Wielka Śluza to niezwykle istotny element hydrotechniczny, który wchodzi w skład obiektów poligonalnejTwierdzy Poznań. Zlokalizowana na rzece Warta, w obrębie Szelągu, jest obok Małej Śluzy jednym z kluczowych obiektów inżynieryjnych tej historycznej twierdzy.
Powstała około 1832 roku, Wielka Śluza stanowi przykład wczesnych prac budowlanych wchodzących w skład fortyfikacji, które miały za zadanie nie tylko zapewnienie ochrony, ale również regulację wód w okolicy.
Jej konstrukcja jest znacząca zarówno ze względu na funkcję hydrotechniczną, jak i historyczną rolę, jaką odegrała w systemie obronnym regionu, przyciągając uwagę zarówno turystów, jak i historyków.
Budowa i funkcjonowanie
Ceglany most, o rozpiętości wynoszącej 82 metry oraz szerokości 19 metrów, składał się z 12 przęseł. Dwa centralne prześwity, o szerokości 5,8 metra każdy, umożliwiały swobodny przepływ statków oraz barek po rzece.
W filarach oraz przyczółkach mostu znajdowały się specjalnie wyprofilowane prowadnice, które miały na celu ułatwienie opuszczania do wody pionowych zastaw. Ich zamknięcie skutkowało zalewaniem terenów położonych na południe od jazu.
W 1888 roku miała miejsce przebudowa dwóch środkowych przęseł, podczas której połączono je w jeden, zamykany żelaznymi wrotami.
Do budowy jazu wykorzystano cegły dostarczane z Gorzowa Wielkopolskiego oraz Murzynowa.
Rozbiórka
W 1923 roku dokonano rozbiórki mostu, który tym samym zniknął z krajobrazu, razem z innymi elementami twierdzy poligonalnej. Była to część większych działań, które miały miejsce w dwudziestoleciu międzywojennym, kiedy to wiele historycznych budowli zostało usuniętych.
Stan obecny
W zachowanym stanie znajdują się oba przyczółki jazu. Wschodni przyczółek stanowi jednocześnie granicę dla dawnego Fortu Roon, którego lokalizację obecnie zajmuje Elektrociepłownia Garbary.
Warto dodać, że w przeszłości w tym miejscu istniała poczta, a ulica, przy której stoi gmach, dawniej była znana jako Pocztowa oraz Poststrasse.
Przypisy
- Jacek Biesiadka, Andrzej Gawlak, Szymon Kucharski, Mariusz Wojciechowski: Twierdza Poznań. O fortyfikacjach miasta Poznania w XIX i XX wieku. Poznań: Wydawnictwo Rawelin, 50. 2006 r. ISBN 83-915340-2-2.
Pozostałe obiekty w kategorii "Mosty i wiadukty":
Wiadukt Hetmański w Poznaniu | Estakada nad doliną Bogdanki | Wiadukt Gabriela Narutowicza | Wiadukt Dolna Wilda w Poznaniu | Most Dębiński w Poznaniu | Most Lecha w Poznaniu | Most Mieszka I w Poznaniu | Most Dworcowy w Poznaniu | Śluza Cybińska | Wiadukt Antoninek w Poznaniu | Wiadukt Kosynierów Górczyńskich w Poznaniu | Most Bolesława Chrobrego w Poznaniu | Most Biskupa Jordana w Poznaniu | Most Uniwersytecki w Poznaniu | Most św. Rocha w Poznaniu | Most Teatralny w Poznaniu | Most Przemysła I w Poznaniu | Most Lucjana Ballenstedta w Poznaniu | Most Królowej Jadwigi w Poznaniu | Estakada nad doliną ObrzycyOceń: Wielka Śluza