Kazimierz Antoni Człapka, znany również jako Michał Lina i Zygmunt Kowalski, przyjął różne pseudonimy, w tym „Lina”, „Pionek” oraz „Sokół”. Urodził się 19 lutego 1918 roku w Poznaniu, a zmarł 20 kwietnia 1988 roku w Folkestone w Wielkiej Brytanii.
Był on żołnierzem Wojska Polskiego w okresie II Rzeczypospolitej oraz Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie. Niezwykle istotna była jego rola w Armii Krajowej, gdzie służył jako porucznik radiotelegrafista w lotnictwie. Jego jawny udział w Powstaniu Warszawskim oraz przynależność do cichociemnych stanowią dowód na jego odwagę i poświęcenie.
Kazimierz Człapka był także osobą biegłą w języku angielskim, co było znacznym atutem w jego działalności wojskowej. Wspierał Polskę w trudnych czasach, a jego osiągnięcia zostały uwiecznione poprzez nadanie mu Zwykłego Znaku Spadochronowego nr 0322 oraz Bojowego Znaku Spadochronowego nr 1571.
Życiorys
Urodziny Kazimierza Człapki miały miejsce w domu, gdzie jego ojciec Stanisław pracował jako robotnik kolejowy, a matka Maria nosiła panieńskie nazwisko Halonka. Poczynając od edukacji, uczęszczał m.in. do Gimnazjum im A. Mickiewicza w Poznaniu, a następnie do Gimnazjum Prywatnego im. I. Paderewskiego. W czerwcu 1939 roku rozpoczął kurs rekrutacyjny w Szkole Podoficerów Lotnictwa dla Małoletnich, z siedzibą w Świeciu nad Wisłą, a 15 sierpnia 1939 pełnił obowiązki mechanika w 211 Eskadrze Bombowej.
W trakcie kampanii wrześniowej 1939 roku kontynuował pracę jako mechanik w tej samej eskadrze. Po przekroczeniu polsko-węgierskiej granicy 19 września, został internowany. Po pewnym czasie, 13 lutego 1940 roku, udało mu się uciec, a przez Bałkany dotarł do Francji. W Lyonie wstąpił do Polskich Sił Powietrznych. Po klęsce Francji, został ewakuowany do Glasgow poprzez brytyjską łódź podwodną. Od lipca 1940 ponownie służył w PSP, pod przywództwem brytyjskim. Otrzymał numer służbowy RAF P-3047, a 1 sierpnia 1940 rozpoczął szkolenie na radiotelegrafistę w bazie lotniczej Blackpool.
Od 21 marca 1941 roku kontynuował edukację jako uczestnik kursu radiotelegraficznego w RAF Yatesbury. Wziął również udział w kursie strzelców pokładowych w bazie RAF West Freugh, a następnie ukończył szkolenie operacyjne dla załóg bombowców w Bramcote. Między 1 kwietnia 1942 a lutym 1943 roku pełnił funkcję strzelca radiotelegrafisty w 301. dywizjonie, dokonując licznych operacji, w tym lotów do Bremy i Hanoweru. Za swoje dokonania został odznaczony Krzyżem Walecznych, a w kwietniu 1942 awansował na kaprala, ze starszeństwem od roku 1941.
Kiedy zgłosił się do służby w kraju, przeszedł specjalistyczne szkolenie w zakresie radiotelegrafii i dywersji, uczestnicząc w kursach przygotowujących do pracy w strukturach cichociemnych. 24 czerwca 1942 roku w Londynie, został zaprzysiężony na rotę ZWZ/AK przez szefa Oddziału VI Sztabu Naczelnego Wodza, a 21 grudnia 1942 awansowano go na plutonowego. W nocy z 19 na 20 lutego 1943 roku, skoczył ze spadochronem do Polski w ramach operacji „Intonacja”, zsuwając się z samolotu Halifax DT-620 „T” (138 Dywizjon RAF), w miejscowości Radzice, 9 km od Odrzywołu. Towarzyszyli mu: sierż. Piotr Nowak ps. Oko, ppor. Czesław Pieniak ps. Bór oraz kurier polityczny ppor. Jerzy Lerski ps. Jur.
