Adam Dziembowski

Wojsko i służby mundurowe

Jerzy Adam Dziembowski, urodzony 17 marca 1892 roku w Poznaniu, to postać o znaczącym dorobku w historii Polski. Zmarł 23 grudnia 1958 roku w Szczecinie, pozostawiając po sobie niezatarte ślady w dziejach wojskowości.

Był on majorem pilotem w strukturach Wojska Polskiego oraz odznaczonym Orderem Virtuti Militari, co stanowi najwyższe wyróżnienie za męstwo. Dziembowski miał także za sobą doświadczenie w cesarskiej armii, gdzie walczył jako żołnierz. Jego życie obfitowało w wydarzenia, które związane były z uczestnictwem w I wojnie światowej, a także w wojnie polsko-bolszewickiej.

Życiorys

Adam Dziembowski był synem Zygmunta i Walentyny z Kisielnickich. Jego kształcenie rozpoczęło się w Gimnazjum Humanistycznym im. Fryderyka Wilhelma w Poznaniu, gdzie uczył się od 1902 roku. Po ukończeniu szkoły średniej w 1912 roku, podjął studia na wydziale budowy maszyn w Technische Hochschule w Charlottenburgu. Mimo że studiował przez dwa lata, wybuch I wojny światowej uniemożliwił mu dalszą naukę. W tym czasie został powołany do cesarskiej armii, gdzie na początku służył w jednostkach zaopatrzeniowych. W grudniu 1916 roku przeniesiono go do lotnictwa, gdzie pełnił funkcję adiutanta w Staffelstab 223.

25 października 1917 roku rozpoczął intensywne szkolenie lotnicze w Flieger-Ersatz-Abtailung Nr 1 w Altenburgu, które kontynuował w kolejnych placówkach w Poznaniu i Warszawie. Zakończenie kursu miało miejsce 18 września 1918 roku, po czym otrzymał przydział do Fliegerabteilung (Artillerie) nr 281, gdzie wykonał osiem lotów bojowych na froncie zachodnim. 10 grudnia 1918 roku zdemobilizował się i wrócił do rodzinnego miasta.

Wkrótce po powrocie do Poznania Dziembowski dołączył do jednej z organizacji niepodległościowych. Po wybuchu powstania wielkopolskiego walczył na terenach Poznania, a od 1919 roku został przydzielony do sztabu Dowództwa Głównego. 18 stycznia podjął stanowisko dowódcy Stacji Lotniczej Ławica. W ciągu kolejnych dni uczestniczył w komisji egzaminacyjnej dla kandydatów na oficerów lotnictwa. 12 kwietnia 1919 roku, pilotując samolot Hannover CL.II wraz z sierż. Zdzisławem Biłażewskim, odbył lot z misją propagandową nad linią demarkacyjną, jednak musiał przerwać misję z powodu awarii silnika.

25 maja 1919 roku Dziembowski otrzymał zadanie zorganizowania 4. Wielkopolskiej eskadry bojowej, którą dowodził podczas wojny polsko-bolszewickiej. W czasie swoich lotów wykazał się niebywałą odwagą, biorąc udział w większości być może najważniejszych misji 15. eskadry myśliwskiej. 16 sierpnia 1920 roku z eskadry atakował niskim pułapie oddziały 1 Armii Konnej, walcząc z oddziałami Armii Czerwonej i odnosząc sukcesy.

Po wojnie przez krótki czas pozostał w armii, a 27 lutego 1921 roku przekazał dowództwo eskadry i udał się na bezterminowy urlop celem dokończenia studiów. Ukończył cztery semestry studiów prawniczych w Poznaniu, a 9 maja 1922 roku przeszedł do rezerwy, wciąż figurując w ewidencji dywizjonu zapasowego 3. pułku lotniczego. W marcu 1925 roku został przeniesiony do 4. pułku lotniczego w korpusie oficerów rezerwy.

W rozwoju kariery zawodowej Dziembowski założył w Bydgoszczy fabrykę tlenu, w której pełnił funkcję dyrektora. Dodatkowo prowadził hurtownię sprzedającą gramofony, radia i rowery. Niestety, wraz z wybuchem II wojny światowej stracił swój majątek, który został przejęty przez III Rzeszę. Pracował jako przedstawiciel Zakładów Azotowych w Chorzowie oraz jako księgowy w bydgoskiej fabryce kosmetyków.

Po zakończeniu II wojny światowej, fabryka tlenu Dziembowskiego została upaństwowiona, a on sam przeniósł się do Szczecina, gdzie pracował jako kierownik fabryki kwasu węglowego. Podjął także próbę wznowienia produkcji tlenu, jednak z powodu represji ze strony władz komunistycznych, został zwolniony. Przez resztę życia pracował w różnych spółdzielniach jako księgowy. Adam Dziembowski zmarł 23 grudnia 1958 roku i został pochowany na cmentarzu centralnym w Szczecinie.

Życie prywatne

W 1930 roku Adam Dziembowski sformalizował swój związek małżeński z Martą Kroll. W wyniku tej relacji przyszło na świat dwoje dzieci: syn Kazimierz oraz córka Teresa.

Ordery i odznaczenia

Adam Dziembowski został uhonorowany licznymi odznaczeniami za swoją niezłomną służbę. Jego osiągnięcia obejmują:

  • Krzyż Srebrny Virtuti Militari nr 8092,
  • Krzyż Walecznych – czterokrotnie,
  • Polowa Odznaka Pilota nr 79.

Przypisy

  1. Kulczyński 2018 ↓, s. 179.
  2. Kulczyński 2018 ↓, s. 178.
  3. Niestrawski t. II 2017 ↓, s. 67.
  4. Niestrawski t. II 2017 ↓, s. 176.
  5. Niestrawski t. I 2017 ↓, s. 243,248,255.
  6. Mordawski 2009 ↓, s. 316-317.
  7. Mordawski 2009 ↓, s. 66.
  8. Zieliński, Wójcik 2005 ↓, s. 46.
  9. Kolekcja VM ↓, s. 4.
  10. Kolekcja VM ↓, s. 1.
  11. Romeyko 1933 ↓, s. 83.
  12. Romeyko 1933 ↓, s. 82.
  13. Pawlak 1989 ↓, s. 209.
  14. Rybka i Stepan 2004 ↓, s. 603.
  15. Hannover Cl.II. ikb.poznan.pl. [dostęp 11.05.2020 r.]

Oceń: Adam Dziembowski

★★★★★
Średnia ocena:4.63 Liczba ocen:11