Michał Dzierzgowski

---

Życiorys

Michał Dzierzgowski był synem Edmunda oraz Marii, z domu Grochowska. W swoim młodzieńczej karierze edukacyjnej ukończył Gimnazjum św. Marii Magdaleny w Poznaniu. Już jako uczeń, w 1918 roku, wstąpił do Straży Obywatelskiej, angażując się aktywnie w walki podczas powstania wielkopolskiego. W dniu 16 lutego 1919 roku, przystąpił do Wojska Polskiego, zostając przyjętym do kompanii lotniczej w Ławicy. W trakcie służby przeszedł kurs mechaników oraz Oficerską Szkołę Obserwatorów Lotniczych. Otrzymał przydział do 14. eskadry wywiadowczej i brał udział w działaniach bojowych na froncie litewsko-białoruskim.

W dniu 17 kwietnia 1920, jako obserwator, wspólnie z podporucznikiem pilotem Kazimierzem Ziembińskim, podczas lotu bojowego nad stacją kolejową Sławiany, zestrzelili nieprzyjacielski samolot Nieuport, wykonując misję bombową na rosyjskie lotnisko. Dzierzgowski zrealizował dziewięć lotów bojowych na Froncie Litewsko–Białoruskim. Następnie został przeniesiony do VII dywizjonu lotniczego, a później do 8. eskadry wywiadowczej, operującej na Froncie Wołyńskim. Kolejnym etapem jego kariery był udział w walkach na Wileńszczyźnie wraz z 3. eskadrą wywiadowczą. Po zakończeniu działań wojennych, pozostał w służbie wojskowej.

Po ukończeniu Wielkopolskiej Szkoły Podchorążych Piechoty w Bydgoszczy, gdzie był absolwentem dziewiątej klasy, uzyskał stopień podporucznika i został przydzielony do IV dywizjonu lotniczego. W sierpniu 1922 roku awansował na porucznika. W 1923 roku, w stopniu porucznika, służył w 1. pułku lotniczym, a jego starszeństwo datowane było na 1 marzec 1921 z drugą lokatą w korpusie oficerów aeronautycznych. Dediwkacją swoich umiejętności, ukończył Szkołę Pilotów w Bydgoszczy oraz Wyższą Szkołę Pilotów w Grudziądzu, po czym przydzielono go do 3. pułku lotniczego.

Od 1924 roku, kolejno służył w 5. dywizjonie lotniczym, 15. eskadrze myśliwskiej oraz 33. eskadrze towarzyszącej. W 1925 roku ukończył kurs oficerów technicznych w Centralnym Badaniach Lotniczych w Warszawie. Od listopada 1926 roku był oficerem nadetatowym w 3. pułku lotniczym, w Komendzie Portu Lotniczego w Dęblinie. W późniejszych latach, przeniesiony do kadry oficerów lotnictwa, był związany z Główną Wojskową Stacją Meteorologiczną.

Na skutek wydarzeń politycznych, 30 września 1931 roku, przeszedł w stan spoczynku. Dalsze kształcenie zakończył uzyskaniem tytułu doktora na Wydziale Chemii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. W 1934 roku był zarejestrowany w Powiatowej Komendzie Uzupełnień Poznań Miasto, posiadając przydział do Oficerskiej Kadry Okręgowej Nr VII, gdzie pozostawał w dyspozycji dowódcy Okręgu Korpusu Nr VII.

W sierpniu 1939 roku, ponownie zmobilizowany do 3. pułku lotniczego, przyjął rolę adiutanta dywizjonu szkolnego Bazy Lotniczej nr 3 w Poznaniu. Następnie, 17 września tegoż roku, w Byczkowcach, padł ofiarą niewoli radzieckiej, początkowo osadzonego w Szepietówce, a później w Kozielsku. Rodzina otrzymała ostatnie wiadomości od Michała Dzierzgowskiego z Kozielska wiosną 1940 roku. Między 3 a 5 kwietnia 1940 roku został przekazany do naczelnika smoleńskiego obwodu NKWD, a jego nazwisko znalazło się na nieoficjalnej liście wywózkowej.

Na początku kwietnia 1940 roku, tragiczne wydarzenia doprowadziły do jego morderstwa przez NKWD w lesie katyńskim. Jego szczątki zostały zidentyfikowane podczas ekshumacji przeprowadzonej przez Niemców w 1943 roku, a w protokole ekshumacyjnym znajduje się zapis z dnia 15.05.1943, informujący o znalezieniu karty członkowskiej, dyplomu doktora, listu oraz zdjęć. Michał Dzierzgowski widniał na liście AM-224-2116 oraz na liście Komisji Technicznej PCK pod numerem 02116, a dodatkowo popełnione adnotacje opisują jego wykształcenie z zakresu filozofii.

Jego nazwisko figuruje w rejestrach ofiar, wydanych w Gońcu Krakowskim nr 133 oraz w Nowym Kurierze Warszawskim nr 138 z roku 1943. Ostatnie miejsce spoczynku Michała Dzierzgowskiego znajduje się w Bratniej Mogile IV. Jego bliscy kontynuowali poszukiwania informacji o jego losach aż do 1956 roku, korzystając z pomocy Biura Informacji i Badań Polskiego Czerwonego Krzyża w Warszawie.

Ordery i odznaczenia

Michał Dzierzgowski był odznaczany licznymi medalami i odznaczeniami, które świadczą o jego wyjątkowej służbie. Poniżej przedstawiamy listę jego odznaczeń:

• krzyż srebrny Orderu Virtuti Militari – (nr 8104),
• krzyż walecznych (dwukrotnie),
• krzyż zasługi Wojsk Litwy Środkowej,
• medal pamiątkowy za wojnę 1918-1921 „Polska Swemu Obrońcy”,
• medal dziesięciolecia odzyskanej niepodległości,
• polowa odznaka obserwatora nr 49,
• odznaka pilota nr 669,
• krzyż kawalerski Orderu Gwiazdy Rumunii.

Upamiętnienie

Minister Obrony Narodowej Aleksander Szczygło podjął decyzję Nr 439/MON z dnia 5 października 2007 roku, na mocy której Michał Dzierzgowski został awansowany pośmiertnie na stopień kapitana. Ta wzruszająca chwila miała miejsce podczas uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów” w Warszawie, gdzie awans ogłoszono 9 listopada 2007 roku.

W uznaniu jego zasług, Dzierzgowski otrzymał Krzyż Kampanii Wrześniowej, będący zbiorowym, pośmiertnym odznaczeniem pamiątkowym wszystkich ofiar zbrodni katyńskiej. Odznaczenie to zostało przyznane 1 stycznia 1986 roku, symbolizując pamięć o bohaterach tamtych tragicznych wydarzeń.

Dodatkowo, aby uczcić pamięć Michała Dzierzgowskiego, zasadzono Dąb Pamięci na terenie Portu Lotniczego Poznań Ławica w dniu 25 sierpnia 2016 roku. Ten symboliczny gest ma na celu upamiętnienie jego poświęcenia oraz oddanie hołdu wszystkim, którzy walczyli i ginęli za wolność.

---

Oceń: Michał Dzierzgowski

---