Po aklimatyzacji w okupowanej Polsce, został przydzielony do Wydziału Lotnictwa Oddziału III Komendy Głównej Armii Krajowej jako radiotelegrafista. Następnie działał w Oddziale V Łączności w kompanii „Orbis” KG AK, gdzie szkolił innych radiotelegrafistów i brał udział w przyjmowaniu Cichociemnych, w tym podczas operacji „Weller 5” w kwietniu 1944 oraz „Weller 6”. W czasie Powstania Warszawskiego przydzielono go jako radiotelegrafistę do radiostacji „Wanda” 23A na Żoliborzu, gdzie został ranny w walkach.
Po zakończeniu powstania, Kazimierz Człapka trafił do niemieckiej niewoli, przebywając m.in. w stalagach III A Luckenwalde, XB Sandbostel oraz oflagu XC w Lubece. Udało mu się wyjść na wolność 2 maja 1945 roku, dzięki interwencji wojsk brytyjskich. 11 maja 1945 zameldował się w Oddziale VI Sztabu Naczelnego Wodza, a później został przydzielony do bazy Polskich Sił Powietrznych w Dunholme Lodge. 20 lutego 1946 roku awansowano go do rangi porucznika, a 20 września 1947 roku został zdemobilizowany.
Po zakończonej służbie pozostał na emigracji w Wielkiej Brytanii, gdzie wstąpił do Royal Air Force. Miał przyjemność służyć na Cyprze, a także w Rodezji, Singapurze i Borneo. Na zasłużoną emeryturę przeszedł w 1973 roku. Zmarł 20 kwietnia 1988 roku w Folkestone, gdzie jego prochy rozsypano na cmentarzu Hawkinge. W 1946 roku ożenił się z Janiną Madej, z którą miał dwoje dzieci: Wandę (ur. 1947) i Andrzeja (ur. 1950). Jego życiorys wzbogaca także fakt, iż był autorem wspomnień pt. „Czemu nie? Tarapaty radiotelegrafisty”, które zostały opublikowane w książce „Drogi cichociemnych” w 1954 roku.
Awanse
Kazimierz Człapka, w swojej karierze wojskowej, przeszedł przez kilka znaczących awansów. Poniżej przedstawiono kluczowe etapy jego ścieżki zawodowej:
- kapral – awansował w 1942 roku, posiadając starszeństwo od 1941 roku,
- podporucznik czasu wojny – zweryfikowany ze starszeństwem od 9 sierpnia 1945 roku,
- porucznik – uzyskał ten tytuł 20 lutego 1946 roku.
Odznaczenia
Kazimierz Człapka został wyróżniony wielościami prestiżowych odznaczeń, które są dowodem na jego odwagę i zasługi. Wśród nich znajdują się:
- Krzyż Walecznych – czterokrotne odznaczenie,
- Medal Lotniczy – trzykrotne przyznanie,
- Odznaka za Rany i Kontuzje.
Przypisy
- Cichociemni - nazwa, przysięga, znak [online], Cichociemni elita dywersji [dostęp 03.03.2024 r.]
- Cichociemni - rekrutacja [online], Cichociemni elita dywersji [dostęp 18.01.2024 r.]
- Kazimierz Człapka - Cichociemny [online], Cichociemni elita dywersji [dostęp 22.01.2024 r.]
- Kazimierz Człapka. niebieskaeskadra.pl. [dostęp 15.03.2020 r.]
- Patrycja Bukalska: Cichociemni. 23.03.2011 r. [dostęp 15.09.2013 r.]
- Profil Kazimierza Człapki na stronie Powstania warszawskiego 1944. [dostęp 15.09.2013 r.]
- KajetanK. Bieniecki KajetanK., Lotnicze wsparcie Armii Krajowej, Kraków: Arcana, 1994 r., s. 60, 360, ISBN 83-86225-10-6.
- a b Krzystek 2012, s. 145.
- a b c d e f g Teka personalna, 1942–1988, s. 3-43, w zbiorach Studium Polski Podziemnej w Londynie, sygn. Kol.023.0036.
Pozostali ludzie w kategorii "Wojsko i służby mundurowe":
Tadeusz Karlewicz | Alojzy Nowak (wojskowy) | Leszek Szreder | Kazimierz Sporny (pilot) | Zenon Jankowski | Henryk Majewicz | Juliusz Tym | Włodzimierz Sąsiadek | Jerzy Mieloch | Ignacy Roman Wiśniewski | Józef Starkowski | Kryspian Hille | Witold Pic | Janusz Adamczak | Ignacy Tadeuszczak | Stanisław Milczyński | Piotr Kołodziejczyk | Stefan Górski | Herbert-Ernst Vahl | Emil MaterneOceń: Kazimierz Człapka