Ulica Wodna w Poznaniu


Ulica Wodna to jedna z malowniczych arterii, znajdująca się w sercu Starego Miasta w Poznaniu. Przeciąga się na osiedlu Stare Miasto i wychodzi z Starego Rynku, kierując się ku wschodowi. Dzieje tej ulicy sięgają średniowiecza, kiedy to znana była pod nazwą Wodna (platea aquatica).

Na przestrzeni lat, ulica zmieniała swoją nazwę: do 1919 roku funkcjonowała jako Wasserstrasse, następnie w okresie 1919–1939 powróciła do nazwy Wodna (Butelska), aby w latach 1939-1945 znów przyjąć niemiecką nazwę Wasserstrasse. Po II wojnie światowej utrzymano nazwę Wodna, która przetrwała aż do dzisiaj.

Na całej długości ulicy znajdowała się znana Brama Wodna, będąca częścią murów miejskich, co dodaje historycznego charakteru temu miejscu. Przyjmuje się, że nazwa ulicy odnosi się do kierunku, w jakim prowadziła, a ten kierunek wskazywał ku rzece Warcie.

Historia

W okresie przedlokacyjnym Poznania, na lewym brzegu rzeki Warty, istniało wczesnośredniowieczne cmentarzysko szkieletowe, datowane na drugą połowę X oraz początek XI wieku. W trakcie tych badań archeologicznych odkryto tu dziesięć pochówków, co świadczy o dawnym osadnictwie w tym rejonie.

Po oficjalnym założeniu miasta w 1253 roku, obszar ten nie został od razu intensywnie zabudowany. Wzdłuż ulicy przepływała odnoga Warty, która pełniła rolę fosy fortyfikacji średniowiecznych. XVIII-wieczna historia tego miejsca zapisała się również w postaci Bramy Wodnej, której fragmenty niestety nie zachowały się do dziś.

W XIII wieku przeprowadzono pierwsze prace niwelacyjne, obniżając teren o około jeden metr. Znaczny rozwój Poznania, trwający od drugiej połowy XIV wieku do końca XV wieku, zaowocował wznoszeniem zabudowy, która początkowo była drewniana. W końcu XV wieku ulica uzyskała drewnianą nawierzchnię, co w XVI wieku było kontynuowane poprzez kolejne prace niwelacyjne. Natomiast w XVIII wieku zrealizowano projekt budowy drewnianego wodociągu, co znacząco poprawiło infrastrukturę tej lokalizacji. W początkach XX wieku zastosowano dwuwarstwowy bruk, co miało ogromne znaczenie dla poprawy komunikacji w tym obszarze.

W średniowieczu, ulica ta była miejscem zamieszkania rzemieślników. W rejonie bliższym miejskim murom szaleństwo życia toczyli spożywcy tacy jak piekarze, piwowarzy oraz rzeźnicy. Z kolei w części przy Rynku oraz centralnej, swoje domy mieli krojownicy sukna, kramarze oraz przedstawiciele szlachty.

Znaczącym momentem w historii tej ulicy był rok 1845, w którym miały miejsce poważne rozruchy religijne, będące wynikiem napięć społecznych i politycznych tamtej epoki.

Obiekty

W okresie dwudziestolecia międzywojennego przy omawianej ulicy miały miejsce różnorodne działalności gospodarcze. Pod numerem 12 funkcjonowała Ceramika, oferująca bogaty asortyment artykułów gospodarstwa domowego, natomiast pod numerem 16 znajdowała się centrala spedycyjna, której właścicielem był Karol Hartwig, działająca jeszcze przed wybuchem I wojny światowej.

Na rogu Garbar usytuowana była kamienica należąca do kupca Antoniego Leitgebera, znanego budowniczego konstrukcji żelaznych oraz aktywnego polskiego działacza narodowego, który miał niemieckie pochodzenie jako Bamber. W 1833 roku jego syn, Józef Leitgeber, postanowił założyć w tym miejscu sklep kolonialny, co znacząco wpłynęło na rozwój lokalnej społeczności.

Warto również wspomnieć, że przy ul. Wodnej istniała do 1871 roku pierwsza w Poznaniu pensja dla dziewcząt, którą prowadziła Tekla Hartwigowa, pionierka w dziedzinie edukacji dla kobiet. Natomiast w Pałacu Górków prężnie działała Szkoła Ludwiki, odgrywająca ważną rolę w kształceniu młodzieży wówczas.

Transport

W Poznaniu transport publiczny odgrywa kluczową rolę, szczególnie w kontekście historycznym i urbanistycznym. Od 1902 roku, ulica Wodna była świadkiem intensywnego rozwoju komunikacji tramwajowej. Zainstalowany tam jednokierunkowy odcinek torowiska tramwajowego był istotnym elementem układu transportowego, a jego funkcjonowanie znacząco wpłynęło na lokalną mobilność.

Odcinek ten był częścią połączenia z ulicą Wielką, który zresztą zastąpił wcześniejszą, funkcjonującą na ulicy Woźnej. Warto zaznaczyć, że tramwaje tematyczne stanowiły nie tylko sposób przemieszczenia się mieszkańców, ale także element związany z różnorodnością usług w obrębie Starego Rynku i okolic.

W 1955 roku nastąpiła jednak zmiana – tramwaje zostały wycofane z Starego Rynku oraz jego najbliższych okolic, co miało znaczący wpływ na sposób poruszania się i organizację przestrzeni w tej części miasta. To wydarzenie wpłynęło na późniejszy rozwój transportu miejskiego w Poznaniu, kształtując obecne oblicze komunikacji. Ulica Wodna, choć straciła tramwaje, pozostaje istotnym punktem na mapie transportowej miasta.

Przypisy

  1. 130 lat komunikacji miejskiej w Poznaniu, w: Z Życia MPK Poznań, nr 6/2010, s. 2–6, ISSN 0329-6637
  2. Edmund Nadolski, 100 lat tramwaju elektrycznego w Poznaniu, w: Z Życia MPK Poznań, nr 2(587)/1998, s. 5, ISSN 0329-6637
  3. Tomasz Stępnik, Z badań nad osadnictwem w rejonie Starego Miasta w Poznaniu, w: Kronika Miasta Poznania, nr 3-4/1993, s.338-339, ISSN 0137-3552
  4. Poznań - przewodnik po zabytkach i historii, Janusz J. Pazder (oprac.), Jerzy J. Borwiński, Poznań: Wydawnictwo Miejskie, 2003, s. 101, ISBN 83-87847-92-5, OCLC 830535344
  5. Zbigniew Zakrzewski, Ulicami mojego Poznania. Część 2, Wydawnictwo Kwartet, Poznań, 2006, s. 94-95, ISBN 83-60069-25-5

Oceń: Ulica Wodna w Poznaniu

Średnia ocena:4.92 Liczba ocen:8