej lokalizacji torów, w 1900 roku wybudowano drewnianą poczekalnię tramwajową, która była czynna do momentu zlikwidowania linii w ulicy Dworcowej.

---

Oceń: Poznań Główny

---