Roman Leitgeber

---

Życiorys

Życie rodzinne

Roman Antoni Hipolit Leitgeber urodził się jako syn kupca Bolesława Teodora (1835–1896) i Stanisławy z Trąmpczyńskich (1844–1918). Od 30 stycznia 1909 roku związał się małżeństwem z Józefą Antoniną Brandel (1881–1958), która była siostrą Konstantego Brandla. Para doczekała się dzieci, w tym Andrzeja (1909–1994), Witolda Józefa oraz Krystyny (1919–1977). Roman zmarł w Poznaniu 16 listopada 1954 roku, a jego miejsce spoczynku znajduje się na cmentarzu Junikowskim, gdzie został pochowany obok żony i syna Andrzeja (pole 4, kwatera 3-15).

Edukacja i działalność polityczno-wydawnicza

Roman rozpoczął swoją edukację w gimnazjum Marii Magdaleny w Poznaniu, a maturę zdał na Śląsku, w Głubczycach. W latach 1902–1906 studiował ekonomię na uniwersytetach w Wrocławiu, Berlinie, Monachium, Rostocku oraz Tybindze. W trakcie studiów dołączył do ruchu narodowodemokratycznego. Przed rokiem 1905 był członkiem Ligi Narodowej.

W 1906 roku, wspólnie z Bernardem Chrzanowskim, Marianem Seydą oraz Romanem Szymańskim, założył w Poznaniu spółkę wydawniczą Nowa Drukarnia Polska, w której objął stanowisko członka zarządu oraz redaktora. Publikowano tam takie czasopisma, jak „Kurier Poznański”, „Orędownik” oraz „Wielkopolanin”. W czasie powstania wielkopolskiego aktywnie angażował się w działalność Komitetu Obywatelskiego oraz Wydziału Wykonawczego Rady Ludowej miasta Poznania.

W latach 1919–1929 Roman był przedstawicielem ruchu narodowego w radzie miejskiej Poznania. Uczestniczył w pracach związanych z historią Ligi Narodowej, zgodnie z inicjatywą Romana Dmowskiego. Zainicjował połączenie Nowej Drukarni Polskiej z Drukarnią Polską Edwarda Pawłowskiego oraz przejął drukarnię W. Deckera. Dzięki tym działaniom powstały zjednoczone zakłady drukarskie Drukarnia Polska, mające siedzibę przy ul. Święty Marcin 70, a Roman posiadał w nich 51% udziałów. Był dyrektorem administracyjnym tej drukarni od 1920 do 1939 roku.

W dniu 9 marca 1919 roku na zebraniu poznańskiej Rady Ludowej zaprezentował koncepcję zmiany niemieckich nazw ulic na polskie, co doprowadziło do przyjęcia około pięćdziesięciu nowych nazw i kolejnych zmian w czasie dalszych posiedzeń Rady. W 1920 roku Drukarnia Polska zaczęła wydawać „Gazetę Bydgoską”, od 1927 roku „Ilustrację Wielkopolską” oraz „Samochód”, a od 1930 roku „Pomorzanina”. W latach 1934–1939 Roman był członkiem Zarządu Wojewódzkiego Związku Ludowo-Narodowego w Wielkopolsce, a w latach 1932–1935 sprawował mandat w poznańskim sejmiku wojewódzkim w imieniu Stronnictwa Narodowego.

Mimo pełnienia ważnych funkcji w SN, relacje z macierzystym ugrupowaniem – w kontekście wydawania licznych pism – nie zawsze były harmonijne. Roman brał aktywny udział w pracach Korporacji Kupców Chrześcijańskich oraz Związku Towarzystw Kupieckich w Poznaniu. W 1923 roku współzałożył Towarzystwo Miłośników m. Poznania i był członkiem jego zarządu do 1937 roku. Ponadto przez lata 1934–1939 działał w Radzie Związku Wydawców Dzienników i Czasopism, a w 1939 roku pełnił funkcję wiceprezesa. Po wkroczeniu niemieckich wojsk ukrywał się w Warszawie i w majątku Dylew koło Grójca, a po wybuchu powstania warszawskiego przebywał w Częstochowie. Po zakończeniu II wojny światowej wrócił do Poznania, gdzie zajął się likwidacją majątku Drukarni Polskiej. Pisywał do „Kuriera Wielkopolskiego” i był autorem znanych Listów z Helu, ciesząc się reputacją bibliofila.

---

Oceń: Roman Leitgeber

---