Most Biskupa Jordana w Poznaniu

---

Położenie

Most położony jest pomiędzy mostem Mieszka I a mostem kolejowym, który znajduje się na trasie Poznań-Warszawa. W obrębie osiedla samorządowego Ostrów Tumski-Śródka-Zawady-Komandoria most ten wyróżnia się tym, że łączy prawobrzeżną Śródkę (ul. Ostrówek) z Ostrowem Tumskim.

Nazwa

W przeszłości, obiekt ten był powszechnie nazywany Cybińskim lub Śródeckim. Jednak w wyniku nowego nadania, most ten zyskał imię biskupa Jordana, który był pierwszym biskupem diecezji poznańskiej oraz jednocześnie Polski.

Historia

Przeprawa w okolicy Mostu Biskupa Jordana w Poznaniu ma swoje korzenie w czasach średniowiecznych. Archeologiczne badania z 2007 roku ujawniły fragmenty mostu z X wieku, a dokładniej 37 dębowych elementów, co świadczy o jego historycznym znaczeniu. Najstarsze dokumenty, sięgające 1146 roku, wspominają o mostach łączących Śródkę z Ostrowem Tumskim. Urok tego miejsca niezaprzeczalnie podkreślają także opisy drewnianego mostu z połowy XIX wieku, którego konstrukcja oparta była na pięciu filarach i miała długość 46 metrów.

Kiedy władze postanowiły o powstaniu Twierdzy Poznań, most stał się kluczowym punktem komunikacyjnym, ograniczanym przez jego wąski profil. Był to jedyny cywilny wjazd do miasta od wschodu, gdzie skrzyżowały się znaczące trasy prowadzące do bram Warszawskiej i Bydgoskiej. W sytuacjach powodziowych most groził zawaleniem, co skutkowało wprowadzaniem ograniczeń oraz korzystaniem z Śluzy Katedralnej, jednak była to przeprawa płatna, dostępna jedynie dla pojazdów o masie do 4 ton.

Pod koniec lat 80. XIX wieku władze miejskie ogłosiły konkurs na nową konstrukcję. Projektem, który powstał, był żelazny most o długości 70 metrów z możliwością regulacji wysokości. Niestety, z powodu braku funduszy, realizacja planu nigdy nie doszła do skutku. W 1905 roku oddano natomiast stalowy most zaprojektowany przez gdańskiego inżyniera Alexa Feya, który umożliwił przedłużenie linii tramwajowej do Rynku Śródeckiego. Z czasem most wykazał jednak wady konstrukcyjne – przy dużych obciążeniach tracił nośność, co wymusiło wprowadzenie ograniczeń w ruchu.

W 1912 roku zaprojektowano nowy most o długości 65 metrów, a jego budowę nadzorował Schlüssberg, otwierając go 13 listopada 1913 roku. Niestety, konstrukcja ta nie przetrwała do czasów współczesnych, gdyż została wysadzona przez wycofujące się wojska polskie 5 września 1939 roku. W międzyczasie, w latach 1919-1921 zlikwidowano Jaz Katedralny, co podkreśliło znaczenie tego miejsca w lokalnej infrastrukturze.

Po zakończeniu II wojny światowej zbudowano prowizoryczną, drewnianą przeprawę, która funkcjonowała do 1945 roku. Miasto, z zamiarem szybkiej odbudowy mostu, zdecydowało się na wykorzystanie drewna. Pojazdy komunikacji publicznej kursowały po nowym moście, jednak drewniane elementy zaczęły gnić. W 1960 roku wymieniono przęsła, a dla ich wzmocnienia wykorzystano stalowe elementy amerykańskiego mostu wojskowego zaprojektowanego przez inż. Baileya. W 1970 roku, w związku z budową Trasy Chwaliszewskiej, most na Cybinie rozebrano, a jego funkcję przejął nowy most Mieszka I, łącząc wschodnią i zachodnią część miasta.

