Ulica Żydowska w Poznaniu

Ulice i place

Ulica Żydowska to miejsce o bogatej historii, położona w Poznaniu na Starym Mieście. Ta znana ulica rozciąga się od Starego Rynku, prowadząc w kierunku północnym aż do ulicy Małe Garbary.

Warto zauważyć, że w średniowieczu nosiła ona nazwę Sukiennicza. Zmienność jej nazwy ukazuje burzliwe losy, jakie przeszła na przestrzeni wieków. Do roku 1919 była znana jako Judenstrasse oraz Michael-Hertz-Strasse. W okresie pomiędzy 1919 a 1939 rokiem nazywała się po prostu Żydowska. Tragiczny czas II wojny światowej przyniósł kolejną zmianę, kiedy to w latach 1939-1945 funkcjonowała pod nazwą Fremdengasse. Po wojnie, latem 22 października 1945 roku, zyskała imię Żukowa, a od 22 października 1945 roku powróciła do obecnej nazwy – Żydowska.

Znajdując się w sercu osiedla samorządowego Stare Miasto, ulica Żydowska stanowi ważny punkt na mapie Poznania, będący świadkiem historii tego wyjątkowego miasta.

Historia

W XIII wieku, gdy miasto zaczęło się rozwijać, żydowscy osadnicy otrzymali wyznaczone parcele wzdłuż ulicy, która dzisiaj nosi nazwę Ulica Żydowska. Na przełomie XV i XVI wieku, w roku 1518, przy numerze 15/18 wzniesiono Starą Synagogę. Kiedy minęło sto lat, do północnej ściany tej synagogi dobudowano Nową Synagogę, a w 1735 roku na północno-wschodnim narożniku pojawiła się Synagoga Nehemiasza. W 1908 roku, przy okazji budowy Synagogi Wielkiej, obie wcześniejsze synagogi zostały rozebrane, a w ich miejscu zrealizowano budowę żydowskiego Schroniska dla Starców i Zniedołężniałych.

Wydarzenia z 7 września 1639 roku to szczególny moment w historii ulicy. To wtedy miały miejsce zamieszki antyżydowskie, które rozpoczęły się w wyniku starcia pomiędzy czeladzią klasztoru dominikanów a żydowskimi mieszkańcami ulicy. W trakcie zamieszek, które wybuchły podczas transportu zepsutego dzwonu do Wagi Miejskiej, kilku Żydów doznało obrażeń, a także uszkodzone zostały szyby w pobliskich domach. W obliczu zamieszek, ulewne deszcze sprawiły, że atakujący zostali zmuszeni do powrotu do domów. Następnego dnia w mieście również doszło do kolejnych incydentów, chociaż brak jest informacji na temat ich antyżydowskiego charakteru.

W roku 1803, po pożarze, ulica została szerzej przebudowana, co przyczyniło się do jej obecnego wyglądu. Przełomowym momentem nastąpił 1 maja 2013 roku, gdy fragment ulicy Żydowskiej od Starego Rynku do skrzyżowania z ulicą Dominikańską przekształcił się w deptak. Na pozostałym odcinku, część dotychczasowych miejsc parkingowych przeznaczono na ogródki kawiarniane, co stworzyło atmosferę woonerf.

Rok 2013 przyniósł także niezwykłe wydarzenie – 12 maja odbyło się pierwsze święto ulicy Żydowskiej. W trakcie tego wydarzenia zorganizowano koncerty oraz postawiono na wyłączonej z ruchu ulicy stół o długości 100 metrów, pełen tradycyjnych żydowskich potraw. Święto to miało związek z 65. rocznicą utworzenia państwa Izrael. W ramach uroczystości, wręczono medale „Sprawiedliwy wśród Narodów Świata” w zamku Cesarskim.

