Fort VIIIa w Poznaniu

---

Historia

Fort VIIIa, zbudowany w przedziale lat 1887–1896, stanowi istotny element drugiego etapu konstrukcji fortów w Poznaniu. Całkowity koszt budowy wyniósł około 1 miliona marek, co podkreśla znaczenie tego obiektu w systemie obronnym. W pierwotnym okresie fort nosił nazwę Rohr, dedykowaną Ferdynandowi von Rohr, jednak do 1902 roku zmieniono jego nazwę na Nadszaniec III Rohr. Z kolei w 1931 roku patronat nad fortem został przeniesiony na postać polską, a fort VIIIa uzyskał imię generała Michała Sokolnickiego.

W kontekście drugiej wojny światowej, w czasie bitwy o Poznań, forty na Górczynie, w tym VIIIa i IX, nie były wyposażone w artylerię, co wpłynęło na ich obronę. 27 stycznia 1945 roku, fort stał się obiektem ostrzału prowadzonego przez baterie 128 brygady artylerii lekkiej, dowodzonej przez płk. Anatolija Kozuba. Z powodu znacznych strat w 27 i 74 dywizji gwardii, które podczas natarcia zbliżały się do fortów, gen. mjr Anastasij Szemienkow podjął decyzję o ataku przez 27 dywizję gwardii, zaatakując fort od tyłu. 28 stycznia 1945 roku miało miejsce zdobycie całego Górczyna.

Po zakończeniu II wojny światowej, fort został przejęty przez Ludowe Wojsko Polskie, a później funkcjonował jako magazyn, w tym dla WSS „Społem”. Niefortunnie, w wyniku pożaru w 2006 roku, część koszar oraz główna poterna uległy zniszczeniu. Od 2009 roku fort użyczany jest w najmie, przekształcając się w miejsce działalności salonu i warsztatu motocyklowego.

Warto również zaznaczyć, że fort stał się atrakcją turystyczną. W dniach 13–14 czerwca 2009 roku, podczas akcji „Poznań za pół ceny”, obiekt odwiedziło niemal 2000 osób, co świadczy o jego popularności. Dodatkowo, teren fortu należy do obszaru Natura 2000, będącego specjalną ochroną przyrody w ramach SOO „Fortyfikacje w Poznaniu” (symbol PLH300005).

Lokalizacja i konstrukcja

Dojazd do tego historycznego obiektu odbywa się zarówno drogą forteczną, znaną jako ul. Raszyńska, jak i przez drogę rokadową, która obejmuje ul. Taczanowskiego, ul. Piotra Ściegiennego oraz ul. Albańską. Fort VIIIa ulokowany jest malowniczo w parku ks. Jasińskiego, pomiędzy osiedlem im. Mikołaja Kopernika a osiedlem Raszyn. W bliskim sąsiedztwie, przy przedstoku fortu, znajduje się park oraz kościół, który należy do parafii pw. Świętej Rodziny. Zaledwie 500 metrów na południe od obiektu znajduje się linia kolejowa oraz stacja Poznań Górczyn.

Otoczenie fortu charakteryzuje się suchą fosą, której parametry wynoszą 9 metrów szerokości oraz 6 metrów wysokości. Z powodu wysokiego poziomu wód gruntowych, projektanci zdecydowali się na rezygnację z budowy poterny pod fosą. Zamiast tego, kaponiery rewersowe zostały powiązane korytarzem, który przebiega w obrębie muru przeciwskarpowego. Całość fortu znajduje się w dobrym stanie zachowania, co świadczy o jego trwałości i wartościach historycznych.

Przebudowy

W latach 1913–1914, fort przeszedł nieliczne zmiany, które obejmowały przemurowanie niektórych wejść oraz instalację nowych drzwi. Na przeciwskarpie zbudowano również dwa małe betonowe schrony. Dodatkowo, w sierpniu 1939 roku, wykonano trzy betonowe schrony oraz pancerne stanowisko obserwacyjne, które wyróżniać się mogło stalowo-betonową kopułą.

---

Oceń: Fort VIIIa w Poznaniu

---