Rynek Wschodni

---

Historia

„Projekty związane z wytyczeniem rynku na obszarze byłego folwarku biskupiego, o którym wspomina się w kontekście Głównej, zaczęły się pojawiać na początku XX wieku, a dokładniej w latach 1900 oraz 1908, kiedy to Julius Weidemann, właściciel znanej lokalnej cegielni Hartwig & Weidemann Ziegelwerke, przedstawił swój drugi projekt. W 1909 roku Rada Gminy podjęła kluczową decyzję o zakupie działki od oberżysty Kazimierza Schulza, celem zorganizowania tam rynku. Urbanistyczny plan zagospodarowania przestrzennego stworzył A. Holnack.

Przez kilka lat północna, niemal cała wschodnia oraz zachodnia pierzeje zostały szybko zabudowane kamienicami. Południowa część rynku, pierwotnie o charakterze gospodarczym, z czasem zaczęła pełnić również funkcje mieszkalne. Dzięki pokryciu rynku klinkierową cegłą, rozwijał się tam handel i usługi, co sprzyjało pojawianiu się coraz bardziej okazałych budynków. W 1925 roku, obszar Głównej został włączony w granice Poznania.

Po II wojnie światowej, w 1945 roku, zabudowa wokół Rynku doznała poważnych zniszczeń i wiele elementów nie zostało odbudowanych. W czasach PRL, a także po upadku komunizmu w 1989 roku, Rynek Wschodni jawił się jako jedna z najbardziej zaniedbanych dzielnic miasta. Na jego terenie, pośrodku wysunięto blaszany supersam spożywczy, co tylko podkreślało oblicze tej części Poznania.

Niezrealizowane projekty rynków

W 1908 roku, Julisz Weidemann, który był właścicielem cegielni Hartwig & Weidemann Ziegelwerke oraz członkiem rady gminnej, zainicjował projekt związany z pozyskaniem terenów pomiędzy ulicami Młyńską, Główną oraz rzeką Główną. Swoim kosztem stworzył plan geodezyjny, który miał na celu wytyczenie nowego rynku. Jego wizja zakładała prostokątny rynek o powierzchni 4050 m² z zaokrąglonymi narożnikami.

Proponowane rozwiązanie obejmowało również pięć nowych ulic, w tym przedłużenia ulic Mariackiej i Średniej. Dodatkowo, planowano poszerzenie ulicy Nadolnik oraz Gdyńskiej. Na rogu ulic Mariackiej i Nadolnik miał powstać kościół, a w pobliżu ulicy Wiejskiej, przy rogu Krańcowej, miała być zbudowana siedziba nadzorcy wałów rzecznych. Niestety, realizacja tego ambitnego projektu nigdy nie nastąpiła.

Kolejnym niezrealizowanym pomysłem był rynek, który miał powstać na terenach należących do oberżysty Kazimierza Schulza w roku 1900. Rynek ten miał dysponować powierzchnią 5091 m², a pertraktacje dotyczące jego budowy były prowadzone przez kilka lat, jednak nie przyniosły one oczekiwanych rezultatów.

6 kwietnia 1908 roku, również geodeta Hinz zaproponował trapezowy w kształcie rynek, który miał być zlokalizowany w obszarze Głównej, jednak i ten projekt nie doczekał się realizacji.

Straż Pożarna

Historia straży pożarnej związana z Rynkiem Wschodnim jest przykładem długotrwałej tradycji i rozwoju miejscowych służb ratunkowych. Osobny artykuł dotyczący tej tematyki można znaleźć pod tym linkiem: Strażnica pożarowa przy Rynku Wschodnim w Poznaniu.

Historia głównych wydarzeń związanych z dziejami straży pożarnej w tej okolicy zaczyna się w 1900 roku, kiedy to powstała pierwsza strażnica mieszcząca się przy ul. Smolnej, przy wschodniej stronie Rynku. Była to wówczas jednostka ochotnicza, co odzwierciedlało społeczne zaangażowanie lokalnej społeczności w działania na rzecz ochrony przeciwpożarowej.

W okresie II Rzeczypospolitej, w roku 1925, znacznie rozbudowano strażnicę, a rok później, w 1926 roku, przekształcono ją w organizację zawodową. Ta zmiana znacząco wpłynęła na profesjonalizację służb strażackich w regionie, co miało dalsze konsekwencje dla skuteczności reakcji na pożary oraz innych zagrożeń.

W końcu lat 30. XX wieku, oddział został przeniesiony do nowej strażnicy, która znajduje się na obecnej północno-wschodniej pierzei Rynku. Po II wojnie światowej, w 1947 roku, zainstalowano charakterystyczną wieżę do suszenia węży, która stała się jednym z symboli tego miejsca.

Warto również zaznaczyć, że strażnica przeszła remont w 2010 roku, co miało na celu przekształcenie jej w hurtownię medyczną. Dzięki temu, nie tylko zachowano historyczną wartość budynku, ale także dostosowano go do współczesnych potrzeb lokalnej społeczności.

Zieleń

W 1932 roku stworzono plan na organizację przestrzeni zielonej w obrębie Rynku, jednak nie został on zrealizowany. Mimo tego, do chwili obecnej możemy podziwiać stare lipy, które znajdują się przy południowej pierzei. Ponadto, wprowadzono do tego krajobrazu topole, które zostały zasadzone w 1946 roku.

W okolicy roku 2000, w północnej części Rynku, zaaranżowano niewielki zieleniec, który wzbogacono o trejaż oraz forsycje. W wyniku prac przeprowadzonych jesienią 2018 roku, zieleń na Rynku została odtworzona, co wpłynęło na poprawę estetyki tej przestrzeni.

Klimat kulturowy

Brak wizji urbanistycznej dla Rynku oraz okolic Głównej w okresie powojennym miał znaczący wpływ na obecny stan tej dzielnicy. Zaniedbanie realizacji planu przekształcenia Głównej w blokowisko, który powstał w 1963 roku, przyczyniło się do ważnej degradacji zarówno architektonicznej, jak i społecznej.

Jednak wbrew tym negatywnym zmianom, obszar ten zachował wyjątkowy, małomiasteczkowy klimat. Jest to charakterystyczne dla przedmieść robotniczych, takich jak Praga w Warszawie, które także cieszą się swoją unikalną atmosferą.

Komunikacja

Historia komunikacji na Rynku Wschodnim jest niezwykle interesująca, sięgająca lat 30. XX wieku, kiedy to po raz pierwszy w Polsce zainaugurowano linię trolejbusową, która dotarła do tego miejsca z Śródki. Niestety, ta innowacyjna forma transportu została zlikwidowana w latach 60. XX wieku.

W dzisiejszych czasach dojazd do Rynku Wschodniego jest znacznie bardziej zróżnicowany i ułatwiony dzięki funkcjonującym licznym liniom autobusowym, które obsługiwane są przez MPK Poznań. Linia 173, 185, a także różne podmiejskie oraz PKS, zapewniają wygodne połączenia do przystanku znajdującego się w pobliżu.

Co więcej, nieopodal Rynku Wschodniego zlokalizowany jest także dworzec kolejowy Poznań Wschód, do którego można dotrzeć, idąc ulicą Harcerską. Taki układ komunikacyjny znacząco wpływa na łatwość przemieszczania się w obrębie tej części miasta.

---

Oceń: Rynek Wschodni

---