Zabytki

Ulica Żydowska w Poznaniu jest miejscem bogatym w historię i zabytki, które przyciągają uwagę wielu turystów i miłośników architektury. Wszystkie obiekty zabytkowe znajdujące się przy tej ulicy są wpisane do rejestru wojewódzkiego. Wśród najważniejszych z nich można wymienić:

  • Kościół Najświętszej Krwi Pana Jezusa, nr 34, róg z ulicą Kramarską, zarejestrowany pod nr A-154 z 26.02.1931,
  • kamienica, nr 1, z lat XV, XVIII, XIX, nr rej.: A-138 z 11.04.1958,
  • kamienica, nr 2/3, z XV wieku, druga połowa XIX, nr rej.: A-139 z 11.04.1958,
  • kamienica, nr 4, z XV wieku, z roku 1959, nr rej.: A-140 z 25.04.1966,
  • kamienica, nr 6, z XV wieku, końca XVIII-XIX wieku, nr rej.: A-141 z 11.04.1958,
  • kamienica, nr 7, z XV wieku, z 1948 roku, nr rej.: A-142 z 11.04.1958,
  • kamienica, nr 8, z XV wieku, końca XVIII, z 1951, nr rej.: A-143 z 25.04.1966,
  • kamienica, nr 10, z XV wieku, z 1957 roku, nr rej.: A-144 z 25.04.1966,
  • kamienica, nr 12, z trzeciej ćwierci XIX wieku, nr rej.: A-408 z 1.03.1993,
  • kamienica, nr 19, z XV wieku, druga połowa XIX, nr rej.: A-145 z 25.04.1966,
  • dom, ul. nr 26, z pierwszej połowy XIX wieku, nr rej.: kl.III-81-205/58 z 11.04.1958,
  • dom, ul. nr 28, z początku XIX wieku, nr rej.: kl.III-81-205/58 z 11.04.1958,
  • dom, ul. nr 29, z pierwszej połowy XIX wieku, nr rej.: kl.III-81-205/58 z 11.04.1958,
  • kamienica, nr 32, z 1803 roku, nr rej.: A-146 z 11.04.1958,
  • kamienica, nr 33, z XV i XVI wieku, z 1803 roku, nr rej.: A-147 z 11.04.1958.

Budynki pod opieką konserwatora zabytków

  • dom nr 11, z pierwszej połowy XV wieku i początku XVI wieku,
  • dom nr 5, z 1796 roku,
  • dom nr 9, z XV wieku,
  • dom nr 27, z 1806 roku,
  • dom nr 30, z 1806 roku,
  • dom nr 31, z lat 1904-1906,
  • dom nr 35, z XV wieku,
  • Schronisko dla Starców i Zniedołężniałych im. Salomona Beniamina Latza (synagoga) nr 15/18, z 1910 roku.

Przypisy

  1. Rejestr zabytków nieruchomych – województwo wielkopolskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30.09.2024 r. [dostęp 27.03.2013 r.]
  2. Daina Kolbuszewska, Ważenie dzwonu a... Żydzi, w: IKS Poznański Informator Kulturalny, Sportowy i Turystyczny nr 9(299)/2016, s.46, ISSN 1231-9139
  3. Rafał Witkowski: Żydzi w Poznaniu. Krótki przewodnik po historii i zabytkach. Poznań: Wydawnictwo Miejskie Posnania, 2012 r., s. 11, 18. ISBN 978-83-7768-046-9
  4. Rafał Witkowski: Kalendarium dziejów poznańskiej gminy żydowskiej [w:] Kronika Miasta Poznania nr 1/2009 „Poznańscy Żydzi II”. Poznań: Wydawnictwo Miejskie Posnania, 2009 r., s. 284–341. ISSN 0137-3552
  5. Antoni Gąsiorowski, Nazwy poznańskich ulic. Przemiany i trwanie: wieki XIV-XX, w: Kronika Miasta Poznania, nr 3-4/1984, s.47, ISSN 0137-3552
  6. a b Zarząd Dróg Miejskich: Spis dróg publicznych w administracji ZDM w formacie Excel. [dostęp 12.08.2012 r.]

Oceń: Ulica Żydowska w Poznaniu

★★★★★
Średnia ocena:4.73 Liczba ocen:9