Rzeźnia, znana jako Rzeźnia Miejska lub Stara Rzeźnia, zlokalizowana na Garbarach w Poznaniu, to nie tylko obiekt o znaczeniu historycznym, ale również interesujący przykład architektury przemysłowej.
Wzniesiona w okresie 1897–1900, ta dawna rzeźnia miejska stanowi ważny element dziedzictwa kulturowego regionu. Obiekt został wpisany do rejestru zabytków nieruchomych województwa wielkopolskiego, co podkreśla jego znaczenie w historii miasta.
Historia
Historia rzeźni, która została usytuowana przy ulicy Garbary, sięga czasów, gdy w Poznaniu istniały rzeźnie cechowe. Wśród nich można wymienić:
- rzeźnię cechową na Grobli, która działała w latach 1280-1655,
- rzeźnię cechową przy ul. Szyperskiej, funkcjonującą od 1781 do 1900 roku.
W miarę jak miasto się rozwijało, rosło również zapotrzebowanie na usługi rzeźnicze. Równocześnie zwiększyły się wymagania dotyczące odpowiednich warunków weterynaryjnych. Dlatego też w końcu XIX wieku władze Poznania podjęły decyzję o budowie Rzeźni Miejskiej oraz targowiska zwierzęcego, które znalazły się na tzw. Łąkach Dominikańskich, na tamten czas stanowiących obrzeża miasta. Uroczyste otwarcie obiektu miało miejsce 1 marca 1900 roku.
W 1899 roku wprowadzone zostały przepisy regulujące obowiązkowy ubój w rzeźniach publicznych oraz przeprowadzanie weterynaryjnych badań zwierząt. W momencie swojego otwarcia rzeźnia uzyskała monopol na uboj zwierząt w Poznaniu. Zakład dysponował nowoczesnymi dla ówczesnych czasów urządzeniami, w tym wytwórnią lodu, chłodnią i zamrażarnią. Oprócz tego, miała również solarnię skór oraz urządzenia do przeróbki odpadków, które służyły do wytwarzania mączki mięsno-kostnej i tłuszczu technicznego. Do rzeźni prowadziła bocznica kolejowa ze stacji Poznań Garbary.
Przemiany, jakie zaszły po otwarciu nowego zakładu, wpłynęły na losy rzeźni cechowej przy ul. Szyperskiej. Po długim 10-letnim procesie, w 1912 roku, sąd cesarski w Lipsku przyznał roszczenie cechu, a miasto zostało zobowiązane do wypłacenia odszkodowania sięgającego 56 160 marek. Ostateczne wypłacenie kwoty miało miejsce w 1916 roku, po czterech latach oczekiwania. Obiekt był rozbudowywany w latach 1906-1908, a także po zakończeniu II wojny światowej. Od 1935 roku w zakładzie wprowadzono nowoczesne metody uboju, w tym działanie prądem o napięciu 75 V, który stosowano do rażenia świń przez kilkanaście sekund.
Współcześnie
W latach 90. XX wieku na skutek przekształceń własnościowych i założenia spółki „Pozmeat”, zakłady rzeźni przeniosły się poza granice miasta, co spowodowało, że dotychczasowe budynki nie są już wykorzystywane do celów przemysłowych. Na terenach byłej rzeźni zaczęły mieć miejsce różnorodne wydarzenia kulturalne oraz organizowano handel starociami, przyciągając miłośników takich aktywności. W 2018 roku deweloper firma Vastint nabyła teren rzeźni o powierzchni około 5,5 ha od mBanku, co otwiera nowe możliwości dla przyszłych przedsięwzięć urbanistycznych w tej lokalizacji.
Przypisy
- a b c BLD, Poznań: Stara Rzeźnię kupił deweloper. Co tam postawi? [online], Głos Wielkopolski, 30.04.2018 r. [dostęp 06.10.2022 r.]
- Kostaszuk Marcin, Studenci zaanektują Starą Rzeźnię dla kultury, w: Polska Głos Wielkopolski nr 105/2010, dodatek Pasaż Kultury, s. 3.
- Krzysztof Smura, Przy miejskiej rzezalni, w: Głos Wielkopolski, 14-15.07.2007 r.
- Nowy Kurjer z 11.04.1935 r.
- Kosztowała prawie 3 mln marek. Miejska rzeźnia już ma 113 lat.
- Strona giełdy Stara Rzeźnia.
Pozostałe obiekty w kategorii "Budynki przemysłowe i magazynowe":
Zajezdnia tramwajowa przy ulicy Fortecznej w Poznaniu | Zajezdnia tramwajowa przy ulicy Głogowskiej w Poznaniu | Drukarnia Concordia | Parowozownia Osobowa Poznań Główny | Elektrociepłownia Poznań Garbary EC-1 | Hala Betonowa w Poznaniu | Volkswagen Poznań | Lech Browary Wielkopolski | Stacja pomp na Garbarach w Poznaniu | Stara Papiernia w Poznaniu | Hala Przemysłu Ciężkiego MTP | Fabryka Józefa Zeylanda w Poznaniu | Budynek Pebeco w Poznaniu | Pecowin | Leprozorium św. Łazarza w Poznaniu | Elektrownia gminna na Wildzie w Poznaniu | Zajezdnia tramwajowa przy ulicy Folwarcznej w Poznaniu | BudomelOceń: Rzeźnia na Garbarach w Poznaniu