Śluza Cybińska (niem. Cybina Schleuse) to niezwykle istotny obiekt, który ma własne miejsce w historii hydrotechniki. Znajduje się w obrębie poligonalnej Twierdzy Poznań, co czyni ją integralną częścią tego militarnego zespołu. Zlokalizowana jest na rzece Cybina, w bezpośrednim sąsiedztwie Berdychowa, co dodatkowo podnosi jej znaczenie regionalne.
Budowę tego obiektu datuje się na około 1845 rok, co sprawia, że jest on świadkiem wielu przemian, które zachodziły w tym rejonie przez ponad półtora wieku. Jego historia ściśle wiąże się z rozwojem infrastruktury hydrotechnicznej, która miała na celu nie tylko ochranianie terenu, ale także wspieranie transportu wodnego w ówczesnych czasach.
Budowa i funkcjonowanie
Budowa śluzy Cybińskiej rozpoczęła się od pierwotnego projektu z 1841 roku, w którym zakładano trzy murowane przepusty; w rzeczywistości jednak zbudowano jedynie dwa. Obiekt ten ma długość 26,85 m i szerokość około 12 m, a jego lokalizacja znajduje się pomiędzy nadszańcem Cybińskim (Aster) a Bramą Warszawską. Zastosowano trzy rzędy zastaw, które miały na celu spiętrzanie wód rzeki Cybiny oraz tworzenie rozlewiska wokół lunety Cybińskiej. To rozlewisko znajduje się w zachodniej części Jeziora Maltańskiego.
W okresie powojennym zrealizowano nowy jaz, który został usytuowany kilkadziesiąt metrów na wschód od samej śluzy. Jaz ten również spiętrza wodę, co pozwoliło na utworzenie największego sztucznego akwenu w Poznaniu. W trakcie prac polegających na poszerzaniu ulicy Jana Pawła II (wcześniej znanej jako ul. Podwale), przepust został wydłużony, dobudowując betonowe tunele z obu stron, co sprawiło, że śluza stała się niewidoczna z zewnątrz.
Stan obecny
Obecny stan śluzy Cybińskiej wskazuje na to, że północny przepust tej śluzy funkcjonuje do dzisiaj, umożliwiając przepływ rzeki Cybina. Natomiast południowy przepust pozostaje obecnie niedostępny.
Przypisy
- Jacek Biesiadka, Andrzej Gawlak, Szymon Kucharski, Mariusz Wojciechowski: Twierdza Poznań. O fortyfikacjach miasta Poznania w XIX i XX wieku. Poznań: Wydawnictwo Rawelin, 2006.
- Dąbrowski K., Dąbrowski Sz., Zapomniane podziemia – Twierdza Poznań wciąż odkrywa tajemnice, Forteca, nr 3-4 (22-23), 2006.
- Zygmunt Zaleski, Nazwy ulic w Poznaniu, Magistrat Stołeczny Miasta Poznania, 1926.
Pozostałe obiekty w kategorii "Mosty i wiadukty":
Wiadukt Antoninek w Poznaniu | Wiadukt Franowo w Poznaniu | Estakada nad doliną Obrzycy | Most Królowej Jadwigi w Poznaniu | Most Lucjana Ballenstedta w Poznaniu | Most Przemysła I w Poznaniu | Most Teatralny w Poznaniu | Most św. Rocha w Poznaniu | Most Uniwersytecki w Poznaniu | Most Biskupa Jordana w Poznaniu | Most Dworcowy w Poznaniu | Most Mieszka I w Poznaniu | Most Lecha w Poznaniu | Most Dębiński w Poznaniu | Wiadukt Dolna Wilda w Poznaniu | Wiadukt Gabriela Narutowicza | Estakada nad doliną Bogdanki | Wiadukt Hetmański w Poznaniu | Wielka Śluza | Wiadukt Kosynierów Górczyńskich w PoznaniuOceń: Śluza Cybińska