Stefan Andrzejewski


Stefan Marian Andrzejewski, urodzony 5 września 1899 roku w Poznaniu, to postać, która na trwałe zapisała się w historii Polski. Jego życie zakończyło się 13 czerwca 1996 roku w Warszawie.

Był on nie tylko pułkownikiem Wojska Polskiego, ale również aktywnym uczestnikiem powstania wielkopolskiego. Jego zaangażowanie w sprawy narodowe nie ograniczało się jedynie do służby wojskowej, gdyż w wyniku doświadczeń wojennych stał się również inwalidą wojennym.

Życiorys

Stefan Andrzejewski urodził się w rodzinie, której losy były ściśle związane z historią Poznania. Jego ojcem był Stefan, pełniący funkcję Naczelnego Sekretarza Sądu Okręgowego w Poznaniu, a matką Maria z Bartorzów. W młodości ukończył szkołę handlową w Poznaniu, a także aktywnie uczestniczył w działalności Towarzystwa Tomasza Zana, co świadczy o jego zaangażowaniu w sprawy społeczne i kulturalne.

W 1917 roku, tuż przed wybuchem I wojny światowej, Stefan został wcielony do armii pruskiej, służąc w 20 pułku artylerii lekkiej stacjonującym w Poznaniu. Podczas konfliktu wojennego walczył na froncie zachodnim, a jego odwaga i determinacja doprowadziły do odniesienia ran we Francji. Po powrocie do domu, na urlopie zdrowotnym, zastało go Powstanie Wielkopolskie, w które zaangażował się już 27 grudnia 1918 roku, uczestnicząc w walkach ulicznych w Poznaniu i współtworząc artylerię powstańczą.

Podczas walk służył pod dowództwem Kazimierza Nieżychowskiego i brał udział w kluczowych bitwach, w tym w bitwie o Ławicę, która miała miejsce w dniach 5–6 stycznia 1919 roku oraz w zdobyciu portu lotniczego. Stefan Andrzejewski walczył także w bitwach pod Szubinem, Kcynią, Paterkiem i Rynarzewem.

W marcu 1919 roku udał się na pomoc walczącym w Lwowie, a po zakończeniu działań wojennych wrócił do Poznania. Wkrótce jednak został przetransportowany z 1 pułkiem artylerii lekkiej do Bydgoszczy. Jego służba wojskowa nie ominęła również warszawskiej wojny z bolszewikami, gdzie w maju 1920 roku odniósł rany. Do roku 1926 służył w 15 pułku artylerii polowej, następnie w 7 pułku artylerii ciężkiej.

29 stycznia 1932 roku awansował na porucznika z datą starszeństwa 2 stycznia 1932 i 180. lokatą w korpusie oficerów rezerwowych artylerii. W tym czasie był przydzielony w rezerwie do 15 pułku artylerii lekkiej, a w 1934 roku przeniesiono go do korpusu oficerów rezerwy uzbrojenia, przydzielając do kadry 8 Oddziału Służby Uzbrojenia. Jego dalsze obowiązki obejmowały ewidencję w Powiatowej Komendzie Uzupełnień Gdynia.

Po zakończeniu aktywnej służby wojskowej, Andrzejewski podjął pracę w Państwowym Banku Rolnym. W roku 1939 został zmobilizowany i brał udział w walkach pod Kutnem. Po ujawnieniu się w niewoli, zdołał ujść i w okresie okupacji kontynuował pracę w Banku Rolnym w Warszawie.

Po II wojnie światowej, między 1946 a 1949 rokiem, był delegatem do spraw UNRRY w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej, gdzie aktywnie uczestniczył w działaniach na Wybrzeżu. Od 1951 roku pracował w Urzędzie Rady Ministrów, gdzie pełnił stanowisko dyrektora biura.

W latach 1962-1964 Stefana Andrzejewskiego wybrano na przewodniczącego Krajowej Komisji Weteranów Powstania Wielkopolskiego przy Zarządzie Głównym ZBOWiD. Kiedy w 1969 roku przeszedł na emeryturę, osiedlił się w Warszawie, gdzie aktywnie uczestniczył w życiu warszawskiego środowiska powstańców wielkopolskich. W 1972 roku uzyskał stopień kapitana.

Zmarł 13 czerwca 1996 roku, a jego ostatnie miejsce spoczynku znajduje się na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach (kwatera C7-1-38). Życie osobiste Stefana Andrzejewskiego również było pełne, ponieważ był żonaty z Ireną Anną ze Szpakowskich, z którą miał syna Mariana, urodzonego w 1929 roku.

Ordery i odznaczenia

Stefan Andrzejewski otrzymał szereg wyróżnień i odznaczeń, które podkreślają jego zasługi i osiągnięcia. Wśród najbardziej znaczących odznaczeń można wymienić:

  • Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski,
  • Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski,
  • Złoty Krzyż Zasługi,
  • Krzyż Walecznych,
  • Wielkopolski Krzyż Powstańczy – 24 stycznia 1958,
  • Order Sztandaru Pracy II klasy.

Przypisy

  1. a b c d e f Słownik biograficzny powstańców wielkopolskich 1918-1919, Zygmunt Bartkowiak, Bogusław Polak (red.), Antoni Czubiński (red.), Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 2002 r., s. 25, ISBN 83-7177-014-6.
  2. Wyszukiwarka cmentarna - Warszawskie cmentarze
  3. Rocznik Oficerski Rezerw 1934, s. 194, 729.
  4. Dz. Pers. MSWojsk., Nr 3 z 1.02.1932 r., s. 112.
  5. a b Tomasz Honkisz. Kronika: Zmarli. „Wojskowy Przegląd Historyczny”. 4 (158), s. 341, 1996 r. Warszawa: Wojskowy Instytut Historyczny. ISSN 0043-7182.
  6. Lista odznaczonych WKP.

Oceń: Stefan Andrzejewski

Średnia ocena:4.52 Liczba ocen:11