Rynek Jeżycki

---

Geneza i historia

W 1891 roku zainicjowano projekt regulacji urbanistycznej Jeżyc, które stanowią jedną z najbardziej rozpoznawalnych dzielnic Poznania. Opracowano nową siatkę ulic, której centralnym punktem został Marktplatz, czyli plac targowy, znany obecnie jako Rynek. Jego północne ograniczenie tworzyła dawna Szosa Berlińska, która obecnie nosi nazwę ul. Dąbrowskiego. Z kolei na zachodzie istniał trakt łączący wsie Jeżyce i Górczyn, będący dzisiejszym ciągiem ulic Kościelna, Kraszewskiego, Matejki i Kasprzaka. Plany zakładały również obsadzenie zachodniej strony Rynku drzewami, co miało miejsce na reprezentacyjnej ulicy Dąbrowskiego, znanej wcześniej jako Wielka Berlińska, stanowiącej północny bok placu. W tym czasie rynek funkcjonował pod nazwą Jersitzer Markt.

W początkach XX wieku Rynek Jeżycki wyróżniał się jako jeden z najbardziej reprezentacyjnych placów targowych w mieście. W jego sąsiedztwie powstały kamienice w stylu secesyjnym oraz w stylach historycznych, zaprojektowane przez uznanych poznańskich architektów, takich jak Max Biele, Paul Pitt, Oskar Hoffmann oraz firma architektoniczno-budowlana Böhmer i Paul. W 1910 roku przez Rynek wprowadzono linię tramwajową prowadzącą z Mostu Teatralnego w kierunku ulicy Polnej. Na parterach okolicznych kamienic otwarto eleganckie sklepy oraz restauracje, a na samym targowisku znajdował się drewniany, biały pawilon mleczarski.

W czasie niemieckiej okupacji Polski, która miała miejsce w latach 1939-1945, plac został przemianowany na Westmarkt. Natomiast po zakończeniu II wojny światowej, w 1945 roku, w wyniku częściowej dewastacji zachodnia pierzeja Rynku uległa rozbiórce. Zdemontowano istniejące tam kamienice, a w ich miejsce powstały nieestetyczne pawilony. 10 lipca 1945 roku Rynek stał się miejscem uroczystego powitania 5. Brygady Artylerii Ciężkiej Wojska Polskiego, która wracała z Berlina, a defiladę odbierał gen. Michał Gryszkowski.

Na przełomie XX i XXI wieku zabudowa wokół Rynku przeszła znaczne zmiany w kierunku rewitalizacji, co pozwoliło jej odzyskać reprezentacyjny charakter. Obecnie na płycie Rynku mieści się jedno z najpopularniejszych targowisk owocowo-warzywnych oraz kwiaciarskich w Poznaniu. Co więcej, funkcjonują tutaj liczne sklepy, punkty usługowe oraz gastronomiczne, a w sąsiedztwie znajduje się tradycyjny bar mleczny Duo-Bar Jeżycki, a także poczta oraz toaleta publiczna.

Zabudowa

Najstarsze zabudowania znajdujące się przy Rynku mają charakterystyczny dla Jeżyc wygląd, który powstał przed regulacjami urbanistycznymi. Wśród tych interesujących obiektów, wyróżniają się budynki szachulcowe, które można znaleźć pod numerami: 45, 47 (tzw. styl szwajcarski), 50, 51 oraz Kraszewskiego 3.

Pod adresem 53/55 wznosi się czterokondygnacyjna kamienica, będąca dziełem architekta Paula Pitta z 1910 roku, która pierwotnie służyła jako jego własny dom, a później została przekształcona w Bank Ludowy. Ten obiekt należy do najbardziej rozpoznawalnych w tej części Jeżyc.

Nieopodal, pod numerami 1, 2, 3, można zobaczyć także wspaniałą całopierzejową kamienicę autorstwa Oskara Hoffmanna. Jest to jeden z najbardziej monumentalnych budynków usytuowanych przy placu, z zastosowaniem celowego zabiegu wzorującego się na podziale fasady na kilka części, co dodaje jej wyjątkowego charakteru.

Tablica pamiątkowa

Na budynku numer 53, który obecnie zajmuje Bank Zachodni WBK, można znaleźć tablicę pamiątkową wykonaną z eleganckiego czarnego marmuru. Treść tablicy brzmi: „W tym budynku w latach 1919–1950 mieścił się BANK LUDOWY, który położył wielkie zasługi dla obrony polskości pod zaborem pruskim.”

Tablica została poświęcona pamięci wszelkich ZAŁOŻYCIELI oraz DZIAŁACZY BANKU z okazji 125-tej rocznicy powstania bankowości spółdzielczej w Polsce. Dokumentuje ważne aspekty historii lokalnej społeczności oraz znaczenie instytucji finansowych w zakresie ochrony i promocji polskiej kultury.

Spółdzielczy Bank Ludowy w Poznaniu, 1986r.

Komunikacja

Ważnym punktem w poznańskiej sieci transportowej jest rynek Jeżycki, który stanowi kluczowy węzeł komunikacyjny dla mieszkańców i odwiedzających. Tutaj krzyżują się linie tramwajowe 2, 8 oraz 18, a także istotna linia autobusowa 164. Znaczącym problemem jest jednak fakt, że rynek jest jednym z najbardziej zatłoczonych punktów w systemie komunikacyjnym Poznania. Zjawisko to szczególnie nasila się w godzinach szczytu, gdzie poruszanie się prywatnymi samochodami może zająć bardzo dużo czasu.

Zgodnie z danymi z 2017 roku, rynek przyciąga codziennie kilka tysięcy osób. Co istotne, 80–90% odwiedzających korzysta z transportu publicznego lub porusza się pieszo. Wśród gości rynku dominują mieszkańcy okolicznych Jeżyc, którzy stanowią od 50% do 65% wszystkich klientów. Natomiast około 30% to osoby przychodzące z innych części miasta, z reguły sąsiednich dzielnic.

W okolicy rynku dziennie znajduje się około stokilkadziesiąt pojazdów mechanicznych, co świadczy o dużym natężeniu ruchu. Należy podkreślić, że trzy czwarte z tych pojazdów parkuje tam przez mniej niż półtorej godziny, co może wskazywać na intensywne korzystanie z pobliskiej infrastruktury komercyjnej oraz usługowej.

---

Oceń: Rynek Jeżycki

---