Zbisława Krajna

Wojsko i służby mundurowe

Zbisława Jadwiga Krajna, znana pod pseudonimem „Olszyna”, urodziła się 13 października 1910 roku w Poznaniu. Jej życie zakończyło się tragicznie 19 lipca 1944 roku w Żabikowie.

Krajna była nie tylko harcerką, ale również aktywną członkinią konspiracji wielkopolskiej. Jej zaangażowanie w ruch oporu ujawniło jej ogromną determinację i odwagę, które były szczególnie potrzebne w trudnych czasach II wojny światowej.

Jako kierowniczka łączności konspiracyjnej Inspektoratu Rejonowego ZWZ-AK w Poznaniu, zajmowała się kluczowymi aspektami łączności, które były istotne dla funkcjonowania struktur oporu. Za jej przykładem podążali inni, inspirując się jej oddaniem sprawie wolności oraz gotowością do działania w obliczu niebezpieczeństwa.

Dodatkowo, Krajna pełniła rolę kurierki Wydziału Łączności Operacyjnej Komendy Okręgu Poznań, co podkreśla jej znaczenie w sieci konspiracyjnej. Jej działania były nieocenione w kontekście koordynacji działań partyzanckich oraz przekazywania informacji pomiędzy różnymi jednostkami.

Życiorys

Zbisława Krajna przyszła na świat 13 października 1910 roku w Poznaniu, jako córka Kazimierza Krajny i Michaliny z d. Łukowczyk, będąc najstarszą z czworga rodzeństwa. Niestety, w 1920 roku straciła matkę, co skłoniło ją do przyjęcia roli opiekunki dla swoich młodszych braci i sióstr. Jej edukacja odbywała się w Gimnazjum i Liceum Żeńskim im. Dąbrówki, gdzie aktywnie uczestniczyła w działalności harcerstwa oraz Sodalicji Mariańskiej. W 1927 roku uzyskała świadectwo maturalne, a następnie ukończyła kurs handlowy trwający sześć miesięcy, po którym podjęła pracę w biurze ogłoszeń Polskiej Agencji Reklamowej, kierowanej przez jej stryja.

Od 1930 roku Zbisława Krajna aktywnie angażowała się w działania Sodalicji Mariańskiej, obejmując funkcję skarbniczki w Zarządzie Koła Dzielnicy Wilda. W 1939 roku, mając na uwadze nadchodzącą wojnę, zorganizowała punkt opatrunkowy przy ul. Górna Wilda. Po wybuchu II wojny światowej w październiku kontynuowała pracę w Agencji Reklamowej, mimo że została ona znacjonalizowana przez Niemców.

5 kwietnia 1940 roku Zbisława została zaprzysiężona do Wolnościowych Oddziałów Wojskowych (WOW) i Wydziału Ochrony Ziemi (WOZZ). Została wprowadzona w te struktury przez podporucznika Zbigniewa Krzekotowskiego ps. „Michał”. Pełniąc funkcję łączniczki w grupie por. Stanisława Broniarza ps. „Müller”, zyskiwała cenne doświadczenie, a później przyjęła pseudonim „Olszyna”, a następnie „Brzoza”. W lutym 1943 roku przeniesiono ją do Wydziału Łączności V „K” KO AK Poznań, którym kierowała Marianna Marszałkowska ps. „Ruta”. Po aresztowaniu Marszałkowskiej 29 kwietnia, Zbisława przejęła prowadzenie Wydziału.

Podczas gdy w sierpniu na czoło Wydziału Łączności stanął kpt. Jan Kamiński ps. „Franek”, oboje organizowali system łączności konspiracyjnej z inspektoratami rejonowymi KO Poznań. Zbisława pełniła również rolę kurierki Wydziału Łączności Operacyjnej V „O” KO Poznań. W swoim mieszkaniu przy ul. Sosnowej stworzyła punkt kontaktowy dla poznańskich łączniczek AK, oferując jednocześnie noclegi dla członków konspiracji.

15 października 1944 roku, niestety, została aresztowana w miejscu swojej pracy. Śledztwo odbywało się w Domu Żołnierza w Forcie VII, po czym Zbisława została osadzona w Żabikowie. Tam wielokrotnie przewożono ją na przesłuchania do gestapo. Mimo przerażających tortur, w tym gorących kąpieli, stania w „beczce z drutu kolczastego”, czy bicia do nieprzytomności, nie ujawniła żadnych informacji. 19 lipca 1944 roku jej los został przypieczętowany – na podstawie wyroku sądu doraźnego została rozstrzelana w Żabikowie podczas zbiorowej egzekucji.

Postać podporucznik Zbisławy Krajnej upamiętniają liczne odznaczenia, w tym Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari, który przyznano jej pośmiertnie na wniosek Komendanta Okręgu Poznańskiego AK 18 maja 1944 roku. Dodatkowo została odznaczona czterokrotnie Medalem Wojska (1948) oraz Krzyżem Armii Krajowej (1984).

Symboliczny grób Zbisławy Krajny znajduje się na cmentarzu Bożego Ciała w Poznaniu, a jej nazwisko widnieje na zbiorowej tablicy pomnika, który został ustanowiony na terenie obozu Żabikowo.

Przypisy

  1. a b c d e f Zawacka 2005, s. 122.
  2. W późniejszym okresie był jej narzeczonym, który zginął w 1944.
  3. a b c d e f Zawacka 2005, s. 121.

Oceń: Zbisława Krajna

★★★★★
Średnia ocena:4.58 Liczba ocen:24