Mimo planów budowy nowej kładki pieszej na ten odcinek, realizacja new projektu przeciągała się przez niemal cztery dekady, skutkując marginalizacją Śródki. Dopiero w połowie pierwszej dekady XXI wieku podjęto decyzję o odbudowie historycznej przeprawy, rozważając dwa warianty. Pierwszy zakładał budowę nowej, lekkiej kładki pieszej, a drugi wykorzystanie istniejącego przęsła ze zlikwidowanego mostu Rocha. Ostatecznie, miasto wybrało drugi wariant, uzyskując osiem milionów złotych z funduszy unijnych i blisko milion z budżetu państwa na rewitalizację tej zdegradowanej przestrzeni.

Budowa nowego mostu Cybińskiego była jednym z bardziej widowiskowych projektów ostatnich lat. Prześwitujące nad kanałem przęsło starego mostu Rocha przetransportowano kilometr na północ, a następnie przemieściło nad nowym mostem Mieszka I. Wymagało to uniesienia 450-tonowego przęsła na wysokość dziewięciu metrów. To spektakularne wydarzenie miało miejsce 29 września 2007 roku, a jego przebieg obserwowały setki poznaniaków.

Uroczyste otwarcie nowej przeprawy odbyło się 7 grudnia 2007 roku o godzinie 18:00. Od stycznia 2008 roku most zyskał nową funkcję – przez jego konstrukcję przebiega droga rowerowa, co stało się możliwe dzięki aktywności m.in. Sekcji Rowerzystów Miejskich.

Konstrukcja

Stalowe przęsło nurtowe tego mostu ma imponującą rozpiętość wynoszącą 70 m. Przyczółki mostu zbudowane są z żelbetu, a ich stabilność zapewniają pale. Zewnętrzna powierzchnia została obłożona estetycznymi płytkami klinkierowymi oraz czerwonym granitem, co nadaje budowli elegancki wygląd. Betonowy pomost charakteryzuje się nawierzchnią brukowaną w całej środkowej części, natomiast na chodnikach zastosowano specjalną powłokę antypoślizgową z żywic, co zwiększa bezpieczeństwo jego użytkowników.

W przeciwieństwie do starszego mostu Rocha, który oparty był na układzie łuku rozporowego, nowoczesne przęsło nurtowe w konstrukcji mostu Jordana posiada układ statyczny belki wolnopodpartej. Oficjalnie, nowy most został zbudowany jako kładka, co oznacza, że jego pomost wznosi się ponad poziom otaczających go wałów, co zapewnia dodatkową ochronę i komfort użytkowania.

Do spodu stalowego przęsła przymocowany jest ruchomy wózek rewizyjny, który pełni funkcję serwisową. Projektantem oryginalnej konstrukcji stalowego przęsła, które powstało z rozebranej konstrukcji Mostu Rocha, był znany inżynier Lucjan Ballenstaedt. Warto zauważyć, że kompleksowy projekt wykonawczy adaptacji tego przęsła do nowej funkcji został opracowany przez renomowane poznańskie Biuro Inżynieryjno–Techniczne KARO.

Miejskie zwyczaje

Na poręczach mostu można dostrzec niecodzienną formę wyrażania uczuć w postaci kłódek miłości, których jest około kilkuset. To miejsce przyciąga wielu nowożeńców, którzy chętnie wybierają je jako lokalizację do sesji zdjęciowych.

Wzorem Mostu św. Rocha, również ten obiekt stał się sceną dla niebezpiecznych zabaw młodzieży, gdzie często można zobaczyć młodych ludzi spacerujących po przęśle górą, a nawet przejeżdżających tam na rowerach.

Odniesienia literackie

Finał akcji powieści osadzonej na moście przyciąga uwagę czytelników. W dziele Pierścień Bolesława, autorstwa Zbigniewa Wojtysia, rozgrywają się interesujące wydarzenia.

Motyw ten balansuje na granicy rzeczywistości i fantazji, gdzie sekta inspirowana przez neonazistę podejmuje się pogańskich obrzędów oraz rytualnych tańców, co tworzy aurę tajemniczości i niepokoju.

---

Oceń: Most Biskupa Jordana w Poznaniu

---